Concessies in het Nederlandse openbaar vervoer

In het Nederlandse openbaar vervoer wordt gewerkt met concessies. Een concessie voor het openbaar vervoer is een pakket van lijnen en/of andere vervoersdiensten die een OV-autoriteit (lees: provincie of plusregio) onder bepaalde voorwaarden exclusief aan een vervoerder toekent. De concessie is meestal opgeknipt in de volgende jaarlijkse periodes.

Aan een concessie zijn rechten en plichten verbonden. Soms moet een vervoerder voor een concessie betalen, soms krijgt een vervoerder er geld voor.

Geschiedenis

In 1998 werd het beheer van het Nederlandse stads- en streekvervoer gedecentraliseerd van de rijksoverheid naar de provincies en plusregio's. Met de invoering van de Wet personenvervoer 2000 op 1 januari 2001 is marktwerking geïntroduceerd. Het openbaar vervoer in Nederland wordt sindsdien per regio of per verbinding na een bepaalde periode opnieuw aanbesteed. De winnende vervoersmaatschappij krijgt het exclusieve, maar tijdelijke recht op het verrichten van het openbaar vervoer binnen een regio. Directe concurrentie, zoals in het Verenigd Koninkrijk, is hierdoor niet mogelijk.

Zie Geschiedenis van het Nederlandse openbaar vervoer voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tot de jaren '60 hanteerden vervoerders hun eigen huisstijl op het materieel. Met de introductie van de CSA-bussen, de standaardstreekbus en Spoorslag '70 kwam er een uniforme kleurstelling. Aan het eind van de jaren '80 verdween dit echter weer, en gingen vervoerders hun eigen huisstijl hanteren. Na de invoering van de Wet personenvervoer 2000 kan de opdrachtgever eisen stellen aan de huisstijl, waardoor er nu landelijke en regionale huisstijlen zijn. Zo kan het zijn dat de vervoerder verandert, maar het uiterlijk van de voertuigen (nauwelijks) verandert. Een voorbeeld daarvan is de rode huisstijl in de regio Twente (Twents van Connexxion en Syntus) en de uniforme rood/witte provinciale huisstijl in Noord-Brabant, die zowel door Arriva als Veolia Transport gehanteerd wordt.

Zie Huisstijlen in het openbaar vervoer van Nederland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Concessies

Bestand:Concessiegebieden in het Nederlandse openbaar vervoer (kaart).png

Indeling gebiedsconcessies voor het Nederlandse openbaar vervoer (klik op kaart voor grotere versie).

Artikel 20 van de Wet Personenvervoer 2000 bepaalt dat OV-autoriteiten (provinciale en regionale overheid) concessies verlenen voor ander openbaar vervoer dan per trein. Het Rijk verleent concessies voor het openbaar vervoer per trein, behalve voor bij algemene maatregel van bestuur of ministerieel besluit aangewezen vervoersdiensten die de daarbij aangegeven stations verbinden; hiervoor worden concessies verleend door de betreffende OV-autoriteit. Zo is er bijvoorbeeld het Besluit aanwijzing vervoersdienst provincie Zuid-Holland regionaal openbaar vervoer per trein.

Er zijn verschillende soorten concessies, te weten gebieds- en lijnconcessies. Daarnaast is de breedte ook verschillend. Er bestaan namelijk concessies in Nederland, die zowel het regionale busvervoer als het treinvervoer omvatten. Dit houdt in dat niet de NS het treinvervoer regelt, maar de vervoerder die ook het busvervoer in dat gebied verzorgt. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Merwede-Lingelijn die bij de DAV-busconcessie hoort. Het kan ook de vervoerder zijn die de concessie voor het treinvervoer in een bepaald gebied heeft gewonnen, bijvoorbeeld de Noordelijke Nevenlijnen die niet bij de GD-busconcessie of bij de busconcessies in Friesland behoren.

Gebiedsconcessie

Een gebiedsconcessie, i.e. een vergunning om in een bepaald gebied het regionale en lokale vervoer (voor een deel) te mogen exploiteren, wordt normaliter eens in de 6–10 jaar aan een vervoerbedrijf toebedeeld. De vervoerder dient het vervoer af te stemmen met de dienstregeling van de NS (Hoofdrailnet) en met die van de vervoerders die concessies hebben voor nabijgelegen gebieden.

Ook als twee aangrenzende gebieden verzorgd worden door verschillende vervoerders moeten de aansluitingen zo goed mogelijk zijn. Veelal zal het daarbij een vervoerder zijn toegestaan het aangrenzende gebied binnen te rijden (bijvoorbeeld naar een station waar meerdere lijnen van verschillende gebieden bijeenkomen), zoals in Heerenveen.

Middels een openbare aanbesteding wordt door de verantwoordelijke OV-autoriteit (in Nederland is dat een provincie of plusregio) een programma van eisen opgesteld. Aan de hand van het voorlopig ontwerp is er gelegenheid om hierop te reageren. Daarna wordt er een bestek geschreven, waarop de inschrijvende partijen een offerte kunnen maken. Degene die de beste prijs-kwaliteitverhouding kan bieden wint de aanbesteding.

Soms worden deze concessies verlengd of ingekort. Een verlenging of een mogelijkheid te verkorting dient wel vooraf in de vergunning te worden opgenomen. In uitzonderlijke gevallen wordt een langere concessieduur dan de maximale 10 jaar toegestaan. Redenen kunnen zijn: omvangrijke investeringen, samenvoeging van concessiegebieden en combinatie met de aanbesteding van regionale treindiensten. Voor de aanbesteding van regionale treindiensten geldt in ieder geval een concessieduur van vijf, tien of maximaal vijftien jaar.

De omvang van een concessie kan op verschillende manieren beoordeeld worden. Bijvoorbeeld door te kijken naar de hoeveelheid dienstregelinguren, instappers, reizigerskilometers of de omzet (totaal of exploitatiebijdrage overheid).

De GD-concessie (voor regio Groningen-Drenthe) is het omvangrijkst van de aanbestede concessies (ruim 40 mln euro exploitatiesubsidie/jaar; ca 80 mln euro omzet/jaar). De nieuwe concessie SAN heeft een reizigersopbrengst van 35,5 mln euro/jaar, en de exploitatiesubsidie zal naar schatting in dezelfde orde van grootte liggen. Amstel- en Meerlanden krijgt een exploitatiesubsidie van 34 mln euro/jaar. Almere Stad en Streek + leerlingenvervoer exploitatiesubsidie 25 mln euro/jaar. Noord-Holland Noord exploitatiesubsidie 19 mln euro/jaar (voor verwerking bezuinigingen van 2011). Andere grote concessies zijn bijvoorbeeld Duin- en Bollenstreek/Leiden en Rijnland/Midden-Holland, en de concessies in de provincie Utrecht. Voorbeelden van kleinere concessies zijn Vlieland/Terschelling/Ameland (1,5 mln euro/jaar), Lelystad (exploitatiesubsidie 2,2 mio euro/jaar), Zaanstreek (exploitatiesubsidie 8 mln euro/jaar) en Gooi en Vechtstreek (exploitatiesubsidie 9,5 mln euro/jaar voor verwerking bezuinigingen van 2011).

De opdrachtgever bepaalt bij deze onderhandse aanbesteding van tevoren welke vervoerder de concessie zal krijgen. Meestal is dit de vervoerder die reeds het vervoer in deze concessie uitvoert. Men beroept zich dan op de jarenlange ervaring die de vervoerder in deze concessie heeft opgebouwd, ook in een tijd waarin het openbaar vervoer nog niet werd aanbesteed. Het meeste stadsvervoer in de grote steden wordt nog altijd onderhands gegund. Het kabinet wil dat Amsterdam, Rotterdam en Den Haag het openbaar vervoer voortaan openbaar aanbesteden. Aangenomen is de Wet tot wijziging van de Wet personenvervoer 2000 teneinde inbesteding van openbaar vervoer mogelijk te maken in een plusregio die de gemeente Amsterdam, ’s-Gravenhage, Rotterdam of Utrecht omvat (Wet aanbestedingsvrijheid OV grote steden).

Lijnconcessie

Sommige lijnen worden apart aanbesteed. Zo'n verbinding wordt dan opgenomen in een lijnconcessie en valt dan niet onder de gebiedsconcessie van het gebied waar de lijn zich bevindt. Het kan ook een lange buslijn of lokale treinverbinding zijn die meerdere OV-autoriteiten doorkruist.

Lijnconcessies worden met name gemaakt voor gedecentraliseerde treindiensten, openbaar vervoer te water en bepaalde hoogwaardige en snelle busroutes.

