Arnon Grunberg: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
+appendix
Regel 57: Regel 57:


Grunberg heeft zijn archief (typoscripten, correspondentie, agenda’s, notitieboekjes, video’s, documentatie- en promotiemateriaal) cadeau gedaan aan zijn bibliograaf Jos Wuijts. Deze heeft het overgedragen aan de Stichting Archief Arnon Grunberg. Het bestuur van deze stichting bestond in 2011 uit Jos Wuijts (bibliograaf van Grunberg), Johannes van der Sluis (secretaris van Grunberg), [[Vic van de Reijt]] (Grunbergs uitgever bij [[Nijgh & Van Ditmar]]) en Garrelt Verhoeven (hoofdconservator Bijzondere Collecties Universiteit van Amsterdam). In [[maart]] [[2011]] heeft de stichting het archief in bruikleen heeft gegeven aan de afdeling Bijzondere Collecties van de universiteitsbibliotheek van de [[Universiteit van Amsterdam]].<ref> [http://www.uba.uva.nl/bijzondere_collecties/nieuws.cfm Website UvA, geraadpleegd op 21-3-2011] </ref>
Grunberg heeft zijn archief (typoscripten, correspondentie, agenda’s, notitieboekjes, video’s, documentatie- en promotiemateriaal) cadeau gedaan aan zijn bibliograaf Jos Wuijts. Deze heeft het overgedragen aan de Stichting Archief Arnon Grunberg. Het bestuur van deze stichting bestond in 2011 uit Jos Wuijts (bibliograaf van Grunberg), Johannes van der Sluis (secretaris van Grunberg), [[Vic van de Reijt]] (Grunbergs uitgever bij [[Nijgh & Van Ditmar]]) en Garrelt Verhoeven (hoofdconservator Bijzondere Collecties Universiteit van Amsterdam). In [[maart]] [[2011]] heeft de stichting het archief in bruikleen heeft gegeven aan de afdeling Bijzondere Collecties van de universiteitsbibliotheek van de [[Universiteit van Amsterdam]].<ref> [http://www.uba.uva.nl/bijzondere_collecties/nieuws.cfm Website UvA, geraadpleegd op 21-3-2011] </ref>

Arnon Grunberg zal het [[Groot Dictee der Nederlandse Taal]] van 2011 schrijven. <ref> [http://www.depers.nl/cultuur/574028/Arnon-Grunberg-schrijft-Groot-Dictee.html Website ''DePers'', geraadpleegd op 8-6-2011] </ref>


== Prijzen ==
== Prijzen ==

Versie van 8 jun 2011 10:10

Arnon Grunberg
Arnon Grunberg in 2009
Algemene informatie
Volledige naam Arnon Yasha Yves Grünberg
Pseudoniem(en) Marek van der Jagt
Geboren 22 februari 1971
Geboorteplaats Amsterdam[1]
Land Nederland
Werk
Jaren actief 1990-heden
Dbnl-profiel
(en) IMDb-profiel
Website
Portaal  Portaalicoon   Literatuur

Arnon Grunberg (officieel: Arnon Yasha Yves Grünberg,[2] Amsterdam, 22 februari 1971) is een Nederlandse schrijver van Joodse komaf. Hij schrijft meestal onder de naam Arnon Grunberg, maar maakte ook enige tijd gebruik van het heteroniem Marek van der Jagt. Sinds 29 maart 2010 schrijft hij een dagelijkse column Voetnoot op de voorpagina van de Volkskrant.

Biografie

Grunberg is afkomstig uit een gezin dat zwaar getraumatiseerd is door de Tweede Wereldoorlog. Zijn moeder overleefde Auschwitz, zijn vader zat op talrijke adressen ondergedoken. Arnon Grunberg heeft één oudere zus, Maniou-Louise (1963). Hij volgde het Amsterdamse Vossius Gymnasium, maar werd in 1988 van school verwijderd nadat hij voor de tweede keer bleef zitten. Daarna werkte hij onder meer als jongste bediende bij een apotheek en als bordenwasser. In 1989 speelde hij de hoofdrol in een korte film van avant garde regisseur Cyrus Frisch. Voordat hij in 1994 doorbrak als schrijver, had hij een kleine uitgeverij Kasimir. In 1991 kreeg hij een toneelschrijfopdracht van het Amsterdams Fonds voor de Kunsten. In 1982 emigreerde zijn zus naar Israël, waar zij inmiddels met haar gezin in een nederzetting nabij Ramallah een strikt orthodoxe levensstijl volgt. Grunberg zelf zwoer aan het eind van zijn puberteit elke vorm van religie af.

