Zutphen (stad): verschil tussen versies

Beluister (info)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Zutphen behoort niet tot een middel grote stad maar is een kleine stad.
k Wijzigingen door 83.162.210.126 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door InternetArchiveBot
Regel 27: Regel 27:
'''Zutphen''' ({{Audio|121_Zutphen.ogg|<small>uitspraak</small>}}, [[Nedersaksisch]]: ''Zutfent'') is een [[Lijst van Nederlandse plaatsen met stadsrechten|stad]] in de [[Nederland]]se provincie [[Gelderland]], gelegen aan de rivier de [[IJssel]]. Het is de hoofdplaats van de [[Zutphen (gemeente)|gemeente Zutphen]] en heeft 38.335 inwoners (2013).<ref name="stadindex">[http://www.stadindex.nl/zutphen Stadindex]</ref>
'''Zutphen''' ({{Audio|121_Zutphen.ogg|<small>uitspraak</small>}}, [[Nedersaksisch]]: ''Zutfent'') is een [[Lijst van Nederlandse plaatsen met stadsrechten|stad]] in de [[Nederland]]se provincie [[Gelderland]], gelegen aan de rivier de [[IJssel]]. Het is de hoofdplaats van de [[Zutphen (gemeente)|gemeente Zutphen]] en heeft 38.335 inwoners (2013).<ref name="stadindex">[http://www.stadindex.nl/zutphen Stadindex]</ref>


De geschiedenis van Zutphen bestrijkt meer dan 1700 jaar. In die tijd is Zutphen uitgegroeid van een Germaanse nederzetting via een belangrijk machtscentrum rond 1000 en een succesvolle handelsstad rond 1300 tot een kleine stad. De stad kreeg stadsrechten aan het einde van de twaalfde eeuw en trad toe tot de [[Hanze]]. Het [[Wapen van Zutphen]] draagt nog altijd de symbolen van een [[Hanzestad]].
De geschiedenis van Zutphen bestrijkt meer dan 1700 jaar. In die tijd is Zutphen uitgegroeid van een Germaanse nederzetting via een belangrijk machtscentrum rond 1000 en een succesvolle handelsstad rond 1300 tot een middelgrote stad anno nu. De stad kreeg stadsrechten aan het einde van de twaalfde eeuw en trad toe tot de [[Hanze]]. Het [[Wapen van Zutphen]] draagt nog altijd de symbolen van een [[Hanzestad]].


In 2005 is de voormalige naastgelegen gemeente [[Warnsveld]] gefuseerd met Zutphen.
In 2005 is de voormalige naastgelegen gemeente [[Warnsveld]] gefuseerd met Zutphen.

Versie van 22 okt 2018 21:20

Zutphen
Plaats in Nederland Vlag van Nederland
Zutphen (Gelderland)
Zutphen
Situering
Provincie Vlag Gelderland Gelderland
Gemeente Vlag Zutphen Zutphen
Coördinaten 52° 9′ NB, 6° 12′ OL
Algemeen
Oppervlakte 27,4[1] km²
- land 25,46[1] km²
- water 1,95[1] km²
Inwoners
(2023-01-01) 		40.150[1]
(1.465 inw./km²)
Woningvoorraad 19.644 woningen[1]
Overig
Postcode 7200 – 7207
Netnummer 0575
Woonplaatscode 1395
Belangrijke verkeersaders N314 N345
N346 N348
Stadsrechten 1190
Detailkaart
Kaart van Zutphen
Foto's
[[Bestand:|266px|Zicht op de Walburgiskerk met stadsmuur]]
Zicht op de Walburgiskerk met stadsmuur
Wijnhuistoren
Wijnhuistoren
Portaal  Portaalicoon   Nederland
Topografische kaart van Zutphen, december 2014

Zutphen (uitspraakⓘ, Nedersaksisch: Zutfent) is een stad in de Nederlandse provincie Gelderland, gelegen aan de rivier de IJssel. Het is de hoofdplaats van de gemeente Zutphen en heeft 38.335 inwoners (2013).[2]

De geschiedenis van Zutphen bestrijkt meer dan 1700 jaar. In die tijd is Zutphen uitgegroeid van een Germaanse nederzetting via een belangrijk machtscentrum rond 1000 en een succesvolle handelsstad rond 1300 tot een middelgrote stad anno nu. De stad kreeg stadsrechten aan het einde van de twaalfde eeuw en trad toe tot de Hanze. Het Wapen van Zutphen draagt nog altijd de symbolen van een Hanzestad.

In 2005 is de voormalige naastgelegen gemeente Warnsveld gefuseerd met Zutphen.

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Zutphen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Zutphen ontstond in de Romeinse tijd als Germaanse nederzetting op een rivierduinencomplex. De nederzetting van de Frankische stam der Chamaven was vermoedelijk al vanaf het begin versterkt: twee parallelle, 5 meter brede en twee meter diepe V-vormige grachten sneden een strategisch puntje van het rivierduin bij de monding van de Berkel in de IJssel af. De plaats is al meer dan 1700 jaar continu bewoond en is een van de oudste steden van Nederland. De naam Zutphen is ontstaan uit Zuid-venne, een rivierduinencomplex te midden van drassige weidegronden. De nederzetting bleef in de vroege middeleeuwen op het huidige 's-Gravenhof bestaan, dit in tegenstelling tot veel andere woonplaatsen in de Volksverhuizingentijd. Na de incorporatie van de IJsselstreek bij het Frankische rijk rond 800 werd Zutphen een bestuurlijk centrum van de graven van Hamaland.