Voorbeelden zijn de Noordelijke Nevenlijnen, de Fast Flying Ferry en diverse Qliner-verbindingen, zoals die tussen Groningen en Emmen.

Overzicht concessies per regio/verbinding

De afgelopen jaren zijn al vele openbaarvervoerconcessies verleend aan vervoerbedrijven. Hieronder een overzicht van alle europese-, openbare- en onderhandse aanbestedingen door de jaren heen.

Sommige gebieden zijn pas later na de invoering van marktwerking voor het eerst openbaar aanbesteed, eerdere gunningen staan dan vaak niet in de tabel vermeld omdat dit een onderhandse gunning was.

• Aquabus is een samenwerking tussen Arriva en Rederij Doeksen
• GVU, Hermes en Novio zijn 100% eigendom van Connexxion.
• NS Reizigers en RegioNS zijn dochterondernemingen van de Nederlandse Spoorwegen
• Qbuzz is voor 49% eigendom van de NS.
• Syntus is voor 100% eigendom van Keolis.
• Alle plusregio's zouden opgeheven worden per 1 januari 2013 opgeheven en de taken overgeheveld naar de provincie. Door de val van kabinet-Rutte I is deze datum niet meer haalbaar.

Legenda gekleurde kolom:

• ​ = Voormalig openbaarvervoercontract van een overheidsvervoerbedrijf (voor de invoering van marktwerking in dat gebied).
• ​ = Voormalig openbaarvervoercontract op basis van (Europees) aanbestede concessie
• ​ = Huidig openbaarvervoercontract op basis van (Europees) aanbestede concessie.
• ​ = Nieuw openbaarvervoercontract op basis van (Europees) aanbestede concessie.

Bij enkele concessies staat onderhandse gunning. Deze concessie is dan zonder aanbesteding aan de vervoerder toegekend. Tegenwoordig is dit nog in beperkte mate toegestaan. Sommige concessies zijn/worden verlengd. De verlenging staat tussen haakjes achter de oorspronkelijke contracttermijn vermeld. Als de verlenging nog niet definitief is dan staat er bijvoorbeeld +2 (oftewel optie is 2 jaar verlenging).

Rijksoverheid

Er zijn een aantal concessies die onder het beheer van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu vallen.

Het hoofdrailnet (HRN), vroeger ook wel aangeduid als het kernnet, is het spoornet waarop de Nederlandse Spoorwegen alleenrecht heeft voor het rijden van reizigerstreinen (behalve op de korte overlappende trajecten Groningen - Groningen Europapark, Elst - Arnhem - Arnhem Velperpoort, Blerick - Venlo en Maastricht - Maastricht Randwyck). In 2004 is dit lijnenpakket voor het eerst aanbesteed, maar onderhands gegund aan de NS (termijn 01.01.2005 – 31.12.2014). Ook het nieuwe contract (termijn 01.01.2015 – 31.12.2024) is gegund aan de NS.

Daarnaast zijn er een aantal contracten voor de veerboten van en naar de Waddeneilanden:

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Veerboot Den Helder - Texel	TESO	Openbare dienstencontract, geen werkelijke concessie
	Harlingen - Terschelling / Vlieland	Rederij Doeksen	24.05.2011 – 24.05.2026 (onderhandse gunning)
	Harlingen - Terschelling	Rederij EVT	Rederij EVT had bezwaar ingediend tegen de onderhandse gunning van bovenstaande concessie aan concurrent Doeksen. De rederij kon door de onderhandse gunning niet meedingen naar de concessie. Dit bezwaar werd door de rechtbank ongegrond verklaard. Rederij EVT stapte hierop naar het Europees Hof. Zolang deze procedure loopt voert zij ook veerdiensten uit op basis van een eerder openbaar-dienstcontract.
	Holwerd - Ameland / Lauwersoog - Schiermonnikoog	Wagenborg	24.05.2011 – 24.05.2026
	Texel - Vlieland	Rederij De Vriendschap	Openbare dienstencontract, geen werkelijke concessie

Qliner Groningen - Lelystad

Op 28 mei 1995 startte de FRAM een Interliner verbinding tussen Groningen en Lelystad onder lijnnummer 315. De FRAM veranderde op 1 januari 1996 in VEONN. Op 3 november 1996 werd de lijn verlengd naar Joure - Lemmer - Emmeloord en Lelystad. De helft van de ritten werd vanaf nu door Midnet gereden. Op 28 september 1998 werd de VEONN overgenomen door Arriva. Midnet fuseerde in mei 1999 met andere vervoerbedrijven tot Connexxion. Arriva bedacht een alternatieve formule voor de Interliner, waardoor vanaf 1 januari 2003 deze ritten onder de naam Qliner gingen rijden.

In 2005 werd de concessie voor het eerst openbaar aanbesteed. Hierdoor ging de lijn per 1 juli 2005 volledig over naar Connexxion. De provincie stelde als eis dat de formule Qliner gebruikt moest worden. Hierdoor verdween de naam Interliner in zijn geheel. Naast lijn 315 werden er ook spitslijnen toegevoegd onder de lijnnummer 325, 335 en 345. Lijn 345 was een versterker van lijn 315 en reed de meest rechtstreekse route van Lelystad naar Emmeloord, waarmee deze Qliner nog sneller was dan lijn 315. Lijn 345 kwam op 2 juli 2011 vanwege bezuinigingen te vervallen.

In juli 2011 zou de concessie aflopen. De nieuwe treinverbinding tussen Zwolle en Lelystad (Hanzelijn) zou echter per 9 december 2012 in gebruik genomen worden. Hierdoor zou de Qliner verbinding opgesplitst worden in Emmeloord. Als overbruggingsperiode werd een tijdelijk contract opgesteld. Arriva won deze concessie.

Per 9 december 2012 is het lijndeel Groningen - Emmeloord onderdeel van de concessie Noord- en Zuidwest Friesland en Schiermonnikoog van Arriva. Het lijndeel Emmeloord - Lelystad zou als lijn 345 bij de concessie IJsselmond worden gevoegd. De gunning van deze concessie is echter opgeschort tot december 2013. Hierdoor heeft men besloten om het lijndeel Emmeloord - Lelystad voor een jaar onderhands te gunnen aan Arriva. Vanaf nu moeten doorgaande reizigers in Emmeloord overstappen

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Interliner 315 Groningen - Heerenveen	FRAM (vanaf 01.01.1996 VEONN)	28.05.1995 - 02.11.1996
	Interliner 315 Groningen - Heerenveen - Lelystad	VEONN / Midnet (later resp. Arriva / Connexxion)	03.11.1996 – 31.12.2002
	Qliner 315 / Interliner 315 Groningen - Heerenveen - Lelystad	Arriva / Connexxion	01.01.2003 – 30.06.2005
	HOV Groningen - Heerenveen - Lelystad	Connexxion	01.07.2005 – 30.06.2011 (verlengd tot 02.07.2011)
	HOV Groningen - Heerenveen - Lelystad	Arriva Touring i.o.v. Arriva	03.07.2011 – 08.12.2012
	HOV Groningen - Heerenveen - Emmeloord geen lijnconcessie meer, maar onderdeel van de concessie Noord- en Zuidwest Friesland en Schiermonnikoog	Arriva	09.12.2012 – 10.12.2022
	HOV Emmeloord - Lelystad	Arriva	09.12.2012 – 14.12.2013 (onderhandse gunning)

Noordelijke treindiensten

De Noordelijke Nevenlijnen. De spoorlijn Veendam - Zuidbroek staat hierop nog niet in rood.

Lijnconcessie voor de exploitatie van de dieseltreinen op de Noordelijke Nevenlijnen in de kop van Groningen en Friesland.

	Vervoerder	Contracttermijn
	NS	01.01.1917 – 29.05.1999
	NoordNed	30.05.1999 – 10.12.2005
	Arriva	11.12.2005 – 15.12.2020

Groningen en Drenthe

Zie voor alle buslijnen in Groningen: Stads- en streekvervoer in Groningen en in Drenthe: Stads- en streekvervoer in Drenthe

Het busvervoer in de stad Groningen werd tot 1994 geëxploiteerd door de gemeente Groningen onder de naam GVB. Het bedrijf werd daarna geprivatiseerd en ging onder dezelfde naam verder met de gemeente Groningen als enige aandeelhouder. In 1998 werd het bedrijf verkocht aan het Amerikaanse vervoerbedrijf Vancom, dat het bedrijf al snel doorverkocht aan het Britse Arriva. Ook de streekbusdiensten in de provincies Groningen en Drenthe werden geprivatiseerd en kwamen in mei 1999 in handen van Arriva. Hierdoor verdwenen de overheidsbedrijven GADO en VEONN uit het straatbeeld. In 2002 nam MTI de busdiensten in Zuidwest-Drenthe (incl. stadsdienst Hoogeveen en Meppel) over. Na het faillissement van MTI werd het busvervoer tijdelijk geëxploiteerd door BBA. Eind 2004 ging de concessie over naar Connexxion, evenals de concessie Zuidoost-Drenthe.

