Bemuurde Weerd: verschil tussen versies
kGeen bewerkingssamenvatting |
Linkfix |
||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
[[Bestand:Voetgangersbrug Weerdsluis Utrecht.jpg|thumb|Gezicht op de [[Weerdsluis]] en de huizen aan de Bemuurde Weerd WZ]] |
[[Bestand:Voetgangersbrug Weerdsluis Utrecht.jpg|thumb|Gezicht op de [[Weerdsluis]] en de huizen aan de Bemuurde Weerd WZ]] |
||
[[Bestand:Bemuurde Weerd.png|thumb|left|330px|De gerechten Bemuurde Weerd en Nieuwe Weerd.]] |
[[Bestand:Bemuurde Weerd.png|thumb|left|330px|De gerechten Bemuurde Weerd en Nieuwe Weerd.]] |
||
De '''Bemuurde Weerd''' is een rond 1300 ontstane [[voorstad]] van de [[Nederland]]se stad [[Utrecht (stad)|Utrecht]]. Vandaag de dag is de Bemuurde Weerd door stadsuitbreidingen geen voorstad meer, maar de naam is blijven bestaan als straatnaam. |
De '''Bemuurde Weerd''' is een rond 1300 ontstane [[voorstad]] van de [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se stad [[Utrecht (stad)|Utrecht]]. Vandaag de dag is de Bemuurde Weerd door stadsuitbreidingen geen voorstad meer, maar de naam is blijven bestaan als straatnaam. |
||
==Geschiedenis== |
== Geschiedenis == |
||
Om het waterpeil in de stad beter te kunnen regelen werd rond 1300 net buiten de noordzijde van de stad een [[Sluis (waterbouwkunde)|sluis]] (de [[Weerdsluis]]) aangebracht. Via deze sluis sloten de rivier de [[Utrechtse Vecht|Vecht]] en de Utrechtse grachten, zoals de [[Stadsbuitengracht]], op elkaar aan. Om de sluis ontstond een voorstad die rond 1330 [[stadsmuur|ommuurd]] werd, en omgracht. De toegang tot de [[Binnenstad (Utrecht)|stad]] verliep via de noordelijke [[stadspoort]] ([[Weerdpoort]]). De Bemuurde Weerd viel als [[Stadsvrijheid van Utrecht|buitengerecht binnen de stadsvrijheid]].<ref>Het had onder meer een eigen schout en een rechtbank die hier de lagere rechtspraak uitvoerde.</ref> |
Om het waterpeil in de stad beter te kunnen regelen werd rond 1300 net buiten de noordzijde van de stad een [[Sluis (waterbouwkunde)|sluis]] (de [[Weerdsluis]]) aangebracht. Via deze sluis sloten de rivier de [[Utrechtse Vecht|Vecht]] en de Utrechtse grachten, zoals de [[Stadsbuitengracht]], op elkaar aan. Om de sluis ontstond een voorstad die rond 1330 [[stadsmuur|ommuurd]] werd, en omgracht. De toegang tot de [[Binnenstad (Utrecht)|stad]] verliep via de noordelijke [[stadspoort]] ([[Weerdpoort]]). De Bemuurde Weerd viel als [[Stadsvrijheid van Utrecht|buitengerecht binnen de stadsvrijheid]].<ref>Het had onder meer een eigen schout en een rechtbank die hier de lagere rechtspraak uitvoerde.</ref> |
||
| Regel 11: | Regel 11: | ||
Diverse malen is de Bemuurde Weerd deel geweest in een conflict. In [[Beleg van Utrecht (1483)|1483 belegerde]] aartshertog [[keizer Maximiliaan I|Maximiliaan]] succesvol de stad Utrecht en viel de Bemuurde Weerd tijdens de belegering aan. In 1492 nam [[Frederik van Egmont]] de voorstad met een leger in en in 1566 bestormden Spaanse soldaten het tevergeefs.<ref>L.C. van der Vlerk ''et al'', blz. 25-28</ref> |
Diverse malen is de Bemuurde Weerd deel geweest in een conflict. In [[Beleg van Utrecht (1483)|1483 belegerde]] aartshertog [[keizer Maximiliaan I|Maximiliaan]] succesvol de stad Utrecht en viel de Bemuurde Weerd tijdens de belegering aan. In 1492 nam [[Frederik van Egmont]] de voorstad met een leger in en in 1566 bestormden Spaanse soldaten het tevergeefs.<ref>L.C. van der Vlerk ''et al'', blz. 25-28</ref> |
