Station Leiden Centraal: verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 32: | Regel 32: | ||
[[Bestand:LEI001020553.jpg|{{largethumb}}|Station Leiden (ca. 1900)]] |
[[Bestand:LEI001020553.jpg|{{largethumb}}|Station Leiden (ca. 1900)]] |
||
[[Bestand:LEI001016806.jpg|{{largethumb}}|Goederenloods Station Leiden (ca. 1885)]] |
[[Bestand:LEI001016806.jpg|{{largethumb}}|Goederenloods Station Leiden (ca. 1885)]] |
||
Het eerste station Leiden werd geopend op 15 |
Het eerste station Leiden werd geopend op 15 juni 1843 aan de [[Spoorlijn Amsterdam - Rotterdam|Oude Lijn]], de eerste spoorlijn van de [[Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij|HIJSM]]. Het oorspronkelijke stationsgebouw werd in 1879 vervangen door een nieuw gebouw van [[D.A.N. Margadant]]. Omdat er enig oponthoud was in het doortrekken van de lijn vanaf de spoorbrug over de haarlemmertrekvaart in 1842, werd er een provisorisch station aangelegd aan de oostzijde van de spoorbrug. Hier vertrok op 17 augustus 1842 de eerste trein van Leiden naar Amsterdam. |
||
In 1955, toen de spoorlijn omhoog werd gebracht, werd het station van Margadant vervangen door een ander gebouw, ontworpen door [[Hermanus Gerardus Jacob Schelling|H.G.J. Schelling]]. Het werd gekenmerkt door een grijze betonnen bouw, die in die jaren ook werd toegepast bij de stations van [[Station Arnhem|Arnhem]], [[Station Enschede|Enschede]], [[Station Hengelo|Hengelo]] en [[Station Zutphen|Zutphen]]. Er waren veel pilaren in de hal en de gangen. Via een trap kon de hoofduitgang bereikt worden. Voor het doorgaande autoverkeer, dat direct voor het station langs reed, werd in de vroege jaren negentig een tunnel aangelegd. |
In 1955, toen de spoorlijn omhoog werd gebracht, werd het station van Margadant vervangen door een ander gebouw, ontworpen door [[Hermanus Gerardus Jacob Schelling|H.G.J. Schelling]]. Het werd gekenmerkt door een grijze betonnen bouw, die in die jaren ook werd toegepast bij de stations van [[Station Arnhem|Arnhem]], [[Station Enschede|Enschede]], [[Station Hengelo|Hengelo]] en [[Station Zutphen|Zutphen]]. Er waren veel pilaren in de hal en de gangen. Via een trap kon de hoofduitgang bereikt worden. Voor het doorgaande autoverkeer, dat direct voor het station langs reed, werd in de vroege jaren negentig een tunnel aangelegd. |
||
Versie van 12 jan 2017 15:25
| Leiden Centraal | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Station Leiden Centraal (Centrumzijde)
| ||||
| Afkorting | Ledn | |||
| Opening | 15 juni 1843 | |||
| Perrons | 3 | |||
| Perronsporen | 6 (w.o. 2 kopsporen) | |||
| Spoorlijn(en) | Oude Lijn Schiphollijn Woerden - Leiden | |||
| Vervoerder(s) | NS | |||
| Reizigers | 71.100 (2015)[1] per dag | |||
| Ligging | ||||
| Plaats | Leiden | |||
| Coördinaten | 52° 09′ 59″ NB, 4° 28′ 56″ OL | |||
| Externe link | NS-stationsinformatie | |||
  | ||||
| ||||
Station Leiden Centraal is het grootste spoorwegstation in de Zuid-Hollandse stad Leiden (aan de zuidoostelijke kant van de stad ligt station Leiden Lammenschans en aan de zuidwestelijke kant, op de grens van de gemeenten Leiden en Voorschoten, ligt station De Vink).
Vorige stationsgebouwen
Het eerste station Leiden werd geopend op 15 juni 1843 aan de Oude Lijn, de eerste spoorlijn van de HIJSM. Het oorspronkelijke stationsgebouw werd in 1879 vervangen door een nieuw gebouw van D.A.N. Margadant. Omdat er enig oponthoud was in het doortrekken van de lijn vanaf de spoorbrug over de haarlemmertrekvaart in 1842, werd er een provisorisch station aangelegd aan de oostzijde van de spoorbrug. Hier vertrok op 17 augustus 1842 de eerste trein van Leiden naar Amsterdam.
