Nerd

Zie voor het artikel over de band: N.E.R.D.

Stereotype nerd

Nerd is een pejoratieve term die wordt gebruikt voor (meestal jonge) mensen die afzijdig staan van de populaire 'mainstreamcultuur' van jongeren. Zij zijn vaak introvert en wars van activiteiten waarbij sociale status een belangrijke rol speelt. Zij zijn minder geneigd om mode en trends te volgen. Soms vanwege een sterke afkeer van de banaliteit van de grote groep, soms uit desinteresse, maar vaak omdat zij sterke eigen ideeën hebben over wat ze wel en niet leuk of belangrijk vinden. Een kleine groep ontleent daaraan een gevoel van trots en eigenwaarde. Het idee dat nerds strebers zijn met betrekking tot hun studie is vaak onjuist, maar omdat ijver en interesse niet 'cool' zijn onder jongeren, leidt dit tot de groepsperceptie dat degenen die dat anders zien strebers zijn.

Het is van belang te onderkennen dat het 'nerd-schap' zelden door nerds wordt nagestreefd. Het is de meerderheid die dit etiket plakt op individuen die weinig gevoelig zijn voor sociale druk en die hun gang gaan los van wat de meeste van hun leeftijdgenoten bezighoudt. Deze meerderheid schept daarmee een afstand die de nerd zelf niet noodzakelijkerwijs zoekt. De nerd gaat meestal pragmatisch om met zijn relatieve sociale isolatie: hij heeft er niet om gevraagd, maar tegelijkertijd schept het de afstand waarbinnen hij zich meer onbekommerd kan bezighouden met de zaken die hem wel interesseren. Daardoor zijn zij in hun latere leven vaak succesvol.

Oorsprong en stereotypering

Volgens één verklaring is het een acroniem ontstaan bij Northern Electric Research and Development (nu Nortel Networks). De uitrusting van de werknemers zou het opschrift N. E. R. D. gedragen hebben.

Nerd is een element in de Amerikaanse jeugdtaal en werd vooral bekend door de jeugdreeks Happy Days. Daardoor werd het ook een internationaal begrip.

De stereotiepe nerd wordt gekenmerkt door een niet-modieuze kledingstijl, die vaak als ouderwets of afwijkend van de op dat moment heersende modetrends wordt beschouwd. Hij verafschuwt trends en mode, en beoefent een hobby die doorgaans als saai wordt beschouwd, zoals postzegels verzamelen of insecten prepareren. Een ander stereotype is dat nerds fan zijn van sciencefiction-series, stripboeken en computerspellen.

Het beeld van de stereotype nerd is vooral gevormd door de moderne media, zoals in de sitcom Family Matters waar acteur Jaleel White het karakter Steve Urkel op een karikaturale wijze gestalte geeft als een jongetje met een door gele bretels hoog opgetrokken broek, een rode geruite blouse die yu7u7y is dichtgeknoopt en sprekende met een piepstemmetje.

Sociale status

Wat iemand een "nerd" maakt is een uiterst subjectief gegeven. Over het algemeen wordt de term als scheldwoord gebruikt om mensen aan te duiden die vanwege hun afwijkende kledingsstijl, uiterlijk, interesses, studie-ijver en/of hoge intelligentie buiten de groep vallen. Meestal verkeren ze in isolement, ofwel door uitstoting of omdat ze zich zelf boven de massa verheven voelen. Toch zijn al deze kenmerken niet automatisch essentieel om een "nerd" te worden genoemd. Zo zijn er ook mensen die niet echt uitzonderlijk intelligent of intellectueel zijn, maar enkel vanwege hun streberige uiterlijk of beperkte vriendenkring toch tot de "nerds" worden gerekend. Andersom zijn er dan ook intellectuelen die men niet als "nerds" bestempelt omdat ze er niet opvallend excentriek uitzien en juist een grote vriendenkring hebben.