||
==Cultuur== |
== Cultuur == |
||
Aan de Bemuurde Weerd OZ (oostzijde) is de [[Jacobuskerk (Utrecht, Bemuurde Weerd)|Jacobuskerk]] gelegen, aan de Bemuurde Weerd WZ (westzijde) bevindt zich het poppodium [[Ekko]]. |
Aan de Bemuurde Weerd OZ (oostzijde) is de [[Jacobuskerk (Utrecht, Bemuurde Weerd)|Jacobuskerk]] gelegen, aan de Bemuurde Weerd WZ (westzijde) bevindt zich het poppodium [[Ekko]]. |
||
==Trivia== |
== Trivia == |
||
Het gedicht 'Utrecht: bemuurde weerd' van [[J.C. Bloem]] heeft betrekking op deze plek in de stad. |
Het gedicht 'Utrecht: bemuurde weerd' van [[J.C. Bloem]] heeft betrekking op deze plek in de stad. |
||
==Bronnen== |
== Bronnen == |
||
*R.E. De Bruin e.a. (red) (2000), ''<nowiki>'</nowiki>Een paradijs vol weelde<nowiki>'</nowiki>. Geschiedenis van de stad Utrecht'', blz. 99, Matrijs, Utrecht, ISBN 9053451757 |
*R.E. De Bruin e.a. (red) (2000), ''<nowiki>'</nowiki>Een paradijs vol weelde<nowiki>'</nowiki>. Geschiedenis van de stad Utrecht'', blz. 99, Matrijs, Utrecht, ISBN 9053451757 |
||
*Wiel Kusters, 'Over 'De sluis' van J.C. Bloem. In: ''De gids'', jrg. 150 (1987), http://www.dbnl.org/tekst/_gid001198701_01/_gid001198701_01_0113.php |
*Wiel Kusters, 'Over 'De sluis' van J.C. Bloem. In: ''De gids'', jrg. 150 (1987), http://www.dbnl.org/tekst/_gid001198701_01/_gid001198701_01_0113.php |
||
*H. Renes (2005), [http://books.google.nl/books?id=e2ydQvaW_V0C&printsec=frontcover#PPA31,M1 ''Historische atlas van de stad Utrecht''], blz. 31, Boom, ISBN 908506189X |
*H. Renes (2005), [http://books.google.nl/books?id=e2ydQvaW_V0C&printsec=frontcover#PPA31,M1 ''Historische atlas van de stad Utrecht''], blz. 31, Boom, ISBN 908506189X |
||
*C. van Rooijen, [http://books.google.nl/books?id=I4Y-B11cE2EC&pg=PA103&source=gbs_selected_pages&cad=0_1#PPA101,M1 ''Made in Utrecht. Versierde plavuizen en mozaïkvloeren in de Noordelijke Nederlanden in de eerste helft van de 14de eeuw''], in: Jaarboek Abdijmuseum 1137 (2006), blz. 101-117, Academia Press, ISBN 9789038209784 |
*C. van Rooijen, [http://books.google.nl/books?id=I4Y-B11cE2EC&pg=PA103&source=gbs_selected_pages&cad=0_1#PPA101,M1 ''Made in Utrecht. Versierde plavuizen en mozaïkvloeren in de Noordelijke Nederlanden in de eerste helft van de 14de eeuw''], in: Jaarboek Abdijmuseum 1137 (2006), blz. 101-117, Academia Press, ISBN 9789038209784 |
||
* |
* [http://www.hetutrechtsarchief.nl/thema/wijken/noordwest/weerdsluis De Weerdsluis - Het Utrechts Archief] |
||
* L.C. van der Vlerk ''et al'' (1983), ''Utrecht ommuurd'', Kwadraat, Vianen, ISBN 9064812020 |
* L.C. van der Vlerk ''et al'' (1983), ''Utrecht ommuurd'', Kwadraat, Vianen, ISBN 9064812020 |
||
==Zie ook== |
== Zie ook == |
||
* [[Pellecussenpoort]] |
* [[Pellecussenpoort]] |
||
==Noten== |
== Noten == |
||
{{References}} |
{{References}} |
||
{{Commonscat|Bemuurde Weerd}} |
{{Commonscat|Bemuurde Weerd}} |
||
Versie van 1 aug 2018 16:00
De Bemuurde Weerd is een rond 1300 ontstane voorstad van de Nederlandse stad Utrecht. Vandaag de dag is de Bemuurde Weerd door stadsuitbreidingen geen voorstad meer, maar de naam is blijven bestaan als straatnaam.