In 1955, toen de spoorlijn omhoog werd gebracht, werd het station van Margadant vervangen door een ander gebouw, ontworpen door H.G.J. Schelling. Het werd gekenmerkt door een grijze betonnen bouw, die in die jaren ook werd toegepast bij de stations van Arnhem, Enschede, Hengelo en Zutphen. Er waren veel pilaren in de hal en de gangen. Via een trap kon de hoofduitgang bereikt worden. Voor het doorgaande autoverkeer, dat direct voor het station langs reed, werd in de vroege jaren negentig een tunnel aangelegd.
Huidig station
Aanleiding
Tegen het einde van de 20e eeuw waren er twee grote spoorweguitbreidingen rond Leiden.
- Door de Schiphollijn, die na de indienststelling van de Ringspoorbaan in 1986 een tweede verbinding gaf met Amsterdam Centraal, werd Leiden een belangrijk spoorwegknooppunt met veel overstappende reizigers.
- Door het drukke treinverkeer op de Schiphollijn was het traject Leiden - Den Haag een flessenhals geworden, zodat het viersporig werd gemaakt. Hierdoor werd een spooruitbreiding van het station noodzakelijk, die in 1995 werd uitgevoerd.
Na de komst van de Schiphollijn werd het station van Schelling te klein voor het steeds groeiende aantal reizigers, vooral de hal en de tunnel naar de perrons. Het huidige stationsgebouw van architect Harry Reijnders is het vierde en werd in 1996 opgeleverd.
Stationsgebouw
Het bestaat uit witte vakwerkconstructies. Kenmerkend is de entree, bestaande uit een gebogen witte schelp. Aanvankelijk werd bij de hoofdingang een grote, aparte ruimte voor de kaartverkoop geopend. Met de komst van de kaartautomaten in de stationshal blijkt deze ruimte, die door het hoge plafond maar moeilijk te verwarmen was, grotendeels overbodig. De vloer van het station bestond oorspronkelijk uit wit en lichtblauw gekleurde tegels. Hoewel deze vloer een lichte aanblik gaf, bleken de eerste problemen al snel: bij nat weer werd de tegelvloer snel glad. In het voorjaar van 2009 kwam er een nieuwe vloer, bestaande uit de standaard grijze vloertegels, zoals die tegenwoordig gebruikt worden bij vervanging van vloeren of nieuwbouw van stations.
Aan de voorzijde (centrumzijde) van het station bevinden zich een busstation en de taxibrug met daaronder een verdiepte fietsenstalling. Het doorgaande autoverkeer wordt hier onderlangs geleid in de in 1997 geopende Stationspleintunnel. Aan de achterzijde (zeezijde) is een verdiepte (gratis) bewaakte fietsenstalling met ruimte voor ruim 2.000 fietsen.
Sporen en perrons
Sinds de verbouwing bestaat het station uit een perron met twee kopsporen 1 en 2, twee eilandperrons met de sporen 4 en 5 (centrumzijde) resp. 8 en 9 (zeezijde) en vier niet-perronsporen 3, 6, 7 en 10. Het eilandperron aan de zeezijde werd in westelijke richting opgeschoven. Daardoor kwam er ruimte om het doorgaande middenspoor te verdubbelen tot de sporen 6 en 7, zodat internationale treinen - de Beneluxtrein, die sinds 1998 hier niet meer stopte, en later ook de Thalys - konden passeren. De twee eilandperrons zijn zodanig verlengd dat twee achter elkaar staande treinen ieder apart kunnen worden afgehandeld, dankzij wisselverbindingen met de aangrenzende sporen (overloopwissels). Hierdoor stoppen sommige treinen aan de noordkant van het station buiten de overkapping, op afstand van de trappen, de liften en de centrale stationshal.
Naam
Toen het nieuwe station werd geopend claimde de gemeente dat haar station, in reizigersaantallen het vijfde van Nederland, recht had op de aanduiding Centraal station. NS besloot toen de vijf stations met de grootste reizigersaantallen (Amsterdam CS, Utrecht CS, Den Haag CS, Rotterdam CS en Leiden) de toevoeging 'Centraal' te geven. In 1997 werd het station Leiden Centraal gedoopt.