Op 23-jarige leeftijd debuteerde Grunberg bij Nijgh & Van Ditmar met Blauwe maandagen, een sterk autobiografische roman, waarin onder andere de oorlogservaringen van zijn ouders aan bod komen. Het boek werd een internationaal succes: in Nederland werd het bekroond met de Anton Wachterprijs voor het beste debuut en het Gouden Ezelsoor voor het best verkochte debuut. Het werd vertaald naar het Engels, Duits, Deens, Italiaans, Frans, Spaans, Zweeds en Japans. Met zijn tweede roman, Figuranten (1997), bevestigde hij zijn talent, alhoewel de ontvangst van deze roman minder enthousiast was dan bij Blauwe Maandagen. Meteen liet Grunberg zijn polemische karakter zien; na een negatieve recensie van Hans Goedkoop in de NRC dreigde Grunberg zijn medewerking aan de krant te staken zolang Goedkoop voor de krant mocht blijven schrijven. Uiteindelijk trok Grunberg zelf dit dreigement in.

De Stichting CPNB nodigde Grunberg uit om het Boekenweekgeschenk 1998 te schrijven. Dit boek, De heilige Antonio, verscheen in maart 1998. Tegelijkertijd kwam Grunbergs essaybundel De troost van de slapstick uit. Dit boek werd bekroond met het Charlotte Köhler Stipendium 1998. In het najaar van 1998 kwam de film Het veertiende kippetje uit, waarvan Grunberg het scenario heeft geschreven. Tegelijkertijd schreef hij het toneelstuk You are also very attractive when you are dead, dat werd opgevoerd in Düsseldorf, door een groep jonge Duitse en Israëlische acteurs.

In het voorjaar van 1999 verscheen Grunbergs dichtbundel Liefde is business. In april 2000 verscheen zijn derde roman, getiteld Fantoompijn. De besprekingen van deze roman waren ook weer lovend en de roman won de AKO Literatuurprijs 2000 en werd genomineerd voor de Gouden Uil 2001. In 2000 kwam ook de roman De geschiedenis van mijn kaalheid van Marek van der Jagt uit. Al snel bleek dat Grunberg achter die naam schuilging.

In april 2001 kwam bij Athenaeum-Polak & Van Gennep De Mensheid zij geprezen, Lof der Zotheid uit. De roman won de Gouden Uil 2002. In 2002 bracht Grunberg ook een tweede roman uit onder het heteroniem Marek van der Jagt: Gstaad 95-98.

In juni 2003 verscheen De asielzoeker. Deze vierde roman is bekroond met de AKO Literatuurprijs 2004 en genomineerd voor de Gouden Uil 2004. In 2007 maakten studenten Nederlandse taal en cultuur van de Universiteit Leiden hiervan een toneelbewerking die een aantal malen werd uitgevoerd. De Bijenkorf nodigde Grunberg uit het boekenweekgeschenk 2004 voor het warenhuis te schrijven. Deze novelle, getiteld Het aapje dat geluk pakt, verscheen in maart 2004. Tegelijkertijd verscheen bij Nijgh & Van Ditmar Grunberg rond de wereld, een verzameling van Grunbergs reisverhalen uit NRC Handelsblad.

Handschrift van Grunberg.

