Lichaamslengte

De lichaamslengte is een biometrisch kenmerk. Bij mensen wordt de lengte van een staand persoon vaak gemeten vanaf de grond tot het topje van de kruin. Bij dieren wordt voor het aangeven van de lichaamslengte doorgaans de schofthoogte gebruikt.

Feiten

De groei van het menselijk lichaam onder optimale omstandigheden

De studie van lichaamslengte staat bekend als auxologie. Het menselijk lichaam groeit het hardst gedurende het 1e en 2e levensjaar en tijdens de puberteit. Vrouwen bereiken hun definitieve lichaamslengte eerder dan mannen, doordat bij vrouwen de groeischijven eerder gesloten zijn. Bij het ouder worden neemt de lichaamslengte vrijwel altijd vroeg of laat af. Bij sommige bevolkingsgroepen kan dit al op middelbare leeftijd beginnen, waarbij zaken als milieu en gezondheid een grote rol spelen. De krimp bij het ouder worden wordt veroorzaakt door het afnemen in lengte van de tussenwervelschijven, die weer het gevolg is van zaken als desiccatie en atrofie van de zachte weefsels.

Het menselijk lichaam is aan het einde van de dag ongeveer 2 cm korter dan aan het begin . Dit lengteverschil is te wijten aan de tussenwervelschijven. Deze schijven bestaan uit soepel kraakbeen tussen de wervels van de wervelkolom. Zo'n 25% van de lengte van de ruggengraat is aan deze schijven te wijten. Aan het einde van een dag is de veerkracht van de schijven verminderd en zijn de schijven dunner geworden. Dit resulteert in een lengtevermindering van het lichaam. Tijdens de slaap kunnen de tussenwervelschijven vervolgens weer ontspannen en uitrekken. Ongeveer 5 uur na het opstaan is het lichaam tot zijn minimale lengte gekrompen.

Feiten en statistieken

Gemiddelde lichaamslengte

Nederland

Volgens een onderzoek van het CBS uit 1999 was de volwassen inwoner van Nederland toen gemiddeld 173,5 cm lang. Volwassen mannen waren gemiddeld 180 cm (mannen rond de 20 zijn nog 3 tot 4 centimeter langer) en volwassen vrouwen waren 167 cm. Hogeropgeleiden bleken gemiddeld langer dan lageropgeleiden. Het verschil tussen het laagste en hoogste opleidingsniveau was bijna 7 cm. Dat is voor een deel te verklaren doordat mannen en jongeren in het algemeen beter opgeleid zijn dan vrouwen en ouderen. Als daarmee rekening wordt gehouden, verschilt de gemiddelde lichaamslengte van de laagst en hoogst opgeleiden nog altijd 3 cm. Deze correlatie is te verklaren doordat autochtonen gemiddeld hoger opgeleid zijn en een langere lichaamslengte hebben dan allochtonen. Een causaal verband tussen lichaamslengte en opleidingsniveau is nooit aangetoond.

De Nederlandse jonge mannen worden in lengte momenteel alleen voorbijgestreefd door de bewoners van de Dinarische Alpen, waarvan de mannen gemiddeld 185,6 cm lang zijn. In Afrika staan de Masaï, Dinka en Tutsi bekend als zeer lang, maar hoe lang de mannen hier zijn is niet bekend. Schattingen lopen uiteen van 176 cm tot 190 cm. De kleinste mensen ter wereld leven vermoedelijk in Zuidoost-Azië. Ook de Pygmeeën zijn zeer klein.

Wereldwijd

Historisch

In de meeste landen van Europa en Azië is de gemiddelde lichaamslengte gedurende de hele 20e eeuw toegenomen, dit als gevolg van een over het algemeen gezonder leefpatroon en een betere medische zorg. In de Verenigde Staten, waar de lichaamslengte in de 19e eeuw relatief zeer groot was, is de lichaamslengte sinds de jaren '50 van de 20e eeuw gestagneerd. In het midden van de 19e eeuw was de lichaamslengte als volgt verdeeld:

Land	Lichaamslengte
Australië	172 cm
Verenigde Staten	171 cm
Noorwegen	169 cm
Ierland	168 cm
Schotland	168 cm
Zweden	168 cm
Bohemen	167 cm
Neder-Oostenrijk	167 cm
Moravië	166 cm
Engeland en Wales	166 cm
Frankrijk	165 cm
Rusland	165 cm
Duitsland	164 cm
Nederland	164 cm
Spanje	162 cm
Italië	161 cm
Japan	155 cm

Bronnen

• Tallest in the World: Native Americans of the Great Plains in the Nineteenth Century
• European Heights in the Early eighteenth Century
• Spatial Convergence in Height in East-Central Europe, 1890–1910
• Global Height Trends in Industrial and Developing Countries, 1810–1984: An Overview 2006 10 20
• Regional and personal inequality in welfare in pre-WWII Japan (1892–1941):Physical stature, income, and health
• The Biological Standard of Living in Europe During the Last Two Millennia
• HEALTH AND NUTRITION IN THE PREINDUSTRIAL ERA: INSIGHTS FROM A MILLENNIUM OF AVERAGE HEIGHTS IN NORTHERN EUROPE
• Industrialized Nations?
• STATURE IN TRANSITION: A MICRO-LEVEL STUDY FROM NINETEENTH-CENTURY BELGIUM
• BONES OF CONTENTION THE POLITICAL ECONOMY OF HEIGHT INEQUALITY- Carles Boix and Frances Rosenbluth