Al het openbaar vervoer per bus in de provincies Groningen en Drenthe valt sinds het jaar 2003 onder beheer van het OV-bureau Groningen Drenthe. In 2004 werd de concessie GGD voor het eerst aanbesteed. Deze concessie omvatte alle busdiensten in de provincie Groningen (incl. stadsdienst) en het overige deel van Drenthe (Noorden en Midden).

In 2009 liepen de concessies af en moesten hierdoor opnieuw aanbesteed worden. Het OV-Bureau besloot het "grote" stads- en streekvervoer in één concessie aan te besteden. De GD-concessie bevat het "grote" streekvervoer in de provincies Groningen en Drenthe, met enkele uitlopers naar Friesland. In Assen, Emmen en Groningen wordt een stadsdienst gereden. De GD-concessie is één van de grootste concessies in Nederland.

Daarnaast zijn er per regio aparte vergunningen verleend voor het kleinschalige openbaar vervoer.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	GGD-concessie	Arriva	01.06.2004 – 15.12.2007 (verlengd tot 12.12.2009)
	Zuidoost-Drenthe	Connexxion	12.12.2004 – 11.12.2010 (ingekort tot 12.12.2009)
	Zuidwest-Drenthe (Onderhandse gunning)	MTI BBA	01.09.2002 – 31.03.2004 01.04-2004 – 11.12.2004
	Zuidwest-Drenthe (aanbesteed met NO-Overijssel en Zwolle)	Connexxion	04.09.2005 – 04.09.2011 (ingekort tot 12.12.2009)
	GD-concessie	Qbuzz	13.12.2009 – 12.12.2015 (verlengd tot 10.12.2017)
	Kleinschalig OV Westerkwartier	Taxi Nuis	13.12.2009 – 13.12.2014 (+3)
	Kleinschalig OV Zuidwest Drenthe incl. Stadsdienst Meppel en Hoogeveen	Connexxion Taxi Services deels uitbesteed aan VMNN	13.12.2009 – 13.12.2014 (+3)
	Kleinschalig OV Zuidoost Drenthe	De Vier Gewesten BV (DVG) / Taxi Dorenbos	13.12.2009 – 13.12.2014 (+3)
	Kleinschalig OV Noord-Groningen	UVO Vervoer BV / Van Dijk	13.12.2009 – 13.12.2014 (+3)
	Kleinschalig OV Noord-Drenthe en Haren	Vervoersmanagement Noord-Nederland (VMNN)	13.12.2009 – 13.12.2014 (+3)
	Kleinschalig OV Oost-Groningen	Taxi De Grooth	13.12.2009 – 13.12.2014 (+3)

Er is ook een lijnconcessie gegund voor de snelle Qliner-busverbindingen tussen Groningen - Emmen (lijn 305) en Groningen - Drachten (lijn 314). Lijn 327 (Emmen - Hoogeveen) behoorde ook tot die concessie, maar deze lijn is per 8 januari 2012 opgeheven.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	HOV-concessie Groningen Drenthe	Arriva Touring	13.12.2009 – 12.12.2015 (verlengd tot 10.12.2017)

Friesland

In de provincie Friesland bepaalde de FRAM jarenlang het straatbeeld. De dieseltreinen op de Noordelijke Nevenlijnen werden geëxploiteerd door de NS.

De FRAM fuseerde met de Drentse vervoermaatschappij DVM/NWH tot VEONN. Al snel werden de busbedrijven in Noord-Nederland geprivatiseerd, vanaf mei 1999 kwamen de buslijnen in handen van Arriva. In de kop van Friesland en in het zuidwesten werkte Arriva samen met de NS onder de naam NoordNed. Ook de treinverbindingen op de Noordelijke Nevenlijnen gingen onder die naam rijden. In het zuidoosten van de provincie, de stadsdienst Leeuwarden en op de Friese Waddeneilanden ging Arriva zelf rijden.

Waddeneilanden

In 2001 werd ook het busvervoer op de Friese Waddeneilanden aanbesteed. Arriva mocht op alle eilanden blijven rijden, behalve op Vlieland, dat overging naar TCR Vlieland. De oorspronkelijke einddatum van alle concessies was 31 december 2007. De concessies werden echter met 2 tot 14 maanden verlengd. Bij de tweede aanbesteding won Arriva de concessie Vlieland terug. De concessie Schiermonnikoog is inmiddels voor de derde keer aanbesteed, ditmaal samen met de streekbusconcessie Noord- en Zuidwest Friesland. Voor het personenvervoer op Schiermonnikoog heeft de provincie Friesland zes elektriche bussen van het Chinese bedrijf BYD Europe BV gekocht. Tevens werd voor 15 jaar met dit bedrijf een overeenkomst gesloten voor het onderhoud. De andere concessies lopen tot 2016.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Vlieland	TCR Vlieland	01.01.2002 – 31.12.2007 (verlengd tot 28.02.2009)
	Vlieland	Arriva uitbesteed aan TCR	01.03.2009 – 31.12.2016
	Terschelling	Arriva	01.01.2002 – 31.12.2007 (verlengd tot 28.02.2009)
	Terschelling	Arriva	01.03.2009 – 31.12.2016
	Ameland	Arriva	01.01.2002 – 31.12.2007 (verlengd tot 28.02.2009)
	Ameland	Arriva	01.03.2009 – 31.12.2016

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Schiermonnikoog	Arriva	01.01.2002 – 31.12.2007 (verlengd tot 01.03.2008)
	Schiermonnikoog	Arriva	01.03.2008 – 08.12.2012 (+3, uiteindelijk niet verlengd)
	Na afloop geïntegreerd in de concessie Noord- en Zuidwest-Friesland

Noord- en Zuidwest-Friesland

Het bedrijf NoordNed werd eind 2005 opgeheven waardoor Arriva in de gehele provincie reed. Eind 2006 werd het voormalige NoordNed gebied (met uitzondering van de treinen) opnieuw aanbesteed. Deze concessie (een samenvoeging van de concessies Noordwest en Zuidwest Friesland) omvat al het busvervoer in Friesland ten westen van de spoorlijn Leeuwarden-Zwolle en ten noorden van de spoorlijn Leeuwarden - Groningen. Bij de laatste aanbesteding in 2012 is ook het stadsvervoer Leeuwarden en het busvervoer op Schiermonnikoog bij de concessie gevoegd. Arriva, Connexxion en Qbuzz schreven in op deze concessie. Arriva bleek de beste prijs- en kwaliteitsverhouding te hebben en daarom werd de concessie aan deze vervoerder gegund. Qbuzz was het niet eens met de gunning en had bezwaar ingediend bij de rechtbank. De belangrijkste reden was een vormfout door het ontbreken van een handtekening op een document. Het bezwaar is op 25 juli 2012 ongegrond verklaard, waardoor Arriva definitief de vervoerder is per 9 december 2012.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Noord-Friesland	NoordNed	30.05.1999 – 31.12.2006
	Zuidwest-Friesland	NoordNed	30.05.1999 – 31.12.2006
	Noord- en Zuidwest-Friesland	Connexxion	01.01.2007 – 08.12.2012
	Noord- en Zuidwest-Friesland incl. Schiermonnikoog en stadsvervoer Leeuwarden	Arriva	09.12.2012 – 10.12.2022

Stadsdienst Leeuwarden

In 2001 werd het stadsvervoer in Leeuwarden als eerste in Nederland openbaar aanbesteed. De concessie bleef in handen van Arriva. De tweede aanbesteding werd gewonnen door Connexxion en vond plaats in 2007. Sinds 9 december 2012 is het stadsvervoer Leeuwarden geen losse concessie meer, maar behoort dan tot de streekbusconcessie Noord- en Zuidwest Friesland en Schiermonnikoog.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Stadsvervoer Leeuwarden	Arriva	01.01.2002 – 31.12.2007
	Stadsvervoer Maxx Leeuwarden	Connexxion	01.01.2008 – 08.12.2012
	Na afloop geïntegreerd in de concessie Noord- en Zuidwest-Friesland

Zuidoost-Friesland

Het concessiegebied Zuidoost-Friesland is ontstaan na de komst van vervoerder Arriva en omvat al het busvervoer in Friesland ten oosten van de spoorlijn Zwolle - Leeuwarden en ten zuiden van de spoorlijn Leeuwarden - Groningen met uitlopers naar Drenthe en Overijssel. VEONN (de voorloper van Arriva) was in 1998 in overleg met de NS, die op dat moment de treindiensten op de Noordelijke nevenlijnen exploiteerde, om een samenwerkingsverband aan te gaan. De redenen hiervan waren dat bus en trein door deze samenwerking beter op elkaar konden aansluiten. Arriva nam datzelfde jaar de VEONN over en werd hierdoor een partner in NoordNed. Arriva besloot het busvervoer in het zuidoosten van de provincie zelf te gaan rijden. FRAM (vanaf 1971) en later VEONN reden in de gehele provincie. De lijnen die de FRAM in het Westerkwartier in de provincie Groningen (de voormalige ESA-lijnen) reed kwamen ten goede aan de GD-concessie. In 2008 verloor Arriva het vervoergebied aan Qbuzz.

