Paul Verhaeghe

Mee bezig Aan dit artikel of deze sectie wordt de komende uren of dagen nog druk gewerkt. Klik op geschiedenis voor de laatste ontwikkelingen.

Paul Verhaeghe (5 november 1955) is een Belgisch psychoanalyticus, auteur en Sigmund Freud- en Jacques Lacan-kenner. Hij is hoogleraar en hoofd van de vakgroep Psychoanalyse aan de Universiteit Gent. Als auteur verwierf hij (ook internationaal) faam met Liefde in Tijden van Eenzaamheid, Het einde van de psychotherapie en Identiteit.

Biografie

Verhaeghe volgde een opleiding tot klinisch psycholoog en bekwaamde zich vervolgens in de psychoanalyse. Zijn eerste doctoraat uit 1985 ging over hysterie, zijn tweede uit 1992 over psychodiagnostiek. Hij werkt als hoogleraar aan de Universiteit van Gent en is hoofd van de vakgroep "Psychoanalyse". Hij is Freud- en Lacan-kenner.

In 1998 verwierf hij faam met zijn bestseller “Liefde in tijden van eenzaamheid”. In een analyse gaat Verhaeghe in op de tijdloze en de tijdgebonden achtergronden van wat mensen zowel beweegt als verlamt op het terrein van de erotiek, en op de verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke seksuele fantasieën. Ook beschrijft hij Freuds tegenstelling tussen Eros en Thanatos en wat het oedipuscomplex en macht daarmee te maken hebben. Tot slot gaat hij na waarom culturele veranderingen zoals de seksuele revolutie de man-vrouwverhouding niet alleen bevrijd maar ook problematischer gemaakt hebben.

Sedert 2000 gaat zijn belangstelling vooral uit naar de invloed van maatschappelijke veranderingen op psychologische en psychiatrische moeilijkheden. In 2009 publiceerde hij "Het einde van de psychotherapie". Heeft Freud afgedaan? Tegenwoordig wordt verondersteld dat alle psychische problemen zoals adhd, depressie, burn-out, en persoonlijkheidsstoornis, ziekten zijn of gevolgen van erfelijke afwijkingen die met medicijnen te bestrijden zijn. Pillen in plaats van praten. Paul Verhaeghe neemt in dit boek krachtig stelling tegen deze ontwikkeling. De oorzaken van het groeiend aantal psychische problemen moeten niet gezocht worden in genen of neuronen, maar in de manier waarop onze maatschappij met psychische problemen omgaat. Mensen gaan met andere problemen naar de psychiater dan vroeger, zijn minder dan voorheen geneigd tot introspectie en reflectie. De heersende pillenremedie bevestigt deze situatie. In "Het einde van de psychotherapie" pleit Verhaeghe voor een andere visie op de hedendaagse psychische problemen en een grondige herwaardering van de psychotherapie.

Het neoliberale maatschappijmodel

Verhaeghe schreef sedert 1983 ontelbare publicaties. Sinds enkele jaren schrijft hij essays waarin hij het neoliberale maatschappijmodel haarfijn fileert en rekent hij af met de manier waarop wij ons economisch systeem hebben vormgegeven. Niet met de economie als dusdanig, maar met de neoliberale invulling daarvan.

Op 30 januari 2012, de avond van de nationale staking “We Strike Back”, was Verhaeghe de keynote speaker in het Kunstencentrum Vooruit in Gent. Verhaeghe stelde scherpe vragen over de gevolgen van het neoliberalisme. Hoe moeten we reageren? Wat zijn de alternatieven? Hoe valt alles weer in zijn plooi? En moeten we inleveren voor of tegen het neoliberalisme? Zijn betoog wordt gretig opgepikt door zowel de rechtse politieke vleugel als de linkse politieke vleugel. Vorig jaar kreeg hij de prijs voor het beste essay van de liberale denktank "Liberales". Ook de ondernemers van de Vlaams-Brusselse vereniging "De Warande" raakten geboeid door zijn visie en hij werd er meerdere malen uitgenodigd als gastspreker.

In "Identiteit", uitgegeven in november 2012, dringt Verhaeghe door tot de maatschappelijke veranderingen die aan de grondslag liggen van het veranderlijke ik-gevoel waarvan de kern draait om drie problemen namelijk veranderingen in identiteitsvorming, in normen en waarden en de consequenties van het neoliberalisme. Zijn visie "Wie wij zijn wordt bepaald door de context waarin wij leven", stemt tot nadenken en sedert het verschijnen van dit boek (reeds aan de tweede druk toe) is hij een veelgevraagd mediafiguur.

