Karel V van Frankrijk: verschil tussen versies
k →Voorouders: status artikel loopt nu via Wikidata |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 12: | Regel 12: | ||
}} |
}} |
||
'''Karel V''' ([[Vincennes (Val-de-Marne)|Vincennes]], [[21 januari]] [[1338]] - [[Beauté |
'''Karel V''' ([[Vincennes (Val-de-Marne)|Vincennes]], [[21 januari]] [[1338]] - [[kasteel van Beauté]], [[16 september]] [[1380]]), bijgenaamd ''de Wijze'' (Frans: ''Charles le Sage''), was [[Lijst van koningen van Frankrijk|koning van Frankrijk]] van [[1364]] tot aan zijn dood in 1380 en een lid van het [[huis Valois]]. Zijn heerschappij was een hoogtepunt voor Frankrijk tijdens de [[Honderdjarige Oorlog]], met zijn legers die veel van de gebieden herstelden die afgestaan waren aan Engeland bij het [[Verdrag van Brétigny]]. |
||
== Regentschap == |
== Regentschap == |
||
Karel was een zoon van koning [[Jan II van Frankrijk]], die hij tijdens diens gevangenschap in Engeland van [[1356]] tot [[1360]] als regent verving. In 1357 werd de [[Staten-Generaal (Frankrijk)|Staten-Generaal]] bijeengeroepen om te stemmen over de invoering van nieuwe oorlogsbelastingen. Tijdens de zitting wist [[Étienne Marcel (politicus)|Étienne Marcel]], de leider van de Parijse koopliedengilden, de burgerij op te zetten tegen de regent, die onder grote druk de koninklijke administratie grondig moest hervormen. Toen deze concessies (vastgelegd in de ''[[Grande Ordonnance]]'') grotendeels fictief bleken, brak in februari 1358 een algemene opstand uit (de |
Karel was een zoon van koning [[Jan II van Frankrijk]], die hij tijdens diens gevangenschap in Engeland van [[1356]] tot [[1360]] als regent verving. In 1357 werd de [[Staten-Generaal (Frankrijk)|Staten-Generaal]] bijeengeroepen om te stemmen over de invoering van nieuwe oorlogsbelastingen. Tijdens de zitting wist [[Étienne Marcel (politicus)|Étienne Marcel]], de leider van de Parijse koopliedengilden, de burgerij op te zetten tegen de regent, die onder grote druk de koninklijke administratie grondig moest hervormen. Toen deze concessies (vastgelegd in de ''[[Grande Ordonnance]]'') grotendeels fictief bleken, brak in februari 1358 een algemene opstand uit (de [[Jacquerie]]), die Karel spoedig wist te bedwingen. |
||
== Honderdjarige Oorlog == |
== Honderdjarige Oorlog == |
||
Versie van 14 okt 2014 23:10
Dit artikel handelt over de Franse koning Karel V. Deze heeft niets te maken met keizer Karel V.
| Karel V | ||
|---|---|---|
| 1337-1380 | ||
| ||
| Koning van Frankrijk | ||
| Periode | 1364-1380 | |
| Voorganger | Jan II | |
| Opvolger | Karel VI | |
| Vader | Jan II van Frankrijk | |
| Moeder | Bonne van Luxemburg | |
Karel V (Vincennes, 21 januari 1338 - kasteel van Beauté, 16 september 1380), bijgenaamd de Wijze (Frans: Charles le Sage), was koning van Frankrijk van 1364 tot aan zijn dood in 1380 en een lid van het huis Valois. Zijn heerschappij was een hoogtepunt voor Frankrijk tijdens de Honderdjarige Oorlog, met zijn legers die veel van de gebieden herstelden die afgestaan waren aan Engeland bij het Verdrag van Brétigny.