	Vervoerder	Contracttermijn	Opmerking
	FRAM	01.04.1971 – 31.12.1995	Enkele uitlopers van lijnen gezamenlijk met DVM
	VEONN	01.01.1996 – 29.09.1998
	Arriva	30.09.1998 – 31.08.2002	Door overname VEONN
	Arriva	01.09.2002 – 01.09.2006 (+2 - Uiteindelijk verlengd tot 13.12.2008)
	Qbuzz	14.12.2008 – 12.12.2016

Zie voor alle buslijnen in Friesland: Stads- en streekvervoer in Friesland

Overijssel

Op 15 april 2013 werd bekend dat de Provinciale Staten akkoord zijn met de decentralisatie van de treindienst tussen Zwolle en Enschede. De treindienst komt in december 2014 in handen van de provincie Overijssel en Regio Twente.

	Concessie	Vervoerder	Concessietermijn
	Treindienst Zwolle - Enschede	NS	01.01.1917 – 13.12.2014
	Treindienst Zwolle - Enschede	"aanbesteding"	14.12.2014 –

Midden-Overijssel

De provincie Overijssel heeft de verantwoordelijkheid over het busvervoer in het Vechtdal (Noordoost-Overijssel) en Salland, inclusief de stadsdiensten in Zwolle en Deventer. Tegenwoordig is het busvervoer in dit gebied in één concessie geregeld.

	Concessie	Vervoerder	Ingaande
	NOOD (Noordoost-Overijssel + Zuidwest-Drenthe) en Zwolle Zuidwest-Drenthe per 14-12-2009 onderdeel GD-concessie	Connexxion	04.09.2005 – 29.08.2010
	Salland	Connexxion	14.12.2003 – 29.08.2010
	Midden-Overijssel samenvoeging bovenste twee concessies	Syntus Overijssel	29.08.2010 – 29.07.2019

Twente

Hybride bussen van het type VDL Citea tussen 2011 en eind 2013 op stadslijn 2 te Enschede.

In de regio Twente fuseerden in 1997 de Twentse vervoersmaatschappij TET en de Gelderse vervoersmaatschappij GTW tot Oostnet. Deze maatschappij werd in 1999 gefuseerd tot Connexxion. Met de komst van deze vervoerder verdwenen geleidelijk aan de typerende donker rode bussen met de afbeelding van de "Twentse Ros". In 2005 werd het openbaar vervoer in deze regio openbaar aanbesteed. Het bestuur van de Regio Twente stelde als voorwaarde dat al het openbaar vervoer binnen die regio onder dezelfde huisstijl en naam, Twents, gaat opereren. Met het ingaan van de nieuwe concessie keerden de licht rode bussen terug in het stadsbeeld van Enschede, Hengelo en Almelo. Bij deze concessie hoort ook de treindienst Almelo - Mariënberg. Die treinverbinding is door Connexxion uitbesteed aan Syntus. Na afloop van de concessie wordt deze spoorlijn geïntegreerd in de lijnconcessie Vechtdallijnen.

De treindienst Zutphen-Hengelo-Oldenzaal werd al in 2003 aanbesteed, evenals een aantal buslijnen ter ondersteuning van de treinverbinding (onder meer stadsdienst Lochem en Zutphen). De bussen in deze concessie rijden wel in de standaard huisstijl van de vervoerder Syntus. Voorheen reden in deze regio de vervoerder Oostnet en OAD. De Syntus buslijnen 52, 54, 56 en 81 worden sinds 9 december 2012 door Arriva gereden.

Bij de nieuwste aanbesteding in 2011 zijn alle concessies voor Twente samengevoegd.

	Concessie	Vervoerder	Concessietermijn
	Twente Incl. trein Almelo - Mariënberg (uitbesteed aan Syntus)	Connexxion	11.12.2005 – 14.12.2013
	Zutphen - Hengelo - Oldenzaal i.s.m. prov. Gelderland	Syntus	14.12.2003 – 14.12.2013
	Treindienst Zutphen - Hengelo - Oldenzaal	Syntus	14.12.2003 – 14.12.2013
	Treindienst Hengelo - Oldenzaal - Bad Bentheim	Syntus	12.12.2010 – 14.12.2013
	Regio Twente samenvoeging bovenstaande concessies, trein Almelo-Mariënberg wordt onderdeel Vechtdallijnen	Syntus Twente	15.12.2013 – 09.12.2023

Vechtdallijnen

De provincie Overijssel heeft ook de zeggenschap over een aantal zogenaamde contractsectortreindiensten. De treindienst Zwolle - Kampen werd aanvankelijk aanbesteed in de concessie IJsselmond als tramverbinding, maar de gunning daarvan ging niet door. Het is nog onduidelijk wat er in de toekomst gaat gebeuren met het Kamperlijntje.

De Emmerlijn, de treinverbinding Zwolle - Emmen en de treinverbinding Almelo - Mariënberg zijn in één lijnconcessie aanbesteed onder de naam Vechtdallijnen. De lijn Almelo - Mariënberg valt ook onder het beheer van de regio Twente en was eerder onderdeel van de busconcessie Twente.

Twee stellen van de Vechtdallijnen te Mariënberg

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Treindienst Zwolle – Kampen Kamperlijntje	NS Reizigers	10.12.2006 – 12.12.2009 (onderhands verlengd tot 12.12.2015)
	Treindienst Zwolle - Emmen	NS Reizigers	09.12.2007 – 12.12.2009 (onderhands verlengd tot 08.12.2012)
	Vechtdallijnen lijndeel Zwolle - Emmen	Arriva	09.12.2012 – 11.12.2027
	Vechtdallijnen lijndeel Almelo - Hardenberg	Arriva	15.12.2013 – 11.12.2027

Overijssel/Flevoland

IJsselmond

De provincies Overijssel en Flevoland werken in de concessie IJsselmond met elkaar samen. Dat concessiegebied behelst Noordwest-Overijssel (Kampen, Genemuiden, Steenwijk), Noordoostpolder (Emmeloord e.o.) en Oostelijk-Flevoland (Dronten e.o.).

Bij de eerste openbare aanbesteding in 2005 werd de concessie gewonnen door Connexxion. In Oostelijk Flevoland reed Connexxion al en het andere deel werd overgenomen van Arriva.

• In juni 2010 werd gestart met een nieuwe aanbestedingsronde voor de concessie met als ingangsdatum 4 september 2011. In deze concessie waren ook de stadsdienst Lelystad en de nieuwe tramlijn Zwolle - Kampen opgenomen. De concessie werd niet gegund omdat geen van de inschrijvende vervoerders aan de gestelde eisen en het budget kon voldoen.
• In januari 2011 startte de tweede poging. De ingangsdatum werd opgeschoven naar december 2012 en de stadsdienst Lelystad en de tramlijn werden weer uit de concessie gehaald. Nieuw was wel de Qliner 345 tussen Lelystad en Emmeloord, terwijl de Hanzeliner uit de concessie zou verdwijnen. De combinatie Noot Ede/Regiotaxi de Vallei en Connexxion dienden een offerte in. Ook deze concessie werd niet gegund omdat beide inschrijvers boven het beschikbare budget zaten.
• Na de zomer van 2012 werd een tijdelijke concessie van 1 jaar uitgeschreven, omdat de lopende concessie niet meer verder verlengd kon worden. Deze concessie werd in oktober 2012 aan Connexxion gegund.
• In februari 2013 startte de derde poging. Ook deze aanbesteding verliep niet geheel soepel, waardoor de gunningsdatum al diverse malen is opgeschoven. Op 5 juni 2013 werd bekend dat DVG IJsselmond, OV Regio IJsselmond (oftewel Connexxion), Syntus, Noot Touringcar Ede en Arriva DAV een offerte hadden ingediend. Begin juli is de concessie gegund aan OV Regio IJsselmond.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Oostelijk-Flevoland	Connexxion	10.05.1999 – 03.09.2005
	Noordwest-Overijssel en Noordoostpolder	Arriva	30.09.1998 – 03.09.2005
	IJsselmond	Connexxion	04.09.2005 – 04.09.2011 (verlengd tot 08.12.2012)
	IJsselmond	Connexxion	09.12.2012 – 14.12.2013
	IJsselmond	OV Regio IJsselmond (Connexxion)	15.12.2013 – 09.12.2023

Flevoland

Lelystad

De gemeente Lelystad is op basis van delegatie door de provincie Flevoland verantwoordelijk voor de stadsdienst Lelystad.

