Levefanum: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
GijsvdL (overleg | bijdragen)
ref met kapotte link vervangen door gelijkwaardige ref met werkende link
→‎Zie ook: {{Navigatie Limes in Nederland}}
Regel 27: Regel 27:
{{references}}
{{references}}
}}
}}
{{Navigatie Limes in Nederland}}

[[Categorie:Archeologische plaats in Nederland]]
[[Categorie:Archeologische plaats in Nederland]]
[[Categorie:Romeins leger]]
[[Categorie:Romeins leger]]

Versie van 17 feb 2010 03:17

Levefano op de Peutinger kaart (Tabula Peutingeriana), middenboven tussen Fletione en Carvone.

Levefanum was een Romeinse nederzetting in de provincie Neder-Germanië (Germania Inferior). Levefanum was een grensfort (castellum) langs de noordgrens van het Romeinse Rijk; de zogenaamde limes (Latijn voor "grens"). Castellum Levefanum lag tussen het huidige Rijswijk en Wijk bij Duurstede op de linkeroever van de Nederrijn, waar deze zich nu splitst in de Kromme Rijn en de Lek. In de Romeinse tijd liep de hoofdtak van de Rijn over de huidige Nederrijn, Kromme Rijn en Oude Rijn naar de Noordzee.

Levefanum staat als Levefano vermeld op de Peutinger kaart (Tabula Peutingeriana) tussen Carvo (Kesteren) en Fletio (Vleuten).[1]

Geschiedenis

Castellum Levefanum werd rond het jaar 50 gebouwd en was in gebruik tot ongeveer 270. Het fort werd in eerste instantie in hout gebouwd, met een aarden wal met pallisadewanden en waarschijnlijk een gracht. Later werd het fort in steen herbouwd. Een hier gevonden stempel van het cohors I Thracum equitata wijst erop dat hier vanaf 70 de hiervoorgenoemde eenheid gevestigd was, een Thracische cavalerie-eenheid uit het huidige Bulgarije.[2] Ook de cohors civium Romanorum heeft vermoedelijk in Levefanum gezeten.[3]

Na de Romeinse periode groeide de bijbehorende burgernederzetting (vicus) uit tot de belangrijke middeleeuwse handelsplaats Dorestad. Dakpannen en bouwstenen van het Romeinse fort werden gebruikt bij de bouw van Dorestad en zijn bij latere opgravingen veelvuldig teruggevonden. In de 12e eeuw brak de Lek door de Rijnoever: de resten van het Romeinse fort liggen heden op de bodem van de Lek.

De naam Levefano/Levefanum is mogelijk een oude verschrijving, omdat dit woord in het Latijn geen betekenis heeft. Men vermoedt dat de naam van het fort Castellum Haevae Fanum was, wat zoiets als tempel of altaar van Haeva betekent. Haeva was een Bataafse godin.[4]

Opgravingen

Rond 1900 en in 1915 zijn er noordelijk van Rijswijk vondsten van Romeins aardewerk gedaan. Rond 1950 werden in aan de oevers van de buitenbocht van de Kromme Rijn resten van zeer oude eikenhouten balken gevonden, die rechtop in de bodem van de westoever stonden; waarschijnlijk resten van de Romeinse beschoeiing.[5]. In 1979 werden Romeinse aardewerkresten gevonden in baggerzand. Naast aardewerk zijn Romeinse wapens, helmen en mantelspelden (fibulae) uit de periode 50 tot 270 gevonden. De opgravingen in Dorestad van 1967-1977 bewezen dat deze handelsplaats uit drie delen bestaan moet hebben: het noordelijke havengebied, het centrum en de castellumwijk in het zuiden, de restanten van het oude castellum Levefanum.

In het Museum Dorestad is een hier gevonden bronzen Romeinse infanteriehelm te bezichtigen.[6]

Literatuur

  • Eveline Paalvast (red.) (2005) De Romeinse Lijn. De Limes van Levefanum naar Laurum. Ontwerpideeën. Bunnik.

Zie ook