O Kerstnacht, schoner dan de dagen

O Kerstnacht, schoner dan de dagen is een traditioneel Nederlands kerstlied, gebaseerd op een een rei in Gijsbrecht van Aemstel, het toneelstuk dat Joost van den Vondel schreef ter gelegenheid van de opening van de Amsterdamse schouwburg van Van Campen, Kerstmis 1637.

In navolging van de de klassieken sloot Vondel de bedrijven af met een, aan de Griekse koorzangen verwante, gesproken of gezongen lyrische bespiegeling, die los van de handeling stond. Het derde bedrijf wordt afgesloten door nonnen, die met de Rey van Klaerissen (Gijsbrecht, vs. 904 - 950) een lied over de Kindermoord van Bethlehem doen klinken.

De rei ging later een afzonderlijk bestaan als kerstlied leiden. Het werd onder meer opgenomen in het Livre Septième van 1644. De liedmelodie en haar meerstemmige zetting worden afwisselend toegeschreven aan de componisten Cornelis Padbrué en Dirck Janszoon Sweelinck. Ook later werden er nog bewerkingen gemaakt, zoals in de 19e eeuw door de Nederlandse kerkmusicus Jan van Biezen.

De tekst (althans van de coupletten die worden gezongen) - hier weergegeven in de oorspronkelijke verzen van Vondel - luidt:

O Kersnacht , schooner dan de daegen,

Hoe kan Herodes 't licht verdraegen,

Dat in uw duisternisse blinckt,

En wort geviert en aengebeden?

Zijn hooghmoed luistert na geen reden,

Hoe schel die in zijn ooren klinckt.

Hy pooght d'onnoosle te vernielen

Door 't moorden van onnoosle zielen,

En werckt een stad en landgeschrey,

In Bethlehem en op den acker,

en maeckt den geest van Rachel wacker,

Die waeren gaet door beemd en wey,

Dan na het westen, dan na'et oosten.'

Wie zal die droeve moeder troosten

Nu zy haer lieve kinders derft?

Nu zy die ziet in 't bloed versmooren,

Aleerze naulix zijn geboren,

en zoo veel zwaerden rood geverft?

Bronnen, noten en/of referenties