Het stadsvervoer in Lelystad zou in 2011 geïntegreerd worden in de concessie IJsselmond. De aanbesteding van die concessie mislukte. Echter kon de concessie Lelystad niet verder verlengd worden. Hierdoor was een aparte aanbesteding noodzakelijk.

	Vervoerder	Contracttermijn
	Flevodienst	01.05.1959 – 31.12.1980
	Verenigde Autobus Diensten VAD	01.01.1981 – 28.05.1994
	Midnet	29.05.1994 – 09.05.1999
	Connexxion (Lelybus)	10.05.1999 – 31.12.2003
	Connexxion	01.01.2004 – 01.01.2010 (verlengd tot 03.09.2011)
	Arriva (Lelystad geeft lucht)	04.09.2011 – 11.12.2021 (+2)

Almere

De provincie Flevoland heeft de taken betreffende het stads- en streekvervoer in Almere gedelegeerd naar de Gemeente Almere. Vervoerder Connexxion verzorgt al jaren de stads- en streekdiensten in en om Almere. Dit gebied werd voor mei 1999 geëxploiteerd door Midnet. De stadsdienst en het streekvervoer in Almere werden in 2003 als losse concessies voor het eerst openbaar aanbesteed. Connexxion won deze aanbesteding en hierdoor bleef het gebied tot zeker eind 2009 in handen van de vervoerder. Bij de nieuwe aanbesteding werden de twee concessies samengevoegd. Hier was Connexxion de enige inschrijver, waardoor zij de concessie won.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Stadsvervoer Almere	Connexxion	14.12.2003 – 12.12.2009
	Streekvervoer Almere	Connexxion	14.12.2003 – 12.12.2009
	Stads- en streekvervoer Almere	Connexxion	13.12.2010 – 31.12.2017

Gelderland

Veluwe

De Veluwelijn valt onder verantwoordelijkheid van de provincie Gelderland

Op de Veluwe reed van 1923 tot 1981 de VAD. Dit bedrijf fuseerde met de Flevodienst tot Verenigde Autobus Diensten VAD. De lijnen in Ede en Wageningen werden geëxploiteerd door Centraal Nederland. In 1994 werd de VAD overgenomen door fusiebedrijf Midnet en in mei 1999 fuseerde dat bedrijf tot Connexxion. In 2004 werd het openbaar vervoer op de Veluwe voor het eerst openbaar aanbesteed en ging over van Connexxion naar BBA. BBA ging al snel over in handen van Veolia. Het gebied omvat alle buslijnen in de Veluwe (Noordwest-Gelderland) incl. stadsdiensten Apeldoorn, Ede en Harderwijk en de busdiensten van de Vallei- en Veluwelijn. Inmiddels is het gebied in 2010 voor de tweede keer aanbesteed. Syntus is de huidige concessiehouder.

Er is daarnaast ook nog een aparte lijnconcessie voor de gedecentraliseerde treindienst tussen Amersfoort en Ede.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Veluwe	Veolia Transport	12.12.2004 – 11.12.2010
	Veluwe Incl. busdiensten Valleilijn en Veluwelijn	Syntus Gelderland	12.12.2010 – 11.12.2016 (+4)
	Treindienst Valleilijn	Connexxion	10.12.2006 – 31.12.2016 (+5)

Achterhoek-Rivierenland

De provincie Gelderland heeft ook de zeggenschap over het openbaar vervoer in de regio's Achterhoek en Rivierenland.

In de Achterhoek werkten vanaf 1991 de NS en de voormalige Gelderse Tramwegen (later Oostnet) samen in het project Integratie Gelderland Oost. Doel daarvan was de integratie tussen trein en bus in deze regio. In mei 1999 ontstond hieruit het vervoerbedrijf Syntus. Syntus verzorgde tot eind 2010 het bus- en treinvervoer in de Achterhoek en was hierdoor een vertrouwd gezicht.

De regio Rivierenland werd al in 2003 voor het eerst openbaar aanbesteed en gegund aan Arriva ten koste van Hermes (voorheen BBA en daarvoor Zuidooster).

In 2010 werden beide concessiegebieden gezamenlijk aanbesteed met de lokale treindiensten. De concessie werd gewonnen door Arriva. Reizigers waren niet erg blij dat Syntus hierdoor uit de Achterhoek verdween.

De treindiensten Arnhem - Tiel, Arnhem - Winterswijk en Zutphen - Winterswijk vallen overigens ook onder beheer van plusregio Stadsregio Arnhem Nijmegen (SRAN).

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Achterhoek	Syntus	01.01.2002 – 12.12.2009 (onderhands verlengd tot 11.12.2010)
	Rivierenland	Arriva	01.01.2003 – 31.12.2008 (+1, daarna onderhands verlengd tot 11.12.2010)
	Achterhoek - Rivierenland Busdiensten	Arriva	12.12.2010 – 01.01.2021 (+5)
	Treindienst Arnhem - Tiel	Syntus	01.04.2005 – 12.12.2009 (onderhands verlengd tot 08.12.2012)
	Treindienst Arnhem - Winterswijk	Syntus	01.04.2005 – 12.12.2009 (onderhands verlengd tot 08.12.2012)
	Treindienst Zutphen - Winterswijk	Syntus	01.04.2005 – 12.12.2009 (onderhands verlengd tot 08.12.2012)
	Treindienst Zutphen - Apeldoorn	RegioNS	12.12.2004 – 12.12.2009 (onderhands verlengd tot 08.12.2012)
	Achterhoek-Rivierenland treindiensten Arnhem - Tiel Arnhem - Winterswijk Zutphen - Winterswijk Zutphen - Apeldoorn	Arriva	09.12.2012 – 11.12.2027

Arnhem-Nijmegen

De plusregio Stadsregio Arnhem - Nijmegen is verantwoordelijk voor het openbaar vervoer binnen deze regio.

Connexxion exploiteerde sinds mei 1999 voor plusregio Knooppunt Arnhem-Nijmegen de trolley in Arnhem en een aantal 'gewone' buslijnen tussen Arnhem en Nijmegen. Connexxion kreeg de concessies in 2001, 2004 en 2007 onderhands toebedeeld. Bij de aanbesteding in 2009 werden KAN Noord en KAN Zuid samengevoegd tot één concessie. KAN Zuid werd eerder gezamenlijk uitgevoerd door Novio en Hermes en bevat veel lijnen vanuit Nijmegen naar omliggende plaatsen. De concessie werd gewonnen door Connexxion's dochteronderneming Novio die de lijnen exploiteert onder de productformule Breng. Sinds 9 december 2012 is Connexxion's dochteronderneming Hermes concessiehouder. Naast de busverbindingen wordt de nieuwe vervoerder vanaf 10 december 2012 ook verantwoordelijk voor de treindienst Arnhem - Doetinchem v.v. (exclusief de doorgaande diensten Arnhem - Doetinchem - Winterswijk v.v.) en de stadsregiotaxi.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	KAN noord	Connexxion	01.01.2007 – 12.12.2009 (onderhandse gunning)
	KAN zuid	Connexxion	01.01.2007 – 12.12.2009 (onderhandse gunning)
	Treindienst Arnhem - Doetinchem	Syntus	31.05.2005 – 08.12.2012
	Stadsregio Arnhem Nijmegen Incl. Arnhems trolleybusnet	Novio formule Breng	13.12.2009 – 08.12.2012
	Stadsregio Arnhem Nijmegen Incl. Arnhems trolleybusnet, * stadsregiotaxi * treindienst Arnhem - Doetinchem	Hermes formule Breng	09.12.2012 – 10.12.2022

Utrecht

Utrecht (provincie)

Het (noord)oosten en westen van de provincie Utrecht is tegenwoordig één concessiegebied en bevat behalve streekdiensten ook de stadsdienst in Amersfoort, Woerden en Soest.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Stadsvervoer Amersfoort		15.12.2006 – 13.12.2008
	Noordwest Utrecht	BBA	15.12.2002 – 09.12.2006 (verlengd tot 13.12.2008)
	Utrecht Oost	Stadsvervoer Nederland	12.12.2004 – 13.12.2008
	Provincie Utrecht Incl. stadsvervoer Maxx Amersfoort	Connexxion	14.12.2008 – 13.12.2016

Utrecht (stad)

Al het busmaterieel in het BRU rijdt rond in een kanariegeel/bruine kleurstelling. Ook de sneltrams krijgen nadat ze gereviseerd zijn deze huisstijl.

