Prejudiciële vraag: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 17: Regel 17:


[[de:Vorabentscheidung]]
[[de:Vorabentscheidung]]
[[en:Preliminary ruling]]
[[fr:Question préjudicielle]]
[[fr:Question préjudicielle]]

Versie van 16 okt 2009 22:16

Een prejudiciële vraag is een rechtsvraag van een rechter aan een hoger gerecht (bijvoorbeeld van de Hoge Raad der Nederlanden aan het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen), betreffende de uitleg van een rechtsregel. Hangende de behandeling van die vraag bij de hogere rechter, wordt de procedure voor de lagere rechter geschorst. De lagere rechter zal na de prejudiciële uitspraak zelf ook uitspraak doen met toepassing van de prejudiciële uitspraak. De hogere rechter beslist dus slechts over de gestelde rechtsvraag en doet niet zelf uitspraak, maar de rechtsvraag is uiteraard meestal van kardinale invloed op de zaak.

Europees Recht

Het Europees recht is recht van een eigen rechtsorde, dat uit eigen hoofde directe werking heeft in de nationale rechtsstelsels van lidstaten, zelfs als hun constituoneel recht vereist dat internationale verdragen eerst in nationale wetgeving dienen te worden omgezet. Om een uniforme interpretatie af te dwingen is de mogelijkheid geschapen om een prejudiciële vraag aan het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen te stellen wanneer zich een rechtsvraag betreffende interpretatie of toepassing van Europees recht voordoet. Voor lagere instanties is dit mogelijk, wanneer geen hoger beroep mogelijk is is dit verplicht.

Op deze regel bestaan drie uitzonderingen. Ten eerste is het mogelijk dat een van de partijen een situatie opzettelijk grensoverschrijdend heeft gemaakt om op die manier Europese regelgeving te kunnen gebruiken. Dit is een vorm van misbruik van recht die een rechter kan negeren. Vaker komt het echter voor dat de vraag al eerder gesteld en beantwoord is, een "acte éclairé". In dit geval kan de rechter of het Hof van Justitie volstaan met verwijzing naar het desbetreffende arrest. Ten slotte is het ook mogelijk dat het antwoord op de desbetreffende rechtsvraag zo duidelijk en voor de hand liggend is, dat een nationale rechter de vraag zelf kan beantwoorden met toepassing van het relevante Europese recht. Dit wordt aangeduid als een "acte clair".

Een prejudiciële vraag zal ertoe leiden dat een procedure moet worden geschorst door de nationale rechter in afwachting van de uitspraak van het Hof van Justitie. Dit leidt tot tijdverlies en rompslomp. Daarom zijn rechters vaak niet dol op het stellen van prejudiciële vragen en proberen ze dit indien enigszins mogelijk te vermijden.

Nederland

Binnen de Nederlandse rechterlijke macht kunnen geen prejudiciële vragen worden gesteld aan een hoger gerecht. Wel wordt soms tussentijds hoger beroep of beroep in cassatie opengesteld door een rechtbank, respectievelijk gerechtshof, om zo partijen de gelegenheid te geven de rechtsuitleg van dat gerecht aan te vechten.

België

Indien een wetgevende akte getoetst moet worden aan de Grondwet, dient de rechter een prejudiciële vraag te stellen aan het Grondwettelijk Hof. De rechter moet dan wachten op een uitspraak van het hof alvorens uitspraak te doen. De rechter mag daarentegen wel wetten toetsen aan internationale verdragen met directe werking in België. Een rechtbank of hof kan het Grondwettelijk Hof omzeilen door te stellen dat zij een wetgevende akte toetst aan een internationaal verdrag, dat ruimere bescherming biedt dan de Belgisch Grondwet, waardoor ze dus de wetgevende akte in feite toetst aan de Grondwet, zonder een prejudiciële vraag te stellen aan het Grondwettelijk Hof.