In 2005 publiceerde hij onder de naam Marek van der Jagt een essay over de filosoof Otto Weininger, de joodse schrijver van het antisemitische boek Geslacht en karakter, die in 1903 zelfmoord pleegde. Grunberg/Van der Jagt betoogt in zijn essay dat Weininger verstrikt is geraakt in het onderscheid tussen het creëren van kunst en het creëren van een persoonlijke identiteit. Hij beëindigt het essay Otto Weininger of Bestaat de jood? met de voetnoot: "Dit is het laatste boek waarop de naam Marek van der Jagt zal prijken. Hij heeft geen functie meer, en daarmee ook geen identiteit. Hij moet doen wat ik nog niet kan: sterven." In hetzelfde jaar publiceerde Grunberg zijn vijfde roman: De joodse messias. Ook presenteerde hij het televisieprogramma RAM voor de VPRO, waarin hij onder andere de Oostenrijkse schrijfster Elfriede Jelinek interviewde.

Zijn veelbesproken roman Tirza, over de alles omvattende liefde van een vader voor zijn dochter, werd bekroond met zowel de Libris-literatuurprijs als de Gouden Uil.[3][4] De filmrechten van de roman zijn verkocht aan Cedenza Films. Het scenario werd geschreven door Rudolf van den Berg die ook de regie op zich heeft genomen. De film gaat op 22 september 2010 in première op het Nederlands Film Festival.[5] In 2010 brengt het Nationale Toneel deze roman ook als toneelstuk op de planken. In een grote enquête onder Nederlandse recensenten, academici en schrijvers over de '21 belangrijkste romans van de 21ste eeuw', gehouden door het weekblad De Groene Amsterdammer, eindigde Tirza op de eerste plek, voor De welwillenden van Jonathan Littell en Saturday van Ian McEwan.

In september 2008 kwam zijn zevende roman, Onze Oom, uit bij uitgeverij Lebowski. Deze roman werd gemengd ontvangen. Grunberg presenteerde het boek in het Belgische Eupen. In een aankondiging hiervoor had Grunberg aangegeven nooit meer in Nederland te zullen verschijnen op literaire aangelegenheden. Grunberg liet in november 2007 weten zich uit het openbare literaire leven terug te trekken na een relletje tijdens de uitreiking van de AKO Literatuurprijs. Collega-schrijver A.F.Th. van der Heijden weigerde toen in een ruimte met Grunberg te verkeren, nadat deze in een open brief Van der Heijden en diens zoon had beledigd.

In september en oktober 2008 gaf Grunberg als gastschrijver aan de Universiteit Leiden colleges aan studenten. Tevens verzorgde hij op 2 september 2008 de Bert van Selm-lezing en als afsluiting van zijn collegereeks op 14 oktober 2008 de Albert Verweij-lezing. In september en oktober 2009 was hij gastschrijver aan de Wageningen University.

Najaar 2010 verschijnt zijn achtste roman sinds 1994: Huid en Haar.

Grunberg is behalve voor de Volkskrant columnist voor Vrij Nederland, het mensenrechtenmagazine Wordt Vervolgd, de VPRO-gids en Humo. Verder is hij vaste medewerker van NRC Handelsblad. Op dit moment woont en werkt hij voornamelijk in New York.

Diversen

Arnon Grunberg is ongehuwd. Via zijn huidige vriendin heeft hij een stiefkind. Eerder had hij onder anderen een relatie met Aaf Brandt Corstius, die sindsdien in zijn werk figureert als Aap. In zijn jonge jaren bleef zijn liefde voor actrice Johanna ter Steege onbeantwoord.

Een deel van het prijzengeld van de AKO Literatuurprijs besteedde Grunberg in 2004 aan de uitgave van Roland Topor, een keuze uit diens romans, verhalen en tekeningen.

Van het prijzengeld dat Grunberg won met Tirza bekostigde hij in 2009 de vertaling van Heinrich Heine's Duitsland, een wintersprookje en andere gedichten (vertaling: Peter Verstegen).

Sinds juni 2010 verschijnt bij uitgeverij Ekstreem naar analogie van Hermans-magazine het tijdschrift Blauwe Maandagen, dat is gewijd aan het leven en werk van Arnon Grunberg.