Het busvervoer dat onder de Bestuur Regio Utrecht valt is tot eind 2013 verdeeld in drie concessies. Er is een concessie voor al het stadsvervoer binnen de gemeente Utrecht, diverse buslijnen tussen Utrecht - Maarssen en enkele lijnen in het buitengebied ten noorden van de stad. Daarnaast is er een concessie voor het streekbusvervoer van en naar de gemeenten Nieuwegein, Houten, IJsselstein, Vianen, De Bilt, Zeist en Bunnik. Ook de Utrechtse sneltram behoort tot deze concessie. De derde concessie is een vergunning voor 12 spitsbussen in deze regio. Vanaf eind 2013 zijn al deze concessies samengevoegd.

Aanvankelijk was de concessie gegund aan Qbuzz, maar nadat Connexxion naar de rechter was gestapt is dit besluit geschorst. Op 29 augustus 2011 werd bekend dat Qbuzz alsnog de concessie zou mogen uitvoeren. De start van de nieuwe concessie werd met een jaar uitgesteld en zou ingaan op 9 december 2012. Connexxion ging opnieuw met succes in beroep tegen deze gunning. De aanbestedingsprocedure moest opnieuw en de concessie zal pas eind 2013 ingaan. Met de start van de nieuwe concessie komt er een einde aan stadsvervoerbedrijf GVU.

Op 8 oktober 2012 werd door de BRU bekendgemaakt dat Qbuzz vanaf december 2013 het busvervoer in de BRU zal gaan verzorgen. Echter werd op 9 november 2012 bekendgemaakt dat Connexxion, die onder de naam OV Regio Utrecht B.V. ook had ingeschreven, weer beroep aantekent tegen de uitspraak.

De taken van het Bestuur Regio Utrecht zouden per januari 2013 naar de provincie worden overgeheveld, maar dit is vanwege het vallen van het Kabinet-Rutte I uitgesteld. Op 14 januari 2013 maakte BRU bekend dat de bezwaren tegen het gunningsbesluit, die door een onafhankelijke commissie zijn onderzocht, ongegrond zijn verklaard. Connexxion maakte op 17 januari 2013 bekend naar de rechter te stappen. Op 2 mei 2013 heeft het College van Beroep voor het bedrijfsleven beslist dat de gunning van de concessie aan Qbuzz in stand blijft.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Stadsvervoer Utrecht	GVU	01.01.2006 – 10.12.2011 (verlengd tot 14.12.2013)
	Regiovervoer Utrecht	Connexxion	14-12-2008 – 10.12.2011 (verlengd tot 14.12.2013)
	Spitsvervoer Utrecht	Connexxion	14.12.2008 – 10.12.2011 (verlengd tot 14.12.2013)
	BRU-concessie samenvoeging bovenstaande concessies	Qbuzz	15.12.2013 – 12.12.2020

Noord-Holland

Gooi en Vechtstreek

Gooi en Vechtstreek omvat het busvervoer in de Gooistreek rondom Hilversum in de provincie Noord-Holland, incl. stadsdiensten Hilversum en Huizen. Eerder CN en Midnet. De Gooise buslijn 320, tussen Amsterdam en Hilversum via Huizen wordt gedeeltelijk gereden door de firma Pouw Vervoer, in opdracht van Connexxion.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Gooi en Vechtstreek	Connexxion	11.12.2005 – 01.07.2011 (verlengd tot 16.07.2011)
	Gooi en Vechtstreek	Connexxion	17.07.2011 – 31.06.2019

Noord-Holland noord

De concessie Noord-Holland Noord omvat alle streekbusdiensten in de kop van Noord-Holland, incl. stadsdiensten Maxx Alkmaar, Hoorn en Den Helder en het vervoer op Texel. Voor Connexxion reed hier de NZH en op Texel de AOT.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Noord-Holland Noord	Connexxion	15.12.2002 – 13.12.2008
	Noord-Holland Noord incl. stadsvervoer Maxx Alkmaar, Hoorn en Den Helder en het vervoer op Texel	Connexxion	14.12.2008 – 01.07.2016

Haarlem-IJmond

De buslijnen in de regio Haarlem-IJmond werden tot mei 1999 gereden door de NZH.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Haarlem-IJmond	Connexxion	11.12.2005 – 01.07.2011 (verlengd tot 01.07.2013)

Lijnconcessie

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Fast Flying Ferry IJmuiden - Amsterdam Draagvleugelboot, veerboot over het Noordzeekanaal	Connexxion	27.04.2008 – 01.01.2014

Waterland

De concessie Waterland valt onder beheer van de Stadsregio Amsterdam. Vanuit de meeste plaatsen zijn er meerdere busverbindingen naar Amsterdam Centraal. Op de Slochterweg in Amsterdam Noord rijden op enkele momenten van de dag 28 buslijnen van of naar Amsterdam. In Purmerend heeft elke wijk aansluiting op een snelle buslijn naar Amsterdam, en heeft hiermee een groter marktaandeel dan de trein, in Nederland een unicum. De exploitatie kwam per 11 december 2011 in handen van de Israëlische busvervoerder EBS die de concessie overnam van Arriva. Het hele lijnennet ging toen op de schop, mede door de komst van het R-net. De concessie duurt ten minste acht jaar (tot 8 december 2019), met eventueel twee jaar verlenging.

	Vervoerder	Contracttermijn
	Connexxion	01.01.2002 – 10.12.2005 (onderhandse gunning)
	Arriva	11.12.2005 – 10.12.2011
	EBS Public Transportation	11.12.2011 – 07.12.2019 (+2)

Zaanstreek

De concessie Zaanstreek valt onder beheer van de stadsregio Amsterdam en beslaat de gemeentes Assendelft, Koog aan de Zaan, Krommenie, West-Knollendam, Westzaan, Wormerveer, Zaandam incl. stadsdienst, Zaandijk en Oostzaan. Zie voormalige vervoerders voor een overzicht van de vervoerders die in de Zaanstreek hebben gereden.

	Vervoerder	Contracttermijn
	Connexxion	01.01.2002 – 13.12.2004 (onderhandse gunning)
	Connexxion	12.12.2004 – 11.12.2010
	Connexxion	12.12.2010 – 09.12.2018 (+2)

Stadsvervoer Amsterdam

Het stadsvervoer Amsterdam omvat al het metro-, tram- en busvervoer binnen de gemeentegrenzen van Amsterdam, Diemen en de kern Duivendrecht van de gemeente Ouder-Amstel en enkele lijnen erbuiten. Dit openbaar vervoer is tot minimaal 2018 door de stadsregio Asmterdam aan het GVB toevertrouwd, door middel van een onderhandse aanbesteding. De regio SRA heeft aangegeven liever het GVB te houden.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Stadsvervoer Amsterdam	GVB	01.01.2006 – 31.12.2011
	Amsterdam 2012 nieuwe naam voor bovenstaande concessie	GVB	01.01.2012 – 09.12.2017

Amstelland Meerlanden

De concessie Amstelland Meerlanden valt onder beheer van de stadsregio Amsterdam en beslaat de gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Ouder-Amstel (behalve Duivendrecht), Uithoorn en Haarlemmermeer, allemaal zuidelijk van Amsterdam en lid van de Stadsregio Amsterdam. De lijnnummering past binnen die van Groot-Amsterdam, er is geen dubbelnummering met andere buslijnen binnen de Stadsregio. Ook de Zuidtangent (de hoogwaardige busverbinding Haarlem-Schiphol-Amsterdam Zuidoost) en het Sternetvervoer (van en naar Schiphol) maken deel uit van deze concessie. Opvallend is dat er ook een lijnconcessie is voor de Zuidtangent, dit contract bevat echter alleen het traject Haarlem-Vijfhuizen.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Amstelland Meerlanden	Connexxion	01.01.2002 – 08.12.2007 (onderhandse gunning)
	Amstelland Meerlanden	Connexxion	09.12.2007 – 13.12.2015
	Zuidtangent lijnconcessie voor lijndeel Haarlem - Vijfhuizen, i.s.m. provincie Noord-Holland	Connexxion	01.01.2008 – 31.12.2015