De laatste decennia zijn er echter ook mensen die de term "nerd" als een geuzennaam opvatten en in een groep van gelijkgezinden zich hiermee van de oppervlakkigheid van de grote groep onderscheiden.

"Geld, macht en succes"

Het feit dat er onder jongeren een grote groepsdwang bestaat om zich qua kleding, muziekvoorkeur, gedrag en interesses aan elkaar aan te passen maakt dat degenen die zich daaraan kunnen onttrekken meestal personen met een sterk karakter zijn. Nerds weten doorgaans beter wat zij willen dan hun leeftijdsgenoten, zijn in staat zich meer te focusen op hun interesses en sterke kanten, en zijn daardoor niet zelden succesvol in hun latere leven. Typische als computer-nerds beschouwde personen als Bill Gates en Mark Zuckerberg werden met Microsoft en Facebook op jonge leeftijd de rijkste mensen ter wereld. De Britse krant Guardian betoogde zelfs: "Nerds rule the World" in een artikel van januari 2011. Daarin staat onder meer: "Dus, nerds van deze wereld, laat de coole kids de eerste 20% van het leven maar de baas spelen en laat ze maar bovenaan de pikorde staan op het schoolplein. Maar na het eindexamen zal jullie intelligentie en ijver jullie geld, macht en succes brengen."

Ook in Nederland worden nerds door maatschappelijke analisten beschouwd als deel van de zogenaamde "creatieve klasse". Nerds zijn binnen die creatieve klasse, voornamelijk de mensen met een baan in de ICT- en high tech-industrie; een groep waaraan door sommige wetenschappers een speciale waarde voor de economie wordt toegeschreven en die een indicator is voor de voorraad 'human capital' in een bepaalde gemeenschap.

Het boek van David Anderegg: "Nerds. Who They Are and Why We Need More of Them" (Nerds, wie zijn zij en waarom hebben we er meer van nodig) toont eveneens aan dat zij die in hun jeugd als nerd worden beschouwd in hun later leven een meer dan gemiddeld maatschappelijk nut hebben.

Varianten

Het stereotype gekke professor heeft veel met de nerd gemeen, met het verschil dat de laatste term in het algemeen voor jonge mensen gebruikt wordt, terwijl met de eerstgenoemde term vaak een oudere hooggeleerde zonderling bedoeld wordt.

Een andere variant is: "geek". Dat is een vriendelijkere, Engelse benaming voor iemand die gek is op technologie, computers en/of populaire cultuur of cult-zaken.

Fictieve nerds

• Napoleon Dynamite
• Koentje in Darkwing Duck
• Martin Prince
• Professor Julius Kelp uit The Nutty Professor
• Steve Urkel
• Harvey Johnson uit Bye Bye Birdie
• Jimmy Neutron
• Milhouse Van Houten
• Diverse personages in The Big Bang Theory
• Shelton Klutzberry uit De Vervangers.
• Baljeet uit Phineas en Ferb.
• Brilsmurf uit De Smurfen.
• Diverse personages in Revenge of the Nerds (film)
• Gerard Meijer uit het boek Meijer.
• Ernst uit Ernst, Bobbie en de rest.
• Carl Sweetchuck. uit Police Academy
• Spencer Reid uit Criminal Minds
• Hermelien Griffel uit Harry Potter

Literatuur

• David Anderegg: Nerds. Who They Are and Why We Need More of Them. Penguin 2007. ISBN 978-1-58542-590-7
• David Brooks: Why Geek Is Newly Chic, in: The New York Times (in: SZ, 2. Juni 2008, S. 2)

Externe links

• (en) Why Nerds are unpopular – een analyse van de US-scholencultuur waarin wordt bestudeerd waarom nerds zo impopulair zijn
• (en) Nerdling – een magazine voor nerdcultuur, wetenschap en sciencefiction, dat de nerdcliché's bewust onderhoudt

Bronnen, noten en/of referenties

WikiWoordenboek