Excretie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 7 okt 2016 22:04

Excretie of uitscheiding is het proces waarbij een organisme afvalstoffen en overtollige stoffen uit het bloed of uit lichaamsvloeistof kwijtraakt. Een aantal processen in de stofwisseling produceert nutteloze tot schadelijke bijproducten die uitgescheiden moeten worden omdat anders het organisme ontregeld of vergiftigd raakt.

Onder excretie bij zoogdieren worden de volgende processen geschaard:

perspiratoir: door de zweetklieren wordt water en zout uitgescheiden via de huidporiën
respiratoir: door de longen wordt koolstofdioxide (afkomstig van de verbranding van glucose) en water via de luchtpijp en mond uitgescheiden.
renaal: door de nieren worden ureum en ammonium - reststoffen van de eiwitstofwisseling in met name de lever -, water en minerale zouten uitgescheiden en via achtereenvolgens de urineleider, de blaas en en de urinebuis naar buiten geleid.
hepatisch: door de lever wordt bilirubine afkomstig van de afbraak van hemoglobine (in de rode bloedcellen) uitgescheiden naar gal en uiteindelijk naar de darm.

Sommige zaken die meestal als excretoir worden aangemerkt zijn dat niet. Bijvoorbeeld:

fecaal: de dikke darm werpt via de anus ontlasting uit als afvalproduct van de spijsvertering. Uitwerpen (of egestie) is het tegenovergestelde van innemen (ingestie) en valt niet onder excretie aangezien de uitgeworpen stoffen nooit in het lichaam zijn opgenomen (behalve de gal), maar tijdens de spijsvertering (digestie) slechts door het darmkanaal zijn gepasseerd. Deze fecale substantie is geen afvalproduct van het metabolisme, maar een restproduct van de vertering. Egestie is dus niet hetzelfde als uitscheiding/excretie.

Zie de categorie Excretion van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

@@ Regel 5: / Regel 5: @@
 * [[perspiratoir]]: door de [[zweetklier]]en wordt water en zout uitgescheiden via de [[huid]]poriën
 * [[respiratoir]]: door de longen wordt [[koolstofdioxide]] (afkomstig van de verbranding van [[glucose]]) en water via de [[luchtpijp]] en mond uitgescheiden.
-* renaal: door de [[Nier (biologie)|nieren]] worden [[ureum]] en ammonium - reststoffen van de eiwitstofwisseling in met name de lever -, water en minerale zouten uitgescheiden en naar de [[urineblaas|blaas]] en verdere [[urineweg]]en geleid.
+* renaal: door de [[Nier (biologie)|nieren]] worden [[ureum]] en [[ammonium]] - reststoffen van de eiwitstofwisseling in met name de lever -, water en minerale zouten uitgescheiden en via achtereenvolgens de [[urineleider]], de [[urineblaas|blaas]] en en de [[urinebuis]] naar buiten geleid.
-* [[hepatisch]]: door de [[lever]] wordt [[bilirubine]] afkomstig van de afbraak van [[hemoglobine]] (in de rode bloedcellen) uitgescheiden naar [[Gal (anatomie)|gal]] en dus naar de darm.
+* [[hepatisch]]: door de [[lever]] wordt [[bilirubine]] afkomstig van de afbraak van [[hemoglobine]] (in de rode bloedcellen) uitgescheiden naar [[Gal (anatomie)|gal]] en uiteindelijk naar de darm.
 Sommige zaken die meestal als excretoir worden aangemerkt zijn dat niet. Bijvoorbeeld:
-* [[fecaal]]: de [[dikke darm]] werpt via de [[Anus (anatomie)|anus]] [[ontlasting]] uit als afvalproduct van het [[spijsvertering]]sstelsel. De term uitwerpen (of egestie) is het tegenovergestelde van innemen (ingestie) en valt niet onder excretie aangezien de uitgeworpen stoffen nooit in het lichaam zijn opgenomen, maar slechts door het darmkanaal zijn gepasseerd. Deze fecale substantie is geen afvalproduct van het metabolisme, maar eerder een restproduct van de vertering. Egestie is dus niet hetzelfde als uitscheiding/excretie.
+* [[fecaal]]: de [[dikke darm]] werpt via de [[Anus (anatomie)|anus]] [[ontlasting]] uit als afvalproduct van de [[spijsvertering]]. Uitwerpen (of ''egestie'') is het tegenovergestelde van innemen (''ingestie'') en valt niet onder excretie aangezien de uitgeworpen stoffen nooit in het lichaam zijn opgenomen (behalve de gal), maar tijdens de spijsvertering (''digestie'') slechts door het darmkanaal zijn gepasseerd. Deze fecale substantie is geen afvalproduct van het [[stofwisseling|metabolisme]], maar een restproduct van de vertering. Egestie is dus niet hetzelfde als uitscheiding/excretie.
 {{Commonscat|Excretion}}