Zuid-Holland

Zie voor alle buslijnen in Zuid-Holland: Stads- en streekvervoer in Zuid-Holland

Zuid-Holland Noord (ZHN)

De concessie Zuid-Holland Noord (ZHN, tot en met 8 december 2012 geheten Duin- en Bollenstreek / Leiden en Rijnstreek / Midden-Holland, DBLRMH) omvat behalve de streekdiensten ook de stadsdiensten Gouda, Leiden, Leiderdorp en Alphen aan den Rijn. Voorheen reden hier NZH, Westnederland, ZWN-Groep en Connexxion. Op 18 april 2012 is deze concessie onder de nieuwe naam gegund aan Arriva. Vervoerder Connexxion tekende aanvankelijk bezwaar aan tegen deze gunning, maar heeft deze begin juli 2012 weer ingetrokken. Arriva is daardoor sinds 9 december 2012 de nieuwe vervoerder voor de busconcessie Zuid-Holland Noord.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Duin- & Bollenstreek/Leiden en Rijnstreek/Midden-Holland (DBLRMH)	Connexxion	01.01.2005 – 31.12.2010 (verlengd tot 08.12.2012)
	Zuid-Holland Noord (ZHN) nieuwe naam voor bovenstaande concessie	Arriva	09.12.2012 – 12.12.2020 (+2)

Drechtsteden, Alblasserwaard, Vijfheerenlanden (DAV)

De provincie Zuid-Holland is opdrachtgever van de concessie DAV-gebied. Op 7 augustus 2002 werd bekend dat Arriva het busvervoer in de regio Drechtsteden-Alblasserwaard-Vijfheerenlanden mocht gaan exploiteren. De concessie omvat al het streekbusvervoer in het gebied dat begrensd wordt door de Drechtsteden (Dordrecht, Zwijndrecht, H.I. Ambacht, Alblasserdam en Papendrecht) in het westen, Leerdam in het oosten, de Lek in het noorden en de provinciegrens in het zuiden. De overgang van Connexxion naar Arriva verliep niet vlekkeloos. Dit kwam doordat Arriva slechts 4 maanden implementatietijd had en dus in zeer korte tijd nieuwe bussen moest bestellen. Dit bleek niet haalbaar, waardoor Arriva een aantal maanden moest overbruggen met veel stokoude bussen van her en der die vooral in de wintermaanden voor problemen zorgden. Bij de nieuwe aanbesteding in 2006 werd de concessie uitgebreid met het stadsvervoer in Dordrecht (voorheen verzorgd door Stadsvervoer Dordrecht) en de contractsectortreindienst MerwedeLingelijn (voorheen uitgevoerd door de NS) tussen Dordrecht en Geldermalsen. De concessie werd weer gewonnen door Arriva en loopt van 1 januari 2007 tot en met eind 2018.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Stadsdienst Dordrecht	SVD	01.01.2001 – 31.12.2006
	DAV-gebied	Arriva	01.01.2003 – 31.12.2006
	DAV-gebied incl. MerwedeLingeLijn en stadsvervoer Dordrecht	Arriva	01.01.2007 – 31.12.2018

Hoekse Waard en Goeree-Overvlakkee (HWGO)

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Hoeksche Waard / Goeree-Overflakkee	Connexxion	01.01.2002 – 31.12.2007
	Hoeksche Waard / Goeree-Overflakkee	Arriva	01.01.2008 – 13.12.2014

Lijnconcessies

Verder is de provincie verantwoordelijk voor een aantal lokale treinverbindingen en de waterbusverbinding tussen Rotterdam, Krimpen a/d IJssel, Ridderkerk Slikkerveer, Alblasserdam, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht en Dordrecht, en tussen de Drechtsteden (Dordrecht, Zwijndrecht, Papendrecht en Sliedrecht) onderling. Ook de verbinding Ridderkerk - Krimpen a/d Lek - Kinderdijk.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Treindienst Gouda - Alphen aan den Rijn	HTM/NS Reizigers	10.12.2006 – 12.12.2009
	Treindienst Gouda - Alphen aan den Rijn (Treinseries 9500 en 19500 tussen Alphen a/d Rijn en Gouda)	NS Reizigers	13.12.2009 – 08.12.2012 (verlengd tot 12.12.2015)
	Extra spitsdiensten trein Alphen aan den Rijn - Leiden (Treinserie 19500 tussen Alphen a/d Rijn en Leiden)	NS Reizigers	13.12.2009 – 08.12.2012 (verlengd tot 12.12.2015)
	OV over water Rotterdam - Drechtsteden	Waterbus (Connexxion/gem. Dordrecht)	01.01.2005 – 13.12.2009
	OV over water Rotterdam - Drechtsteden	Aquabus (Arriva/Doeksen)	14.12.2009 – 12.12.2021

Bus Haaglanden stad

Het stadsgewest Haaglanden is opdrachtgever van de bus, tram, en RandstadRail-verbindingen van de HTM, de RandstadRail-verbinding van de RET en het streekbusvervoer in Haaglanden (incl. stadsdiensten Delft en Zoetermeer).

Het stadsvervoer in Den Haag wordt al jaren uitgevoerd door de HTM. Op 9 december 2012 is de nieuwe stadsbusconcessie ingegaan, die voor het eerst middels een openbare aanbesteding is verkregen. HTM voert het busvervoer vanaf die datum samen uit met Qbuzz onder de joint venture HTMBuzz, dat heeft het stadsgewest op 23 mei 2012 bekendgemaakt. Deze concessie bevat alle busdiensten in Den Haag, HTM Bus en de HTM nachtbus

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Haaglanden agglomeratie Den Haag HTM Bus	HTM	01.01.2009 – 25.08.2012 (onderhands aanbesteed, verlengd tot 08.12.2012)
	Stadsbus Den Haag Nieuwe naam voor bovenstaande concessie	HTMbuzz	09.12.2012 – 09.12.2017

Tram Haaglanden stad

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Rail Haaglanden Haagse tram + RandstadRail 3 & 4	HTM	01.01.2006 – 31.12.2016 (onderhands aanbesteed)

Haaglanden regio

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Regionaal busvervoer Haaglanden incl. stadsdiensten Delft en Zoetermeer	Connexxion	01.01.2002 – 29.08.2009
	Streekvervoer Haaglanden incl. stadsvervoer Delft en Zoetermeer	Veolia Transport	30.08.2009 – 31.12.2017

Stadsregio Rotterdam

De stadsregio Rotterdam is opdrachtgever van de bus, tram, metro en RandstadRail-verbindingen van de RET, het streekbusvervoer in Voorne-Putten en Rozenburg (incl. stadsdienst Spijkenisse), de People mover tussen metrostation Kralingse Zoom in Rotterdam en bedrijvenpark Rivium in Capelle a/d IJssel, de treindienst Hoek van Holland-Rotterdam en de snelle veerboot over de Nieuwe Waterweg.

De meeste concessies zijn voor het eerst in 2006 aanbesteed. Veel concessies zijn toen onderhands aan de zittende vervoerder gegund.