OV-chipkaart
In 2007 zijn de poortjes geplaatst. Het OV-chipkaartgebied bestaat uit de perrons en het grootste deel van de stationstraverse met winkels en horeca. De lokettenhal en een aantal winkels vallen er buiten het OV-chipkaartgebied. De kaartautomaten zijn buiten en binnen het OV-chipkaartgebied geplaatst. In dit station is ondanks protesten in april 2016 het OV-chipkaartgebied met poortjes afgesloten.
De gemeente Leiden, die de stationstunnel ziet als een belangrijke voetgangersverbinding tussen het centrum en het stadsdeel achter het station (met onder meer het Leids Universitair Medisch Centrum en het Level-gebouw), had bezwaar gemaakt tegen de voorgenomen afsluiting met poortjes voor niet-reizigers. De NS heeft verplaatsing van de poortjes naar onderaan of bovenaan de trappen onderzocht, maar deze plaatsen bleken niet geschikt.[2] De NS biedt wel een gratis passagerecht, maar men zal als borg een instaptarief van € 20 moeten betalen. Bij een langer verblijf dan zestig minuten is men dit bedrag kwijt. Op 29 augustus 2011 heeft de gemeente besloten op te treden tegen de poortjes omdat ze zonder vergunning zijn neergezet en omdat het bestemmingsplan aangeeft dat de stationshal een voetgangerstraverse is.[3]
Proefstation Leiden
In 2007 werd station Leiden Centraal een proefstation voor de nieuwe "wereldstations" van de Nederlandse Spoorwegen. Op het station werden ideeën daarvoor beproefd. Leiden Centraal moest hiervoor worden verbouwd en dit was eind 2009 gereed. Niet iedereen toonde zich enthousiast over de verbouwingsplannen. De gemeente Leiden liet de bouw zelfs korte tijd stilleggen omdat vergunningen ontbraken. De bezwaren van de architect van het gebouw, Harry Reijnders, waren fundamenteler en richtten zich vooral tegen de versmalling van de centrale hal.[4]
RijnGouwelijn
Door wijzigingen in het politieke beleid en doordat de bekostiging niet rond kwam, wordt de RijnGouwelijn, een lightrailverbinding van Gouda naar Katwijk/Noordwijk via Leiden Centraal, niet aangelegd.
Knooppunt
Station Leiden Centraal is een knooppunt van openbaarvervoerverbindingen.
Spoorlijnen
Er komen de volgende spoorlijnen samen:
- de Spoorlijn Amsterdam - Rotterdam ("Oude Lijn"): Amsterdam Centraal / Hoorn – Haarlem - Leiden - Den Haag HS – Rotterdam Centraal en verder;
- de Spoorlijn Weesp - Leiden ("Schiphollijn"): Amsterdam / Weesp – Schiphol – Leiden – Den Haag Centraal / Rotterdam Centraal en verder;
- de Spoorlijn Woerden - Leiden: Leiden – Alphen aan den Rijn – Utrecht / Gouda.
Het station wordt in de dienstregeling 2017 door de volgende treinseries bediend:
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| 700 | Intercity (NS) | Den Haag Centraal – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Almere Centrum – Lelystad Centrum – Zwolle – Assen – Groningen | Vormt tussen Den Haag Centraal en Zwolle een halfuurdienst met serie 1800. Vormt tussen Lelystad Centrum en Leiden Centraal samen met de 1800 een scheve kwartierdienst met de serie 2400. Vormt tussen Zwolle en Groningen een halfuurdienst met serie 500. Stopt tussen Zwolle en Groningen alleen 's morgens vroeg en 's avonds laat op alle stations. |
| 1400 | Intercity (NS) | Utrecht Centraal – Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Leiden Centraal – Den Haag HS – Rotterdam Centraal | Nachtnet. De treinserie 21400 voor de trajectverlengingen Rotterdam Centraal – Eindhoven Centraal en Utrecht Centraal – Eindhoven rijden uitsluitend in de nachten volgend op vrijdag en zaterdag. In het eerste deel van de nachten volgend op woensdag en donderdag stopt de trein in Gouda in plaats van Delft. Daarnaast worden bussen ingezet op het traject Rotterdam Centraal – Delft – Den Haag HS. |
| 1800 | Intercity (NS) | Den Haag Centraal – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Almere Centrum – Lelystad Centrum – Zwolle – Meppel – Leeuwarden | Vormt een halfuurdienst tussen Den Haag Centraal en Zwolle met serie 700 en tussen Zwolle en Leeuwarden met serie 600. |
