Cinnaber: verschil tussen versies
k robot Erbij: sr:Цинабарит |
k link(s) naar dp verwijderd: chemische elementen met AWB |
||
Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox mineraal| |
{{Infobox mineraal| |
||
| naam = Cinnaber |
| naam = Cinnaber |
||
| plaatje = [[ |
| plaatje = [[Afbeelding:Cinnabar.jpg|275px]] |
||
| formule = HgS |
| formule = HgS |
||
| streep = purper |
| streep = purper |
||
Regel 47: | Regel 47: | ||
Men kan uit cinnaber kwik verkijgen door het te laten [[sublimatie|sublimeren]] bij 583 °C (856 K). Daarbij komt het vloeibare kwik vrij. Er zijn in drie mogelijke manieren om kwik uit vermiljoen te winnen: |
Men kan uit cinnaber kwik verkijgen door het te laten [[sublimatie|sublimeren]] bij 583 °C (856 K). Daarbij komt het vloeibare kwik vrij. Er zijn in drie mogelijke manieren om kwik uit vermiljoen te winnen: |
||
#Sublimeren met toevoeging van [[zuurstof]]: HgS + O<sub>2</sub> --> Hg + SO<sub>2</sub> |
#Sublimeren met toevoeging van [[Zuurstof (element)|zuurstof]]: HgS + O<sub>2</sub> --> Hg + SO<sub>2</sub> |
||
#Verhitten met [[ijzer (element)|ijzerpoeder]]: HgS + Fe --> Hg + FeS |
#Verhitten met [[ijzer (element)|ijzerpoeder]]: HgS + Fe --> Hg + FeS |
||
#Verhitten met ongebluste [[kalk]]: 4 HgS + 4 CaO --> 4 Hg + 3 CaS + CaSO<sub>4</sub> |
#Verhitten met ongebluste [[kalk]]: 4 HgS + 4 CaO --> 4 Hg + 3 CaS + CaSO<sub>4</sub> |
||
Regel 59: | Regel 59: | ||
[[Categorie:Sulfide (mineraal)]] |
[[Categorie:Sulfide (mineraal)]] |
||
[[Categorie:Verbinding van kwik]] |
[[Categorie:Verbinding van kwik]] |
||
[[ |
[[Categorie:Erts]] |
||
[[bg:Цинобър]] |
[[bg:Цинобър]] |
Versie van 1 nov 2008 07:11
Cinnaber | ||||
---|---|---|---|---|
Mineraal | ||||
Chemische formule | HgS | |||
Kleur | rood tot bruinrood, loodgrijs | |||
Streepkleur | purper | |||
Hardheid | 2 - 2,5 | |||
Gemiddelde dichtheid | 8090 kg/m3 | |||
Glans | diamantglans tot metaalglans | |||
Splijting | volkomen volgens [1010] | |||
Habitus | massief, korrelig, romboëdrisch of dik tabulair | |||
Bijzondere kenmerken | belangrijkste kwikerts, vanaf 344 °C wordt cinnaber omgezet tot metacinnaber | |||
Lijst van mineralen | ||||
|
Het mineraal cinnaber is een kwiksulfide met de chemische formule HgS.
Eigenschappen
Het grijze, bruine of donkerrode (vermiljoene) cinnaber heeft een helderrode streepkleur en een volkomen splijting volgens kristalvlak [1010]. Het kristalstelsel is trigonaal, de dichtheid is met 8,1 hoog. De hardheid is 2 tot 2,5. Cinnaber is niet radioactief.
Metacinnaberiet
In Californië wordt nog het zeldzame metacinnaberiet aangetroffen. De chemische samenstelling is gelijk aan die van cinnaber, maar de structuur is anders (namelijk kubisch).
Naamgeving
De oorsprong van de naam cinnaber is onbekend, mogelijk is het afgeleid van het Latijnse woord cinnabaris. Een andere mogelijkheid is dat de naam uit het Arabisch komt.
Voorkomen
Cinnaber komt vooral voor in hydrothermale aders van lage temperatuur. De typelocatie en lang een belangrijke vindplaats van kwik als erts is Almadén, Spanje, waar het reeds door de Kelten werd ontgonnen.
Gebruik
Cinnaber is het belangrijkste kwikerts. Cinnaber was reeds bekend in de oudheid en ook al meer dan 1000 jaar gebruikt als pigment in China.
Men kan uit cinnaber kwik verkijgen door het te laten sublimeren bij 583 °C (856 K). Daarbij komt het vloeibare kwik vrij. Er zijn in drie mogelijke manieren om kwik uit vermiljoen te winnen:
- Sublimeren met toevoeging van zuurstof: HgS + O2 --> Hg + SO2
- Verhitten met ijzerpoeder: HgS + Fe --> Hg + FeS
- Verhitten met ongebluste kalk: 4 HgS + 4 CaO --> 4 Hg + 3 CaS + CaSO4
Andere vormen van kwikerts zijn:
- Kalomel - Hg2Cl2
- Coloradoiet - HgTe
- Montroydiet - HgO
- Tiemanniet - HgSe