Bijlhouwerstoren: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 29 apr 2012 17:01

De Bijlhouwerstoren was een toren aan de stadsmuur van Utrecht op het bolwerk Sterrenburg. De toren stamde uit de middeleeuwen en heette oorspronkelijk Toltoren. Hij werd gebouwd om de tolbetalingen bij de Tolsteegpoorten te controleren. De toren werd bewaakt door het gilde der bijlhouwers (timmerlieden en houtbewerkers) en nam later deze naam aan. Toen de stadsmuur in de zestiende eeuw naar het zuiden werd verplaatst, kwam de toren achter de muur te staan. Nadat een voorstel uit 1537 om de toren te verlagen niet werd uitgevoerd, werd de toren in 1694 verbouwd tot windmolen. De molen werd gebruikt voor het pellen van gerst en de bereiding van gort. In het begin werd gepoogd ook graan te malen maar het molenaarsgilde hield dit tegen omdat het concurrentie vreesde. De torenmolen werd in 1872 afgebroken, enkele decennia na de start van de aanleg van het Zocherpark. Ter plaatse werd aan de Bijlhouwerstraat (vroeger de Halve Kous) het Fysisch Laboratorium gebouwd. Ook de straatnaam Pelmolenplantsoen herinnert nog aan de torenmolen.

Bronnen

Tijdschrift voor geschiedenis, oudheden en statistiek van Utrecht
Rubriek Uit de Atlas van A. Grolman, Ons Utrecht, 21 juli 2010

Externe link

Het Utrechts Archief: diverse afbeeldingen met de toren

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 [[Bestand:Utrecht 1670 met Tolsteegpoort Manenburg Sterrenburg en Tolsteegpoort.jpg|thumb|right|Bijlhouwerstoren aan de stadsmuur, rond 1670]]
-[[Bestand:Uitsnede uit Utrechtse stadsplattegrond Atlas van Loon met oa bastion sterrenburg en bijlhouwerstoren.jpg|thumb|Uitsnede uit een [[commons:File:Traiectum - Wttecht - Utrecht (Atlas van Loon).jpg|17e eeuwse kaart]] met de Bijlhouwerstoren (nummer 44), bolwerk [[Sterrenburg (Utrecht)|Sterrenburg]] (nummer 43), de stadsmuur en verdedigingsgracht zichtbaar (oost ligt boven in de kaart).]]
+[[Bestand:Uitsnede uit Utrechtse stadsplattegrond Atlas van Loon met oa bastion sterrenburg en bijlhouwerstoren.jpg|thumb|Uitsnede uit een [[commons:File:Traiectum - Wttecht - Utrecht (Atlas van Loon).jpg|17e-eeuwse kaart]] met de Bijlhouwerstoren (nummer 44), bolwerk [[Sterrenburg (Utrecht)|Sterrenburg]] (nummer 43), de stadsmuur en verdedigingsgracht zichtbaar (oost ligt boven in de kaart).]]
 De '''Bijlhouwerstoren''' was een [[Toren (bouwwerk)|toren]] aan de [[Stadsbuitengracht|stadsmuur]] van [[Utrecht (stad)|Utrecht]] op het [[bolwerk]] ''[[Sterrenburg (Utrecht)|Sterrenburg]]''. De toren stamde uit de [[middeleeuwen]] en heette oorspronkelijk ''Toltoren''. Hij werd gebouwd om de [[Tolweg|tol]]betalingen bij de [[Tolsteegpoorten]] te controleren. De toren werd bewaakt door het [[Gilde (beroepsgroep)|gilde]] der ''bijlhouwers'' (timmerlieden en houtbewerkers) en nam later deze naam aan. Toen de stadsmuur in de zestiende eeuw naar het zuiden werd verplaatst, kwam de toren achter de muur te staan. Nadat een voorstel uit 1537 om de toren te verlagen niet werd uitgevoerd, werd de toren in [[1694]] verbouwd tot [[windmolen]]. De molen werd gebruikt voor het [[pelmolen|pellen]] van gerst en de bereiding van [[gort]]. In het begin werd gepoogd ook graan te malen maar het molenaarsgilde hield dit tegen omdat het concurrentie vreesde. De torenmolen werd in [[1872]] afgebroken, enkele decennia na de start van de aanleg van het [[Zocherpark]]. Ter plaatse werd aan de Bijlhouwerstraat (vroeger de ''Halve Kous'') het Fysisch Laboratorium gebouwd. Ook de straatnaam ''Pelmolenplantsoen'' herinnert nog aan de torenmolen.