Grunberg heeft zijn archief (typoscripten, correspondentie, agenda’s, notitieboekjes, video’s, documentatie- en promotiemateriaal) cadeau gedaan aan zijn bibliograaf Jos Wuijts. Deze heeft het overgedragen aan de Stichting Archief Arnon Grunberg. Het bestuur van deze stichting bestond in 2011 uit Jos Wuijts (bibliograaf van Grunberg), Johannes van der Sluis (secretaris van Grunberg), Vic van de Reijt (Grunbergs uitgever bij Nijgh & Van Ditmar) en Garrelt Verhoeven (hoofdconservator Bijzondere Collecties Universiteit van Amsterdam). In maart 2011 heeft de stichting het archief in bruikleen heeft gegeven aan de afdeling Bijzondere Collecties van de universiteitsbibliotheek van de Universiteit van Amsterdam.[6]

Arnon Grunberg zal het Groot Dictee der Nederlandse Taal van 2011 schrijven. [7]

Prijzen

Bibliografie

  • 1987 - Koningin Frambozenrood (toneelstuk)
  • 1990 - De Machiavellist
  • 1993 - De dagen van Leopold Mangelmann, Brief aan M, Schoonheid en bier
  • 1994 - Blauwe maandagen (roman)
  • 1994 - De advocaat, de leerlooier en de forellen
  • 1994 - Rattewit (toneelstuk)
  • 1995 - 't Is geen vioolconcert (toneelstuk)
  • 1996 - Linkerschoen (relatiegeschenk)
  • 1996 - De dagen van Leopold Mangelmann/Kom liefje, mijn beste vrienden walgen van me/Van Palermo naar San Francisco (toneelstukken)
  • 1997 - Figuranten (roman)
  • 1998 - De heilige Antonio (Boekenweekgeschenk)
  • 1998 - De troost van de slapstick (essays)
  • 1998 - Het 14e kippetje (filmscript)
  • 1999 - Liefde is business (gedichten)
  • 2000 - Fantoompijn (roman)
  • 2000 - Geachte Erasmus (Brieven; Nieuwjaarsgeschenk)
  • 2001 - De Mensheid zij geprezen, Lof der zotheid 2001 (essay)
  • 2001 - Het Rotterdam van Arnon Grunberg (reportage)
  • 2001 - Amuse Gueule (bundeling van de verhalen uit de periode 1991-1996)
  • 2002 - Geweigerde liefde
  • 2002 - Sterker dan de waarheid: de geschiedenis van Marek van der Jagt
  • 2003 - De asielzoeker (roman)
  • 2004 - Grunberg rond de wereld (korte reisverhalen)
  • 2004 - Arnon Grunberg leest Karel van het Reve
  • 2004 - Het aapje dat geluk pakt (novelle)
  • 2004 - De joodse messias (roman)
  • 2005 - De techniek van het lijden (lezingen, als gastschrijver aan de TU Delft)
  • 2005 - Grunbergbijbel (Bijbellezing)
  • 2005 - De Receptioniste (Kort verhaal)
  • 2006 - Mijn vriend Boorman (essay)
  • 2006 - Tirza (roman)
  • 2006 - Onder de Soldaten (verslag/colums)
  • 2007 - Over joodse en andere paranoia (Frans Kellendonklezing)
  • 2007 - Het nieuwe lijden (vervolg op "De Techniek van het lijden")
  • 2007 - Omdat ik u begeer (brieven)
  • 2008 - Onze oom (roman)
  • 2008 - De dood en de verkoop (Bert van Selm lezing, oplage 250 ex.)
  • 2008 - Karel heeft echt bestaan (essay)
  • 2009 - Onderduiken voor beginners (reportage, beperkte oplage)
  • 2009 - Kamermeisjes en Soldaten: Arnon Grunberg onder de mensen (reportages)
  • 2010 - Huid en haar (roman)
  • 2010 - De pool boy
  • 2010 - Van Istanbul naar Bagdad (graphic novel samen met Hanco Kolk)

Onder pseudoniem/heteroniem van Marek van der Jagt:

  • 2000 - De geschiedenis van mijn kaalheid (roman)
  • 2002 - Gstaad 95-98 (roman)
  • 2002 - Monogaam (essay)
  • 2005 - Otto Weininger, of bestaat de Jood? (essay)
  • 2008 - Ik ging van hand tot hand (verzameld werk)
Zie de categorie Arnon Grunberg van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Arnon_Grunberg&oldid=25905132"