Geschiedenis
Om het waterpeil in de stad beter te kunnen regelen werd rond 1300 net buiten de noordzijde van de stad een sluis (de Weerdsluis) aangebracht. Via deze sluis sloten de rivier de Vecht en de Utrechtse grachten, zoals de Stadsbuitengracht, op elkaar aan. Om de sluis ontstond een voorstad die rond 1330 ommuurd werd, en omgracht. De toegang tot de stad verliep via de noordelijke stadspoort (Weerdpoort). De Bemuurde Weerd viel als buitengerecht binnen de stadsvrijheid.[1]
De voorstad kende al vanaf het begin veel bedrijvigheid onder meer doordat vanwege brandgevaar aardewerkindustrie vanuit de binnenstad hier gevestigd werd. De transportmogelijkheden en de vindplaatsen van rivierklei als grondstof en turf als brandstof voor deze ambachten waren gunstig. Een extra stimulans was dat na het uitbreken van meerdere stadsbranden voor de binnenstad gedeeltelijk over werd gegaan op de verstening van de huizen. Vanaf 1398 diende echter de brandgevaarlijke bedrijvigheid te vertrekken uit deze voorstad en vestigde zich noordelijker. De ommuurde voorstad kende aan de noordoostzijde het Zwarte Water als gracht met aansluitend aan de oostzijde de Oosterstroom. Het knooppunt van deze waterwegen was aan de binnenzijde voorzien van het rondeel Simpoel. Aan de westzijde van de voorstad lag de Westerstroom.
Diverse malen is de Bemuurde Weerd deel geweest in een conflict. In 1483 belegerde aartshertog Maximiliaan succesvol de stad Utrecht en viel de Bemuurde Weerd tijdens de belegering aan. In 1492 nam Frederik van Egmont de voorstad met een leger in en in 1566 bestormden Spaanse soldaten het tevergeefs.[2]
Cultuur
Aan de Bemuurde Weerd OZ (oostzijde) is de Jacobuskerk gelegen, aan de Bemuurde Weerd WZ (westzijde) bevindt zich het poppodium Ekko.
Trivia
Het gedicht 'Utrecht: bemuurde weerd' van J.C. Bloem heeft betrekking op deze plek in de stad.
Bronnen
- R.E. De Bruin e.a. (red) (2000), 'Een paradijs vol weelde'. Geschiedenis van de stad Utrecht, blz. 99, Matrijs, Utrecht, ISBN 9053451757
- Wiel Kusters, 'Over 'De sluis' van J.C. Bloem. In: De gids, jrg. 150 (1987), http://www.dbnl.org/tekst/_gid001198701_01/_gid001198701_01_0113.php
- H. Renes (2005), Historische atlas van de stad Utrecht, blz. 31, Boom, ISBN 908506189X
- C. van Rooijen, Made in Utrecht. Versierde plavuizen en mozaïkvloeren in de Noordelijke Nederlanden in de eerste helft van de 14de eeuw, in: Jaarboek Abdijmuseum 1137 (2006), blz. 101-117, Academia Press, ISBN 9789038209784
- De Weerdsluis - Het Utrechts Archief
- L.C. van der Vlerk et al (1983), Utrecht ommuurd, Kwadraat, Vianen, ISBN 9064812020
Zie ook
Noten