Bibliografie

Boeken

• Identiteit - De Bezige Bij
• De Neoliberale Waanzin - Vubpress
• Het Einde van de Psychotherapie - De Bezige Bij
• Liefde in tijden van Eenzaamheid - De Bezige Bij
• Over Normaliteit en andere Afwijkingen - Acco Leuven
• Tussen Hysterie en Vrouw - Acco Leuven
• A Radical Consideration of the Oedipus Complex - Other Press
• Beyond Gender, From Subject to Drive - Other Press
• Klinische Psychodiagnostiek vanuit de Discourtheorie - Idesçca
• Publicaties in De Standaard, Humo, De Morgen, Liberales, De Wereld Morgen, NRC, Knack

Essays

• 2012 - De illusie van het meten tegenover de kracht van de erkenning. In Tijdschrift cliëntgerichte Psychotherapie, 50, 3, 2012: 253-263.
• 2012 - De psychoanalyse was altijd al een luis in de pels (interview door D.Hoens, 9 maart 2011). In Tijdschrift voor Psychotherapie, 2012, 38, 170-182.
• 2012 - Psychoanalysis in Times of Science (interview with D.Hoens), S: Journal of the Jan van Eyck Circle for Lacanian Ideology Critique, no. 4, 2012.
• 2012 - Beyond the return of the repressed: Louise Bourgeois's Chtonic art. In: Larratt-Smith, Ph. (ed), /Louise Bourgeois. The Return of the repressed. /Vol I. London: Violette Editions, pp. 115 - 128.
• 2012 - De neoliberale waanzin. Flexibel, efficiënt en ... gestoord./ Paul Verbraekenlezing 2012. Brussel: VUBpress, Academic and Scientific Publishers, pp. 1 - 53.
• 2011 - Maatschappelijke organisatie en individuele stoornissen. Over het nieuwe onbehagen in de cultuur? De Uil Van Minerva, Vol. 24, 2011 nummer 4, pp. 171-185.
• 2011 - Niet iedere moeilijkheid is een stoornis. In: CVZ.magazine, 14, 3, p. 8-11.
• 2011 - Wat ik van Freud en Lacan geleerd heb - met de hulp van analysanten - zes stellingen over psychoanalyse en psychotherapie. Tijdschrift voor Psychoanalyse, p. 103-120.
• 2011 - Más allá del retorno de lo reprimido: el arte infraterreno de Louise Bourgeois. Larratt-Smith, P. (ed.), Fundacion Proa, Buenos Aires (Argentina), pp. 121-131.
• 2011 - Het oedipuscomplex bij Freud en Lacan: een noodzakelijk schimmenspel. In: Dirkx, J., Hebbrecht, M., Mooij, A. & Vermote, R. (eds). Handboek Psychodynamiek. Een verdiepende kijk op psychiatrie en psychotherapie. Utrecht, de Tijdstroom, pp. 73 - 83.
• 2011 - De effecten van een neoliberale meritocratie op identiteit en interpersoonlijke verhoudingen. Oikos, 56, p. 4-22.
• 2010 - De verborgen gelovige in ons. Bespreking van Philipp Blom. Het verdorven genootschap. De vergeten radicalen van de verlichting. Amsterdam, De Bezige Bij, 2010. In: De Morgen, Boekenbijlage 8 december 2010.
• 2010 - Het neoliberale gif. Essay gepubliceerd in: Het Vrije Woord. Magazine voor vrijdenkers. November 2010, pp. 25-26. Overgenomen door Liberales.
• 2010 - Geestdrift voor het brein. In: Kinet, M. & Bazan, A. (eds). Psychoanalyse en neurowetenschap. De geest in de machine. Garant: Antwerpen-Apeldoorn, Psychoanalytisch Actueel nr.14, pp. 59-78.
• 2010 - Liefde en haat: het duuzaamste koppel. Over de werkzaamheid van psychotherapie. Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 48, 4, pp. 357-369.
• 2010 - Identieettio etsimässä peiliä. Kurki, J. (ed.), Media ja identiteetti, Vantaa: Apeiron, 2010, pp. 10-58.
• 2010 - Psychotherapie als wetenschappelijk en economisch product: het einde in zicht? In: Evidentie en Existentie - Evidence-based behandelen en verder ..., Tilburg: KSGV, pp. 83-104.
• 2010 - Als de rede slaapt, komen de monsters te voorschijn. In: Oikos, 54, 3/2010, pp. 66-71.
• 2010 - Psychotherapie vanuit de psychotherapeut. Tijdschrift Cliëntgerichte Psychotherapie, 2, pp. 164-175.
• 2010 - Over disfunctionele betekenisverleningen en andere spiegelbeelden. Een antwoord op de commentaren in het Tijdschrift voor Psychoterapie, 35: 438-476 op 'Het einde van de Psychotherapie'. Tijdschrift voor Psychotherapie, 36, januari 2010, pp. 41-50. Voor de commentaren zèlf, ga naar: Tijdschrift voor Psychotherapie, 35, 438-476.

Externe Links

• website Paul Verhaeghe
• Publicaties Universiteit Gent