Evangeliarium van Munsterbilzen: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 1: Regel 1:
Het '''Evangeliarium van Munsterbilzen''' is een [[liturgie|liturgisch]] boek dat de [[evangelie]]-lezingen van de [[H. Mis]] bevat. Het is in het Duitse [[Augsburg (stad)|Augsburg]] geschreven aan het begin van de [[9de eeuw]]. Het kwam in 1096 in het bezit van de [[abdij van Munsterbilzen]] (gelegen in het huidige [[Bilzen]]) - waar ook de [[Wachtendonkse Psalmen]] werden bewaard - en werd tot aan de opheffing van de abdij bewaard in het [[adel]]lijk [[sticht|damesstift]] aldaar.<ref> {{aut|Matthieu Wijnen}}: 'Munsterbilzen en het Oudnederlands', in: ''Tesi Samanunga'', Tijdschrift van de Heemkundige kring Landrada, ''on line'' op [http://www.landrada.be./varia/artikels_tesi/13_munsterbilzen_oudnederlands.pdf]</ref>Dit [[Evangeliarium]] bevat ook de oudste bewaard gebleven zin in het [[Limburgs]] en één van de oudste zinnen in het [[Nederlands]]. Zij luidt:
Het '''Evangeliarium van Munsterbilzen''' is een [[liturgie|liturgisch]] boek dat de [[evangelie]]-lezingen van de [[H. Mis]] bevat. Het is in het Duitse [[Augsburg (stad)|Augsburg]] geschreven aan het begin van de [[9de eeuw]]. Het kwam in 1096 in het bezit van de [[abdij van Munsterbilzen]] (gelegen in het huidige [[Bilzen]]) - waar ook de [[Wachtendonckse Psalmen]] werden bewaard - en werd tot aan de opheffing van de abdij bewaard in het [[adel]]lijk [[sticht|damesstift]] aldaar.<ref> {{aut|Matthieu Wijnen}}: 'Munsterbilzen en het Oudnederlands', in: ''Tesi Samanunga'', Tijdschrift van de Heemkundige kring Landrada, ''on line'' op [http://www.landrada.be./varia/artikels_tesi/13_munsterbilzen_oudnederlands.pdf]</ref>Dit [[Evangeliarium]] bevat ook de oudste bewaard gebleven zin in het [[Limburgs]] en één van de oudste zinnen in het [[Nederlands]]. Zij luidt:


''Tesi samanunga was edele unde scona'' ("Deze verzameling (kloostergemeenschap) was edel en schoon" <br />
''Tesi samanunga was edele unde scona'' ("Deze verzameling (kloostergemeenschap) was edel en schoon" <br />

Versie van 19 dec 2013 17:40

Het Evangeliarium van Munsterbilzen is een liturgisch boek dat de evangelie-lezingen van de H. Mis bevat. Het is in het Duitse Augsburg geschreven aan het begin van de 9de eeuw. Het kwam in 1096 in het bezit van de abdij van Munsterbilzen (gelegen in het huidige Bilzen) - waar ook de Wachtendonckse Psalmen werden bewaard - en werd tot aan de opheffing van de abdij bewaard in het adellijk damesstift aldaar.[1]Dit Evangeliarium bevat ook de oudste bewaard gebleven zin in het Limburgs en één van de oudste zinnen in het Nederlands. Zij luidt:

Tesi samanunga was edele unde scona ("Deze verzameling (kloostergemeenschap) was edel en schoon"

Dit zinnetje speelt in de geschiedenis van het Nederlands een essentiële rol. Het komt vlak na Hebban olla vogala ( ... ), dat lang bekendstond als de oudste nog bewaarde getuigenis (in Oxford) van de Nederlandse taal. "Tesi samanunga" is in 1130 bijgeschreven in het evangeliarium van Munsterbilzen, volgend op een lijst van dertig namen van de kloosterlingen. Het gaat dan verder in het Latijn:

et omnium virtutum pleniter plena
"en geheel vervuld van alle deugden".

Het evangeliarium bevat ook de Ordo Stellae, een driekoningenspel, dat als het oudste toneelspel uit de Nederlanden geldt.