Verspanen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 2 nov 2016 04:05

Verspanen is de term voor alle vormen van materiaalbewerking (m.n.van metaal), waarbij door middel van bepaald hand- of machinegereedschap materiaaldelen worden weggenomen en spanen (afval) ontstaan. De massa neemt af en de oorspronkelijke vorm verandert blijvend in de richting van de gewenste vorm.

Tijdens de bewerking wordt het materiaal verwijderd door afschuiving waardoor spanen of krullen ontstaan. Tegenover de verspanende bewerking staat de niet-verspanende bewerking, waarbij geen spanen ontstaan.

Ter illustratie van het begrip verspanen kan men denken aan de krulvormige spaan die men ziet ontstaan, indien men met een mes over niet te zachte boter schraapt waarbij het mes dwars op de bewegingsrichting wordt gehouden.

Voorbeelden van verspanende bewerkingen zijn frezen, tappen, draaien, vijlen, boren, zagen, kotteren, brootsen (of trekfrezen), slijpen, honen, leppen, schaven en steken. Niet-verspanende bewerkingen zijn bijvoorbeeld walsen, dieptrekken, persen, ponsen, laserbewerkingen, solderen, vonk-eroderen, snijden, lassen, smeden, gieten, vloeiboren en buigen.

Basisvorm van de beitel

De vorm van een beitel, boor, tap of frees is cruciaal. Zo zijn er verschillende hoeken met elk een eigen functie: α-hoek (vrijloophoek), β-hoek (wighoek) en γ-hoek (spaanhoek). en de X-hoek (rudehoek).

Materialen

Alhoewel vooral in de metaalbewerking het begrip verspanende bewerking wordt gehanteerd, kan het verspanen op diverse materialen plaatsvinden: metaal, hout en kunststof.

@@ Regel 7: / Regel 7: @@
 Voorbeelden van verspanende bewerkingen zijn [[frezen]], [[Boren#Schroefdraad snijden met draadtappen|tappen]], [[draaien (verspaningstechniek)|draaien]], [[vijl]]en, [[boren]], [[Zagen (verspaningstechniek)|zagen]], [[kotteren]], brootsen (of [[trekfrezen]]), [[slijpen]], [[Honen (verspaningstechniek)|honen]], [[leppen]], [[schaven]] en [[Steken (verspaningstechniek)|steken]]. Niet-verspanende bewerkingen zijn bijvoorbeeld walsen, dieptrekken, persen, ponsen, laserbewerkingen, solderen, vonk-eroderen, snijden, lassen, smeden, gieten, vloeiboren en buigen.
-Een betrekkelijk recente ontwikkeling is het hogesnelheidsverspanen. Hierbij worden snijsnelheden toegepast die een orde van grootte hoger liggen dan de tot dusver gebruikelijke. Denk daarbij aan verhoging van de snijsnelheden met factoren van 5-20. Voor het frezen van staal gelden waarden 6 m/s, voor aluminium 30 m/s en hoger.
-Bij hoge snijsnelheden verloopt het spaanvormingsproces nagenoeg adiabatisch, dat wil zeggen dat alle warmte die ontstaat door de intense vervorming van het werkstukmateriaal in de afschuifzone en door wrijving de spaan over het spaanvlak, wordt omgezet in temperatuurstijging van het spaanmateriaal. De temperatuur kan echter niet hoger worden dan de verwerkingstemperatuur van het werkstukmateriaal, aangezien voor verdere toename veel extra warmte nodig is.
-Hogesnelheidsverspanen kan bij alle gangbare verspanende bewerkingen worden toegepast. In de praktijk is de toepassing bij het frezen het verst gevorderd. Afhankelijk van het doel van de bewerking kan men de nadruk leggen op:
-* het verhogen van de afnamesnelheid, waardoor tijdsbesparingen tot ca. 60% bereikbaar zijn
-* het verbeteren van de oppervlaktekwaliteit en nauwkeurigheid. Hierdoor is het mogelijk nabewerkingen zoals slijpen en polijsten of vonkverspanen te beperken of zelfs te vervangen
-* het sterk verlagen van de optredende snijkrachten, waardoor het mogelijk is zeer dunwandige producten te maken
-Hogesnelheidsverspanen stelt zeer hoge eisen aan de machines. Dit betreft vooral de de stijfheid van de machine, vermogen en toerentallen van de aandrijving (500 omw/s en meer), verwerkingssnelheid van de besturing en de bevestiging van de gereedschappen in de spil. Ook voor frezen en beitels gelden bijzondere eisen.
 == Basisvorm van de beitel ==
@@ Regel 25: / Regel 15: @@
 Alhoewel vooral in de metaalbewerking het begrip verspanende bewerking wordt gehanteerd, kan het verspanen op diverse materialen plaatsvinden: [[metaal]], [[hout]] en [[kunststof]].
-{{Appendix|1=alles|2=
-De alinea "Een betrekkelijk recente ... gelden bijzondere eisen." is afkomstig uit het boek ''Industriële productie, het voortbrengen van mechanische producten'' van H.J.J. Kals, Cs. Buiting-Csikos, C.A. van Luttervelt en K.A. Moulijn, Ten Hagen Stam uitgevers, 3e herziene druk, 164-165.
-}}
 {{Woordenboek}}
 {{Navigatie verspaningstechnieken}}