Oeigoers: verschil tussen versies

Oeigoers
Gesproken in	Sinkiang (China)
Sprekers	9 miljoen
Taalfamilie	Altaïsch Turkse talen Oeigoerse talen Oeigoers; ; ; ;
Alfabet	Arabisch alfabet, Latijns alfabet, Cyrillisch alfabet
Taalcodes
ISO 639-1	ug
ISO 639-2	uig
ISO 639-3	uig
Portaal	Taal

Interactief door geschiedenis bladeren

← Oudere bewerking Nieuwere bewerking →

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

VisueelWikitekst

In de regel

Versie van 12 apr 2011 21:02

Het Oeigoers is een Turkse taal, die door ongeveer 9 miljoen mensen in de Oeigoerse autonome regio Sinkiang in Volksrepubliek China wordt gesproken. Het is de taal van de Oeigoeren.

Alfabet

Van oorsprong werd het Oeigoers geschreven met het orchon-alfabet, dat was afgeleid van of geïnspireerd op het Sogdische alfabet (dat weer was afgeleid van het Aramese alfabet). Vanaf de 10e eeuw werd het Oeigoers geschreven met een Perzische aangepaste variant van het Arabisch alfabet (Kona Yezik). Van de jaren '20 tot de jaren '40 werd in Sinkiang (tijdens de Eerste en de Tweede Oost-Turkestaanse Republiek) geëxperimenteerd met Latijnse en cyrillische alfabetten. De Chinese overheid introduceerde in 1969 voor meerdere Turkse talen het Yengi Yezik-Latijns alfabet dat dicht in de buurt kwam van het Uniform Turks alfabet van de Sovjet-Unie, maar was gebaseerd op de Hànyǔ Pīnyīn-transcriptie (bijvoorbeeld 'x' voor 'ش' [ʃ] en 'q' voor 'چ' [ʧ]). In 1987 werd het oorspronkelijke Kona Yezik-Perzisch-Arabisch alfabet echter opnieuw ingevoerd, ditmaal met extra diakrieten om alle klinkers van het Oeigoers te onderscheiden. In vroeger door Rusland overheerste gebieden wordt het cyrillisch alfabet gebruikt. Een ander Latijns alfabet wordt gebruikt in Turkije en op het internet.

In de onderstaande tabel zijn de volgende schrijfwijzes met elkaar vergeleken:

het huidige (Perzisch-Arabisch) Kona Yezik-alfabet;
het Latijnse Yengi Yezik-alfabet dat van 1969-1987 werd gebruikt;
de overeenkomende Turkse letters;
cyrillisch alfabet
de taalsymbolen van het Internationaal Fonetisch Alfabet (IPA).

De vergelijking staat op volgorde van het huidige alfabet. De letters zijn alleen zichtbaar als het unicode-font is geïnstalleerd op de computer.

Arabisch	Latijns	Turks	cyrillisch	IPA
ئا	A a	A a	А a	/a/^?
ئە	Ə ə	E e	Е е	/ɛ/^?[~/æ/^??]
ب	B b	B b	Б б	/b/^?
پ	P p	P p	П п	/p/^?
ت	T t	T t	Т т	/t/^?
ج	J j	C c	-	/ʤ/^?
چ	Q q	Ç ç	-	/ʧ/^?
خ	H h	H h	Х х	/x/^?
د	D d	D d	Д д	/d/^?
ر	R r	R r	Р р	/r/^?
ز	Z z	Z z	З з	/z/^?
ژ	Z̡ z̡	J j	Й й	/ʒ/^?
س	S s	S s	С с	/s/^?
ش	X x	Ş ş	-	/ʃ/^?
غ	Ƣƣ	Ğ ğ	[Җ җ ? ]	/ɣ/^?
ف	F f	F f	Ф ф	/f/^?
ق	K̡ k̡	K k	Қ қ	/q/^?
ك	K k	K k	К к	/k/^?
ڭ	-ng	-ng	-	/ŋ/^?
گ	G g	G g	Г г	/g/^?
ل	L l	L l	Л л	/l/^?
م	M m	M m	М м	/m/^?
ن	N n	N n	Н н	/n/^?
ه	H̡ h̡	H h	Һ [һ?]	/h/^?
ئو	O o	O o	О о	/o/^?
ئۇ	U u	U u	У у	/u/^?
ئۆ	Ɵɵ	Ö ö	Ө ө	/ø/^?
ئۈ	Ü ü	Ü ü	Ү ү	/y/^?
ۋ	V v	V v	-	/v/^?
ئې	E e	E e [É é?]	-	/e/^?
ئى	I i	İ i/I ı	И и	/i/^? of /ɨ/^?
ﻱ	Y y	y	Ы ы	/j/^?
Wel in cyrillisch alfabet, maar niet in Latijns/Arabisch alfabet
	Lat. transcr.		cyrillisch
	W w		В в
	G̍ g̍		Ғ ғ
	Jo jo		Ё ё
	Ä ä		Ә ә
	Ž ž		Ж ж
	N̍ n̍		Ң ң
	[? ?]		Х х
	Č č		Ч ч
	Š š		Ш ш
	E̍ e̍		Э э
	Ju/Jü ju/jü		Ю ю
	Ja/Jä ja/jä		Я я
Wel in Arabisch alfabet, maar niet in Latijns Alfabet of cyrillisch alfabet
ﻻ	(la)			/la/
[﴾ﺋ﴿ ? ? ]	(’)	?	-	/ʔ/

Externe links

Omniglot: Oeigoers - Inclusief cyrillisch alfabet (Engels)
Ethnologue: Uyghur

Zie de Oeigoerse uitgave van Wikipedia.

@@ Regel 23: / Regel 23: @@
 | gebarentaal        =
 }}
-Het '''Oeigoers''' is een tot de [[Turkse talen]] behorende taal, die door ongeveer 9 miljoen mensen in de [[Oeigoeren|Oeigoerse]] [[Autonome regio (China)|autonome regio]] [[Sinkiang]] in [[Volksrepubliek China]] wordt gesproken. Het is de taal van de [[Oeigoeren]].
+Het '''Oeigoers''' is een [[Turkse talen|Turkse taal]], die door ongeveer 9 miljoen mensen in de [[Oeigoeren|Oeigoerse]] [[Autonome regio (China)|autonome regio]] [[Sinkiang]] in [[Volksrepubliek China]] wordt gesproken. Het is de taal van de [[Oeigoeren]].
 == Alfabet ==