Lijst (schilderkunst)

lijst (de; lijsten)

‘ Rand of samenstel van randen van hout of een andere stof in geprofileerde vorm om een schilderij, portret, kaart, spiegel enz. in te vatten’

Lijsten zijn bijna in elke ruimte van welk gebouw dan ook aanwezig. Hierdoor is een lijst een product die een grote rol speelt bij de sfeer in deze ruimtes. Maar het hoe en wat over lijsten is vaak onbekend dus soms ook onbemind. Alleen al uit de bovengenoemde omslachtige definitie blijkt hoeveel verschillende lijsten er zijn en voor hoeveel doeleinden deze kunnen worden gebruikt. Om inzicht te krijgen wat er achter dit product speelt, en hoe tot een goede keuze voor u in te vatten werk te vinden, is het volgende overzicht ontstaan.

Om onderscheid te maken tussen de vele lijsttypes, worden deze gesorteerd op de wijze van productie.

Massaproductielijsten:

Sinds de opkomst van de Aziatische landen zijn er vele massaproductie lijsten bij gekomen. Vaak worden deze wissellijsten of fotolijsten genoemd. Kenmerkend is dat deze altijd in vaste maten worden geleverd. Veel gebruikte materialen zijn kunststof, hout, aluminium of een combinatie van deze grondstoffen. Deze standaard maatlijsten zijn mede door de branchevervaging op vele plekken te koop(woonwinkels, bouwmarkten, warenhuizen etc.).

Om de kwaliteitsverschillen te beschrijven zijn er twee punten van aandacht:

- technische kenmerken:

Het invatten met een massaproductielijst wordt vaak door de eindgebruiker zelf gedaan. Massaproductielijsten zijn daarom ook vaak voorzien van een wisselsysteem wat zonder verder gereedschap te gebruiken is. Hierin schuilt meteen een groot kwaliteitsverschil. Om het in te vatten werk goed op zijn plek te houden moet er voldoende druk tussen (plexi)glas en achterwand ontstaan. De daarvoor bestaande wissel-, draai- en/of buigveren zijn in vele kracht uitvoeringen. Als de lijst vaker wordt gebruikt zijn deze veren soms een zwak punt ; bij een mindere kwaliteit kunnen deze losraken en/of verliezen kracht.

Massaproductielijsten zijn vaak ( niet altijd ) voorzien van een ophangmethode. Dit is meestal een gaatje, klapoog of een ophangdraad. Met een ophangdraad is het ophangen en vooral ook recht hangen het gemakkelijkst. Het ophangen van het klapoog of gaatje is een stuk lastiger.

- Uiterlijkkenmerken:

Het gekozen materiaal en de bewerking hierop is uiteraard zeer bepalend voor het uiteindelijke passende resultaat. Een resultaat die een schilderij, portret, kaart, spiegel enz. een waardige en versterkende uitstraling kan geven. Kunststof en aluminium zijn vaak in slechts enkele geprofileerde vormen, uitstraling en kleuren te verkrijgen. Houten lijsten zijn vaak in meerdere varianten van zowel profiel, kleur en patroon te vinden. Tevens ontstaat er verschil tussen massaproductielijsten door het gebruikte glas. De helderheid kan verschillen evenals hoe vlak het glas is.

Halffabricaatlijsten:

In fabrieken in o.a. Italië, Spanje en Azië worden staaflijsten geproduceerd. Met ongeveer een lengte van 3 meter worden meestal houten profielen gemaakt. Het verwerken van dit halffabricaat tot een complete lijst is een specialistisch werk. Hierdoor zijn dit soort lijsten alleen bij vakspecialistisch winkels te koop; o.a. lijstenmakers, kunstschilderspeciaalzaak, fotovakhandel.

Om de kwaliteitsverschillen te beschrijven zijn er twee punten van aandacht:

-Het halffabricaat:

Staaflijsten kunnen op vele wijze worden afgewerkt. Elke afwerking met zijn eigen uitstraling. Een methode is bijvoorbeeld het direct op het hout kleuren van lijsten. Hierbij worden houtsoorten gebruikt met een regelmatige houtnerf omdat deze vaak nog zichtbaar is.

Andere manieren zijn bijvoorbeeld lamineren of het gebruik van een folies. Hiermee kan je gladde glanzende profielen krijgen. Ook wordt deze techniek vaak gebruikt om dure houtsoorten na te maken, zoals de veel voorkomende wortelnoten lamineer op een goedkopere en beter te verwerken ondergrond. Een meer bewerkelijke en daardoor duurdere methode is het bladvergulden van lijsten. Hierbij worden bladmetaal (bijvoorbeeld bladgoud) aangebracht op een houten ondergrond. Dit gaat vaak gepaard met aangebrachte ornamenten.

-De specialist:

Wat erg veel invloed heeft op het uiteindelijke resultaat is het vakmanschap van de specialist. Bij een halffabricaatlijst kan elk formaat worden gemaakt. Alleen hierdoor al is het kiezen van de juiste verhoudingen essentieel. Tevens is het toevoegen van verschillende technieken; zoals het inlijsten met een passe-partout, opspannen van linnen, opplakken van drukwerk/fotografie, conserveren van kwetsbare materialen, gebruik van het glassoort, zeer bepalend voor een blijvend goed resultaat.

De laatste jaren is de keuze bij de vakspecialist in o.a. staaflijsten, passe-partout soorten, glassoorten met honderden verschillende toegenomen. Hierdoor is de juiste lijst vinden die een versterkend effect heeft bij elk werkstuk een specialisme binnen dit specialistisch vakmanschap. Het resultaat is door de velen keuzes, bij deze halffabricaat gemaakte lijsten, dus altijd anders (zowel in prijs, als in kwaliteit ). Bij het vinden van een juiste leverancier voor deze service, kan men dus niet alleen een prijsvergelijking maken.

Compleet vervaardigde lijsten:

Mocht er ondanks de keuze in halffabricaatlijsten niet de juiste uitstraling worden gevonden. Zijn er ook compleet vervaardigd lijsten. Dit is vaak slechts bij enkele lijstenmakers te verkrijgen. Hierbij wordt zowel de maat als de afwerking uniek voor elk in te vatten werk gemaakt. Doordat de afwerking pas ( of deels ) na het opmaat maken van de lijst wordt aangebracht heeft u ook geen snede van het verstek in de hoeken van de lijst ( over de hoek afgewerkt ). Hierdoor ontstaat een exclusief en luxe resultaat.