Legpuzzel

Eerste opzet van een legpuzzel

Puzzelstukjes

Een legpuzzel is een in stukken gesneden of gezaagde afbeelding op papier of hout, die weer tot één geheel moet worden gemaakt. Legpuzzels worden educatief gebruikt om het observatievermogen en de handigheid van kinderen te trainen, maar ook als tijdverdrijf voor volwassenen.

De Engelse naam jigsaw puzzle verwijst naar de figuurzaag die werd gebruikt om vroege legpuzzels te maken.

De moeilijkheidsgraad van een legpuzzel is afhankelijk van:

• het aantal stukjes
• de vorm van de stukjes
• de aard van de afbeelding

De vorm van de stukjes voor veel legpuzzels is zo dat de stukjes aan sommige zijden uitsteeksels hebben die in een inkeping in een naburig stukje passen. De patronen van deze uitsteeksels kunnen regelmatig zijn, maar voor ingewikkelder puzzels zijn de stukjes onregelmatiger. In sommige puzzels zijn alle uitsteeksels gelijk gevormd, in andere puzzels zijn ze allemaal verschillend zodat het in theorie mogelijk is om de puzzel op te lossen zonder naar de afbeelding te kijken. Vaak is het patroon van een legpuzzel zodanig dat op alle snijpunten 4 stukjes bij elkaar komen: zo'n puzzel is gesneden met doorlopende verticale en horizontale lijnen. Er zijn ook moeilijkere legpuzzels waarbij dit niet het geval is; daar komen de snijlijnen niet alleen bij elkaar in kruisingen maar ook in T-splitsingen.

Legpuzzels zijn te krijgen vanaf 4 eenvoudig gevormde stukjes met een simpele afbeelding voor de allerkleinste kinderen, tot monsters van enkele duizenden (tot wel 24.000) stukjes waarop zeer ingewikkelde en repetitieve afbeeldingen staan. Het in elkaar leggen van grotere modellen kan vele dagen tot enkele weken werk kosten.

Een effectieve techniek om grotere legpuzzels te maken is om te beginnen de randen van de puzzel te maken (eerst de hoeken op hun plek), alvorens te beginnen met de invulling. De invulling kan het beste vanaf een zijkant worden begonnen; en als dit niet lukt, kan men het vanaf een andere kant opnieuw proberen.

Het fabriceren

Legpuzzels worden in spellenfabrieken gemaakt. Eerst wordt in een drukkerij een poster gemaakt. Die worden in de fabriek op karton gelijmd. Dit resulteert in een puzzelplaat, die daarna circa vier dagen moet drogen.

Na die 4 dagen wordt de plaat in een speciale machine gelegd, de zogeheten Bobst Woopa en in die machine zit een speciaal mes, dat vlijmscherm is. Dit mes wordt in de puzzelplaat geduwd en daardoor ontstaat het gewenste aantal stukjes. Dan is de puzzel zo perfect gesneden, dat hij niet uit elkaar valt. Een ander apparaat splitst de stukjes en verpakt ze.

Zie ook

• Vloerpuzzel

Mediabestanden

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Jigsaw puzzle op Wikimedia Commons.