Bus en nachtnet Rotterdam

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Stadsbus Rotterdam	RET	14.12.2006 – 08.12.2012 (onderhands aanbesteed)
	Bus Rotterdam e.o. samenvoeging stads- en streekbusconcessie	RET	09.12.2012 – 07.12.2019

Metro/tram Rotterdam

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Rail Rotterdam tram en metro	RET	10.12.2006 – 09.12.2015 (onderhands aanbesteed)

Streekvervoer Voorne-Putten

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Voorne-Putten en Rozenburg	Connexxion	01.01.2004 – 01.01.2008 (verlengd tot 12.12.2009)
	Voorne-Putten en Rozenburg	Connexxion	13.12.2009 – 12.12.2016

Streekvervoer SRR overig

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Streekbus overig Rotterdam	Connexxion	12.12.2006 – 13.12.2008
	Streekbus overig Rotterdam	Qbuzz	14.12.2008 – 08.12.2012
	Bus Rotterdam e.o. samenvoeging stads- en streekbusconcessie	RET	09.12.2012 – 07.12.2019

Lijnconcessies

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Rail Rotterdam - Den Haag RandstadRail Metrolijn E.	RET	01.01.2006 – 31.12.2016 (onderhands aanbesteed)
	ParkShuttle Rivium People mover	Connexxion	14.12.2011 – 10.12.2016
	Treindienst Hoek van Holland - Rotterdam	NS Reizigers	09.12.2007 – 08.12.2012 (onderhands aanbesteed)
	Treindienst Hoek van Holland - Rotterdam	NS Reizigers	09.12.2012 – ...12.2015
	Fast Ferry Hoek van Holland - Maasvlakte Veerboot via de Nieuwe Waterweg	RET	01.03.2008 – 08.12.2012 (verlengd t/m 07.12.2013)

Zeeland

De provincie Zeeland is opgesplitst in drie concessiegebieden: Noord-Zeeland omvat het vervoer op Schouwen-Duiveland en Tholen, Midden-Zeeland het vervoer op Walcheren en Noord- en Zuid-Beveland en het derde concessiegebied is Zeeuws-Vlaanderen. Nadat de huidige Zeeuwse concessies aflopen worden deze samengevoegd tot een grote concessie.

Noord-Zeeland

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Noord-Zeeland	Connexxion	10.12.2006 – 10.12.2012 (verlengd tot 13.12.2014)

Midden-Zeeland

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Midden-Zeeland	Connexxion	14.03.2003 – 13.12.2008
	Midden-Zeeland	Connexxion	14.12.2008 – 13.12.2014

Zeeuws-Vlaanderen

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Zeeuws-Vlaanderen	Veolia Transport/Connexxion	10.12.2006 – 10.12.2012 (verlengd tot 13.12.2014)
	Fast Ferry Vlissingen - Breskens	Veolia Transport	15.03.2003 – 14.03.2009 (verlengd tot 15.03.2011)
	Fast Ferry Vlissingen - Breskens	Veolia Transport	16.03.2011 – 31.12.2014 (verlengd tot 10.12.2016)

Lijnconcessie

Er is ook nog een lijnconcessie voor de zomerbussen ten behoeve van het vervoer van en naar het recreatietransferium in Renesse (mei-september) en de veerboot over de Westerschelde.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Natransport recreatietransferium Renesse van halverwege mei t/m halverwege september	TCR	15.05.2007 – 15.05.2012 (verlengd tot 15.05.2015)

Noord-Brabant

Ook de provincie Noord-Brabant eist een uniforme huisstijl voor al het busmaterieel.

De provincie Brabant heeft zeggenschap over 4 concessiegebieden en 2 lijnconcessies. Tot 1 januari 2007 werden alle busconcessies uitgevoerd door de BBA. In Oost-Brabant hebben in het verleden ook Hermes en de Zuidooster gereden. De treindienst was eerder in handen van de NS.

Alle vervoerders in deze concessie rijden in een uniforme rood/witte huisstijl van de provincie Brabant.

West-Brabant

In de praktijk zijn West- en Midden Brabant één concessiegebied, samen met de Brabantliner. West-Brabant bevat naast de streeklijnen ook de stadsdiensten Breda, Roosendaal en Bergen op Zoom. Midden Brabant bevat de stadsdienst Tilburg.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	West-Brabant	Veolia Transport	01.01.2007 – 13.12.2014
	Midden Brabant	Veolia Transport	01.01.2007 – 13.12.2014

Oost-Brabant

Ook de Arriva concessies Meierij en Oost-Brabant worden in de praktijk als één concessie gezien. De Meierij bevat de stadsdienst 's-Hertogenbosch en Oost-Brabant de stadsdienst Oss. Arriva heeft deze concessies per 1 januari 2007 overgenomen, echter reden er vanaf 10 december 2006 al Arriva bussen in Noord-Brabant die door BBA chauffeurs werden gereden.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Meierij	Arriva	01.01.2007 – 13.12.2014
	Oost-Brabant	Arriva	01.01.2007 – 13.12.2014

Lijnconcessies

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Breda - Oosterhout - Utrecht Brabantliner buslijn 400 en 401	Veolia Transport	01.01.2007 – 13.12.2014
	Maaslijn Deel Nijmegen - Boxmeer behoort ook bij de concessie Arnhem-Nijmegen	Veolia Transport	10.12.2006 – 09.12.2016

Stadsregio Eindhoven

Het samenwerkingsverband Regio Eindhoven omvat een groot gedeelte van Zuidoost-Brabant met de regio's Peel en Kempen en de stad Eindhoven.

Het busvervoer in 'De Kempen' werd van 1921 tot 1986 geëxploiteerd door de EMA. Dat bedrijf ging vervolgens op in de BBA. Deze exploiteerde dit gebied tot eind 2008. Het andere deel werd grotendeels door de Zuidooster en deels door de BBA geëxploiteerd. In 1995 fuseerde Zuidooster met VSL tot Hermes. Bij de allereerste openbare aanbesteding in 2008 werden de drie regio's samengevoegd tot één concessie. Hermes won de vergunning en mag hierdoor tot eind 2014 in deze regio het busvervoer exploiteren.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	SRE Eindhoven Stad	Hermes	10.06.2001 – 13.12.2008
	SRE De Peel	Hermes	10.06.2001 – 13.12.2008
	SRE De Kempen	BBA	10.06.2001 – 13.12.2008
	Concessie SRE	Hermes	14.12.2008 – 13.12.2014 (verlengd tot 10.12.2016)

Limburg

De provincie Limburg is tegenwoordig opgedeeld in twee concessiegebieden.

Noord- en Midden-Limburg

Een concessie voor het noorden en midden van de provincie, inclusief de stadsdiensten Venlo, Venray, Roermond en Weert. Deze concessie bevat tevens de contractsectortreindienst Maaslijn (eerder uitgevoerd door de NS).

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Noord- en Midden-Limburg	Veolia Transport	10.12.2006 – 09.12.2016

Zuid-Limburg

De tweede concessie omvat het zuiden van de provincie, inclusief de stadsdiensten Maastricht, Sittard-Geleen en Parkstad. Deze concessie bevat de contractsectortreindienst Heuvellandlijn (eerder uitgevoerd door de NS).

De eerste ervaring met liberalisering van het openbaar vervoer in Nederland werd opgedaan in Zuid-Limburg. Eind 1994 kreeg het Amerikaanse Vancom een vierjarige vergunning, beginnend in mei 1995, voor een zestal lijnen rondom Maastricht in het Limburgse Heuvelland. Deze lijnen werden eerder gereden door staatsbedrijf VSL.

	Concessie	Vervoerder	Contracttermijn
	Zuid-Limburg (Heuvelland / Maastricht)	Vancom	28.05.1995 – 31.12.1997
	Zuid-Limburg (Heuvelland / Maastricht)	Arriva (door overname Vancom NL)	01.01.1998 – 25.04.2002
	Zuid-Limburg (Heuvelland / Maastricht)	Limex (lijnen overgekocht van Arriva)	26.04.2002 – 09.12.2006
	Zuid-Limburg	Veolia Transport	10.12.2006 – 09.12.2016

Grensoverschrijdend vervoer met tevens binnenlands vervoer in Nederland

Voor de dienst Heerlen–Aachen heeft DB een Duitse concessie van het Aachener Verkehrs Verbund. De treindienst rijdt deels ook op Nederlands grondgebied en stopt op meerdere Nederlandse stations. Er is dus sprake van binnenlands vervoer in Nederland. Daarom moet er conform Wp2000 (art. 19) een Nederlandse concessie zijn, of een internationaal samenwerkingsverband tussen vervoerders. In dit geval is DB, om ook het Nederlandse deel te kunnen rijden, een samenwerkingsverband aangegaan met NS. De provincie Limburg staat het binnenlands (mede)gebruik toe (in de concessie van Veolia staat dat ze het medegebruik moeten gedogen). Er is geen Nederlandse concessie voor NS. Er rusten dus geen verplichtingen op NS anders dan volgend uit de samenwerkingsovereenkomst met DB. Formeel is NS de vervoerder voor het deel Heerlen – grens. NS draagt alle opbrengsten af aan DB en ontvangt een bijdrage van DB Regio voor geleverde diensten. In de praktijk rijdt DB dus het gehele traject, volledig voor eigen rekening en risico.

Voor de dienst Enschede - Gronau is de situatie analoog.

Voor de dienst Maastricht - Eijsden is de situatie anders: NS heeft hiervoor een concessie (het is een onderdeel van het Hoofdrailnet), maar laat dit door NMBS uitvoeren.

Bronnen, noten en/of referenties