Regentschap
Karel was een zoon van koning Jan II van Frankrijk, die hij tijdens diens gevangenschap in Engeland van 1356 tot 1360 als regent verving. In 1357 werd de Staten-Generaal bijeengeroepen om te stemmen over de invoering van nieuwe oorlogsbelastingen. Tijdens de zitting wist Étienne Marcel, de leider van de Parijse koopliedengilden, de burgerij op te zetten tegen de regent, die onder grote druk de koninklijke administratie grondig moest hervormen. Toen deze concessies (vastgelegd in de Grande Ordonnance) grotendeels fictief bleken, brak in februari 1358 een algemene opstand uit (de Jacquerie), die Karel spoedig wist te bedwingen.
Honderdjarige Oorlog
Tijdens zijn persoonlijke regering (sinds 1364) wist hij het ondermijnde staatsgezag te herstellen door een steviger uitbouw van het staatsapparaat, voornamelijk op fiscaal gebied. Bovendien werd Frankrijks militair potentieel zodanig uitgebreid dat een hervatting van de Honderdjarige Oorlog tegen Engeland in 1368 mogelijk werd. Karel V nam zelf niet actief deel aan de vijandelijkheden, maar met de hulp van zijn bekwame generaals Bertrand du Guesclin en Olivier de Clisson wist hij in twaalf jaar tijd het in 1360 verloren deel van Frankrijk grotendeels te heroveren. Toen in 1380 de koning en du Guesclin beiden overleden, bezaten de Engelsen op Franse bodem nog enkel Calais, Cherbourg, Brest, Bordeaux en Bayonne. Een poging om in 1378 het hertogdom Bretagne te heroveren mislukte evenwel. Hij overleed aan een slepende ziekte. Hij was zijn hele leven lichamelijk al niet sterk.
Karel V De Wijze
Karel V was een wijze en geletterde vorst, die zich in zijn beleid geestelijk liet inspireren door Aristoteles' Politica en door het lichtende voorbeeld van zijn voorganger, Lodewijk de Heilige. Hij hield van pracht en praal, en besteedde daaraan meer geld dan zijn schatkist hem toeliet. Hij vereeuwigde zijn naam door de bouw van paleizen en forten (o.a. Vincennes en de Bastille), vergrootte het Louvre, dat onder Filips Augustus was begonnen, en stichtte de grote Bibliothèque Royale die hij met zeldzame boekwerken verrijkte. Hij bracht de meerderjarigheid voor Franse koningen op 14 jaar en verleende aan koningszonen een toelage in plaats van de traditionele apanage.
Huwelijk en kinderen
Karel was gehuwd met Johanna (1337-1378), dochter van Peter I van Bourbon, en werd de vader van:
- Johanna (1359-1360)
- Bonna (1360-1360)
- Jan (1366-1366)
- Karel VI (1368-1422)
- Maria
- Lodewijk I van Orléans (1372-1407)
- Isabella (1373-1377)
- Catharina (1378-1388), in 1386 gehuwd met Jan II, zoon van Jan van Berry (1377) (huwelijk niet geconsumeerd).
Voorouders
| Voorouders van Karel V van Frankrijk | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Overgrootouders | Karel van Valois (1270-1325) ∞ 1290 Margaretha van Anjou (1273-1299) |
Robert II van Bourgondië (1248-1306) ∞ 1279 Agnes Capet (1260-1325) |
Keizer Hendrik VII (1275-1313) ∞ 1292 Margaretha van Brabant (1276-1311) |
Wenceslaus II van Bohemen (1271-1305) ∞ 1285 Judith van Habsburg (1271-1297) | ||||
| Grootouders | Filips VI van Frankrijk (1293-1350) ∞ 1313 Johanna van Bourgondië (1293-1349) |
Jan de Blinde (1296-1346) ∞ 1310 Elisabeth I van Bohemen (1292-1330) | ||||||
| Ouders | Jan II van Frankrijk (1319-1364) ∞ 1332 Bonne van Luxemburg (1315-1349) | |||||||
· 
· 