| 2100 | Intercity (NS) | Amsterdam Centraal – Haarlem – Leiden Centraal – Den Haag Centraal | |
| 2200 | Intercity (NS) | Amsterdam Centraal – Amsterdam Sloterdijk – Haarlem – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal – Dordrecht – Roosendaal – Vlissingen | Rijdt op weekdagen overdag 1x/uur en vormt op weekdagen overdag een scheve halfuursdienst met serie 6100. Op weekdagen overdag vormt tussen Amsterdam Centraal en Roosendaal een halfuursdienst met serie 2300. 's Avonds en in het weekend rijdt deze serie 2x/uur. |
| 2400 | Intercity (NS) | (Lelystad Centrum – Almere Buiten – Almere Centrum – Amsterdam Zuid – )Schiphol Airport – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal – Dordrecht | Rijdt alleen tijdens de spits van maandag t/m donderdag tussen Schiphol Airport en Lelystad Centrum v.v. Tussen de spitsen en vrijdag de gehele dag tot 20:00 is deze serie gekoppeld te Schiphol Airport aan de 3500. Rijdt niet na 20:00 en in het weekend. |
| 3300 | Sprinter (NS) | (Den Haag Centraal – Leiden Centraal – )Hoofddorp – Schiphol Airport – Zaandam – Purmerend – Hoorn – (Hoorn Kersenboogerd) | 's Avonds na 20:00 uur, op vrijdag de hele dag en in het weekend wordt er alleen gereden tussen Hoofddorp en Hoorn. |
| 4600 | Sprinter (NS) | (Den Haag Centraal – )Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Centraal – (Weesp – Almere Centrum – Almere Buiten – Almere Oostvaarders) | Rijdt in de avonduren en het weekend ook van/naar Den Haag Centraal. Rijdt enkel van maandag t/m donderdag in de spitsuren tussen Amsterdam Centraal en Almere Oostvaarders. Vormt tussen Hoofddorp en Weesp een scheve kwartierdienst met Sprinter 5800. Vormt tussen Weesp en Almere Centrum een scheve kwartierdienst met Sprinter 4300. |
| 6300 | Sprinter (NS) | (Den Haag Centraal – ) Leiden Centraal – Heemstede-Aerdenhout – Haarlem | Rijdt na 20:00 uur en op vrijdag en in het weekend tussen Leiden Centraal en Haarlem. Op vrijdag tot 20:00 is deze serie doorgekoppeld aan serie 13300 met een stop van 17 tot 19 minuten in Leiden Centraal. |
| 8800 | Sprinter (NS) | Leiden Centraal – Alphen a/d Rijn – Woerden – Utrecht Centraal | Is van maandag t/m donderdag tot 20:00 uur te Utrecht Centraal gekoppeld aan serie 6000. Is na 20:00 uur en van vrijdag t/m zondag te Utrecht Centraal gekoppeld aan serie 6700. Rijdt non-stop tussen Woerden en Utrecht Centraal, maar stopt van maandag t/m donderdag tussen de ochtend- en middagspits wel op station Utrecht Leidsche Rijn. |
| 8900 | Sprinter (NS) | (Leiden Centraal – Alphen a/d Rijn – )Woerden – Utrecht Centraal | Rijdt alleen van maandag t/m donderdag in de spitsuren en vormt dan tussen Leiden Centraal en Woerden een kwartierdienst met serie 8800. Enkele ritten aan de randen van de spits rijden niet tussen Leiden Centraal en Woerden. |
Busstation
Station Leiden Centraal is een centraal knooppunt van een groot aantal bussen van het stads- en streekvervoer. In het busstation hebben de buslijnen geen vast vertrekperron. De vertrekplaats wordt door een dynamisch reizigersinformatiesysteem toegewezen en aangeduid op grote vertrekstaten.
In het kader van de herontwikkeling van het stationsgebied wilde de gemeente Leiden in 2016 het busstation verplaatsen naar de andere kant van de sporen. [5] Hiertegen rees veel verzet en de provincie ging niet akkoord met het bekostigen van de verplaatsing.[6][7]
De exploitatie van bijna alle lijnen is in handen van Arriva. De lijn 43 wordt door Connexxion geëxploiteerd, lijn 45 wordt geëxploiteerd door Arriva en Connexxion.
De volgende lijnen komen bij het Centraal station:
Externe links
- Meer informatie over station Leiden Centraal op ns.nl
- Plattegrond omgeving station Leiden Centraal
- Station Leiden op Stationsweb
- Jaarboekje Historische Vereniging oud Leiden 1954
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 
· · · · · ·