Hedendaags

Land	Mannen	Vrouwen	Leeftijd	Bron
Australië	178,4 cm	163,9 cm	18 - 24 jaar	g
België	180,4 cm	166,6 cm	Vlaamse 20-jarigen (2004)	v
Canada	180 cm	165 cm	18-24 jaar	j
Denemarken	177,1 cm	165,2 cm		a
Duitsland	174,5 cm	163,5 cm	volwassenen	c
Duitsland	180,2 cm	169,0 cm	volwassenen	e
Frankrijk	173,1 cm	161,8 cm		a
Finland	176,6 cm	163,5 cm		a
Italië	172,2 cm	162,1 cm		a
Japan	165,6 cm	153,0 cm	volwassenen	c
Kroatië	180,0 cm	167,9 cm
Luxemburg	179,1 cm	166,6 cm	15-25 jaar
Nederland	178,7 cm	167,1 cm		a
Nederland	182,5 cm	169,6 cm		d
Nederland	184,0 cm	170,6 cm	21 jaar	h
Nieuw-Zeeland	177,0 cm	165,0 cm	19 - 45 jaar	k
Noorwegen	179,7 cm	167,6 cm	18 - 19 jaar	f/x?
Oekraïne	176,5 cm	164,5 cm
Spanje	170,0 cm	160,3 cm		a
Taiwan	172,75 cm	160,48 cm	volwassenen	x/b
Tonga	169,4 cm	163,2 cm	15-16 jaar
Tsjechië	178,0 cm	165,5 cm
Verenigde Staten	175,5 cm	162,6 cm	volwassenen	c
Verenigde Staten	175,7 cm	162,1 cm	20 - 74 jaar	i
Verenigde Staten	178,3 cm	164,1 cm	20 - 39 jaar (Blanke Amerikanen)	i
Verenigde Staten	177,8 cm	164,1 cm	20 - 39 jaar (Afro-Amerikanen)	i
Verenigde Staten	169,7 cm	158,2 cm	20 - 39 jaar (Mexicaanse Amerikanen, (Hispanics))	i
Zweden	177,9 cm	164,6 cm		a
Zweden	180,1 cm	167 cm	16-24 jaar	j
Zwitserland	175,4 cm	164,0 cm		a

Bronnen:

• a = Cavelaars et al 2000*,
• c ='Fitting the Task to the Man',
• d = Centraal Bureau voor de Statistiek,
• e = Eurostats Statistical Yearbook 2004,
• f = Statistics Norway 2002,
• g = ABS How Australians Measure Up 1995 data,
• h = Leiden University Medical Centre 1997,
• i = Mean Body Weight, Height, and Body Mass Index 1960-2002,
• j = Progress in Prevention 1995***,
• k = Size and Shape of Newzealnders: NZ Norms for Anthropometric Data 1993****,
• j = Statistics Sweden 2000,
• v = Vlaamse groeicurve
• x = bron onbekend.

a* Gebaseerd op zelfopgegeven informatie en niet gemeten b** Sommige cijfers worden betwist j*** Gebaseerd op zelfopgegeven informatie en niet gemeten k**** Gebaseerd op Britse normen

Records

Zie ook Lijst van beroemde lange mannen en Lijst van beroemde lange vrouwen

De langste man die voor zover bekend ooit geleefd heeft is Robert Wadlow, die bij zijn dood 2 meter 73 mat. De langste momenteel in levende zijnde man is Leonid Stadnyk, met enige afstand gevolgd door Bao Xishun.

Factoren

Groei wordt veroorzaakt door het groeihormoon somatotropine dat door de hypofyse wordt afgescheiden. De meeste groei vindt plaats doordat kraakbeen wordt aangemaakt aan het uiteinde (de epifyse) van de lange botten, wat uieindelijk resulteert in endochondrale ossificatie.

Lichaamslengte wordt geacht voor 90% erfelijk en tevens polygenetisch te zijn. De lengte van volwassenen van hetzelfde geslacht en met dezelfde etniciteit is bij benadering normaal verdeeld. Afwijkingen van meer dan 20% van het gemiddelde naar boven (gigantisme) of naar beneden (dwergisme) worden als abnormaal beschouwd. In de Verenigde Staten schrijft de Food and Drug Administration bij bepaalde afwijkingen onder het gemiddelde een HGH-behandeling voor.

Lichaamslengte is een van de onderwerpen van het nature-nurture-debat. Milieu en gezondheid spelen in ieder geval een rol evenals erfelijke factoren zoals genen, terwijl de lichaamslengte van bewoners van landen die tot de Derde Wereld behoren over het algemeen sterk achterblijft ten opzichte van die van bewoners van landen uit de Eerste Wereld. Dit is een rechtstreeks gevolg van verschillende levensstandaarden en een andere leefbaarheid van de omgeving, zaken als ondervoeding, verschillende slaappatronen en het al dan niet hoeven te verrichten van zware fysieke arbeid op jonge leeftijd. Ook de gezondheid van de moeder tijdens met name de zwangerschap speelt een belangrijke rol. Wat voor invloed de leeftijd van de moeder op de lichaamslengte van het kind heeft is niet helemaal duidelijk, maar de meeste studies wijzen erop dat er op latere leeftijd van de moeder meer kans is op een kind met een grote lichaamslengte.

Epidemiogische studies hebben tevens een positieve correlatie aangetoond tussen lichaamslengte en intelligentie en opleiding.

Zie ook

• Kop-romplengte
• Schofthoogte