Broom (element): verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Capaccio (overleg | bijdragen)
k + {{woordenboek}}
Regel 65: Regel 65:
Van nature komt broom voor in bromiden, die in lage concentraties voorkomen in [[zeewater]]. Ook in [[zoutmijn]]en vindt men [[kaliumbromide]] en [[kaliumbromaat]].
Van nature komt broom voor in bromiden, die in lage concentraties voorkomen in [[zeewater]]. Ook in [[zoutmijn]]en vindt men [[kaliumbromide]] en [[kaliumbromaat]].


Jaarlijks wordt meer dan 380.000 [[Ton (massa)|ton]] broom gewonnen. De belangrijkste producenten zijn de [[Verenigde Staten]], [[China]] en [[Israël]].<ref name = USGS/>
Jaarlijks wordt meer dan 380.001 [[Ton (massa)|ton]] broom gewonnen. De belangrijkste producenten zijn de [[Verenigde Staten]], [[China]] en [[Israël]].<ref name = USGS/>


== Isotopen ==
== Isotopen ==

Versie van 18 sep 2013 14:23

Broom / Bromium
1 18
1 H 2 Periodiek systeem 13 14 15 16 17 He
2 Li Be B C N O F Ne
3 Na Mg 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Al Si P S Cl Ar
4 K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
5 Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
6 Cs Ba Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
7 Fr Ra ↓↓ Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
 
Lanthaniden La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
Actiniden Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Broom
Algemeen
Naam Broom / Bromium
Symbool Br
Atoomnummer 35
Groep Halogenen
Periode Periode 4
Blok P blok
Reeks Halogenen
Kleur Bruin
Chemische eigenschappen
Atoommassa (u) 79,904
Elektronenconfiguratie [Ar]3d10 4s2 4p5
Oxidatietoestanden -1, +1, +5
Elektronegativiteit (Pauling) 2,96
Atoomstraal (pm) 114
1e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 1139,87
2e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 2103,40
3e ionisatiepotentiaal (kJ·mol−1) 3473,50
Fysische eigenschappen
Dichtheid (kg·m−3) 3119
Smeltpunt (K) 266
Kookpunt (K) 332
Aggregatietoestand Vloeibaar
Smeltwarmte (kJ·mol−1) 5,286
Verdampingswarmte (kJ·mol−1) 15,438
Van der Waalse straal (pm) 185
Kristalstructuur Ortho
Molair volume (m3·mol−1) 25,65·10−6
Specifieke warmte (J·kg−1·K−1) 473
Warmtegeleiding (W·m−1·K−1) 0,12
SI-eenheden en standaardtemperatuur en -druk worden gebruikt,
tenzij anders aangegeven
Portaal  Portaalicoon   Scheikunde

Broom is een scheikundig element met symbool Br en atoomnummer 35. Het element behoort tot de groep van de halogenen. Als enkelvoudige stof vormt het diatomische moleculen dibroom (Br2), een stof die op aarde niet in de natuur voorkomt. Het element komt vooral voor onder de vorm van zouten, vooral bromiden en bromaten.

Ontdekking

Broom (het Griekse woord bromos betekent stinkend) werd in 1826 ontdekt door Antoine-Jérôme Balard, maar werd voor het eerst industrieel geproduceerd rond 1860.

Toepassingen

Elementair broom wordt op grote schaal gebruikt voor het maken van broomhoudende verbindingen die in de industrie en landbouw worden toegepast. Vroeger werd broom veel gebruikt voor het fabriceren van ethyleendibromide; een toevoeging aan loodhoudende brandstof om het kloppen of pingelen van de motor tegen te gaan.[1] Vanwege de schadelijke effecten hiervan op het milieu wordt dit tegenwoordig vrijwel niet meer gebruikt. Broom wordt wel veelvuldig gebruikt in boorvloeistoffen en pesticiden (meestal in de vorm methylbromide), ook wordt het gebruikt in verfstoffen, parfums, in de farmaceutische industrie en voor fotochemicaliën.[2] Decabromodifenylether (DBDE of deca BDE) werd gebruikt als brandvertragend middel, maar door aangescherpte milieuwetgeving loopt het gebruik hiervan terug; in Canada en de Europese Unie is het middel ondertussen verboden.[2]

Opmerkelijke eigenschappen

Broom is het enige niet-metallische element dat vloeibaar is bij standaardtemperatuur en -druk. Onder deze omstandigheden verdampt het gemakkelijk. De roodbruine damp lijkt op stikstofdioxide, maar heeft een karakteristieke geur. Broom is zeer goed oplosbaar in water en koolstofdisulfide. Net als de andere halogenen reageert het makkelijk met veel andere elementen.

Broom is een reagens op dubbele bindingen.

Verschijning

Van nature komt broom voor in bromiden, die in lage concentraties voorkomen in zeewater. Ook in zoutmijnen vindt men kaliumbromide en kaliumbromaat.

Jaarlijks wordt meer dan 380.001 ton broom gewonnen. De belangrijkste producenten zijn de Verenigde Staten, China en Israël.[2]

Isotopen

Zie Isotopen van broom voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Meest stabiele isotopen
Iso RA (%) Halveringstijd VV VE (MeV) VP
76Br syn 16,2 uur ß+ 4,963 76Se
77Br syn 57,036 uur ß+ 1,365 77Se
78Br syn 6,46 min ß+ 3,574 78Se
79Br 50,69 stabiel met 44 neutronen
80Br syn 17,7 min ß-
ß+
2,004
1,871
80Kr
80Se
81Br 49,31 stabiel met 46 neutronen
82Br syn 36 uur ß- 3,093 82Kr
83Br syn 2,40 uur ß- 3,896 83Kr
87Br syn 55 sec ß- 3,896 83Kr

Van broom komen op aarde van nature twee stabiele isotopen (79Br en 81Br) in nagenoeg identieke verhouding voor. Daarnaast is er een aantal radioactieve isotopen bekend met halveringstijden van meestal enkele uren.

Toxicologie en veiligheid

Broom is voor mensen giftig. Het kan bij inademing keelpijn, kortademigheid en duizeligheid veroorzaken. Inslikken kan leiden tot buikkrampen. Broomdamp is bijtend voor de ogen.

Externe links

Zie de categorie Broom van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.