Ringwal

In de late 9e eeuw werd Zutphen verwoest bij vikingaanvallen, waarna aan het einde van die eeuw een ronde ringwal werd opgericht met een 20 meter brede U-vormige gracht. De markten Groenmarkt, Houtmarkt en Zaadmarkt zijn nog een deel van die voormalige ringwal en gracht. In het midden van de 11e eeuw werd Zutphen enige tijd een vorstelijke residentie en werd er een palts gebouwd. Kort daarvoor was er een kerkkapittel gesticht. De oudste Romaanse bouwfase van de kapittelkerk, de huidige Sint Walburgiskerk werd in 1105 ingewijd. Sinds 1046 was de bisschop van Utrecht landsheer van het Zutphense graafschap en de burg. In de loop van de late 11e eeuw en de vroege 12e eeuw wisten de graven van Zutphen steeds meer macht naar zich toe te trekken. Onder de Gelderse graven werd de grafelijke stad, die sinds 1138 via huwelijk in Gelderse handen was gekomen, snel groter en economisch belangrijker.

Graaf Hendrik I van Gelre en Zutphen (1138-1181) liet een nieuwe nederzetting van handelaren en ambachtslui buiten de ringwalburg van een eigen omwalling voorzien. De wal bevatte twee tufstenen poorten en zeven of acht torens van hetzelfde uit Duitsland aangevoerde steensoort. Dat gaf de stad de allure van de bisschoppelijke steden Deventer en Utrecht. In dit stadsgebied vestigde de graaf een eigen hof, dat in 1293 geschonken werd aan de Dominicanen.

Hanzestad

Berkelpoort

Deze locatie lag goed op de kaart bij de kooplieden, en Zutphen groeide snel en werd een van de Hanzesteden. Tussen 1191 en 1196 kreeg Zutphen stadsrechten toegewezen door graaf Otto van Gelre (1181-1207). Veel Gelderse steden (waaronder Arnhem, Doesburg, Doetinchem, Harderwijk, Lochem en Hattem) ontleenden hun later verleende stadsrechten aan die van Zutphen. De stad werd ommuurd in de 13e eeuw en uitgebreid met de in de 13e eeuw door de graaf gestichte Nieuwstad. In 1284 en 1336 vonden in Zutphen grote stadsbranden plaats. Dit had tot gevolg dat de rijke stad in snel tempo 'versteende'. Huizen werden met stedelijke subsidies in baksteen gebouwd. Vele tientallen huizen dateren nog van kelder tot kap uit de 14e eeuw. Zutphens gouden eeuw was de 14e eeuw. Zutphen werd de hoofdstad van de Graafschap Zutphen. De stad nam onder meer deel aan de Oostzeehandel, was vanaf de 13e eeuw lid van de Hanze en had meerdere handelsfactorijen aan de Sont. In de Rijnhandel was de stad zeer actief dankzij diverse tolvrijheden.

Muntrecht

Nederland, Snaphaanschelling geslagen in Zutphen

Zutphen heeft gedurende enkele honderden jaren het stedelijke muntrecht gehad, maar actief gemunt is er slechts in vier muntperioden: 1478-1480, 1582-1583, 1604-1605 en 1687-1692. In eerdere perioden is ook door de Zutphense graven te Zutphen gemunt (Hendrik I (circa 1150-1181) en Otto I (1182-1207)), en later door de hertogen van Gelre (1499) en de provincie (1582-1583).

Tachtigjarige Oorlog

De 16e eeuw bracht moeilijke tijden voor Zutphen door de opkomst van andere steden en de Tachtigjarige Oorlog met de Spanjaarden. Na de roerige Gelderse Oorlogen in de eerste decennia van de 16e eeuw werden de vestingwerken van Zutphen gemoderniseerd, maar dat mocht niet baten. Op 10 juni 1572 werd de stad ingenomen door een zwager van Willem van Oranje, graaf Willem van den Berg. Hij verdreef de Spanjaarden, die echter op 17 november 1572 de stad onder Don Frederik, de zoon van de hertog van Alva, terug veroverden en honderden inwoners executeerden: het 'Bloedbad van Zutphen'.

Er volgden jaren van wisselende bezetting en belegeringen. Bij een vooral in Engeland bekende Slag om Zutphen sneuvelde in 1586 staatsman, dichter en vertrouweling van Elisabeth I: Sir Philip Sidney. Tussen 1582 en 1591 trok het grootste deel van de bevolking weg of werd vermoord. In 1591 werd de stad heroverd door Maurits van Nassau, tijdens het Beleg van Zutphen. Daarmee begon een lange periode van Zutphen als garnizoens- en vestingstad. In 1672 (Rampjaar) werd Zutphen veroverd door het Franse leger. De Walburgiskerk werd opnieuw ingericht voor de katholieke eredienst, maar werd na het vertrek van de Fransen weer teruggegeven aan de protestanten.

Vestingstad

Kaart van Zutphen in 1649

Kort na 1700 werd de vesting Zutphen uitgebreid naar ontwerp van Menno van Coehoorn en aan het eind van de 18e eeuw uitgebreid met de linies van Wambuis en Hoorn. Er kwam een nieuwe gordel van lunetten en hoornwerken die het vijandelijk geschut nog verder van de stad moest houden. Zutphen was honderden jaren lang ingeklemd in haar vestingwerken. De bevolking groeide gestaag van 7500 inwoners in 1795 naar meer dan 15.000 in 1860 op slechts 40 hectare grond binnen de muren. De ruimtegroei begon pas weer toen in 1874 de vesting Zutphen werd opgeheven, en de muren om de stad verwijderd konden worden. Enkele delen van de vestingwerken zijn nog zichtbaar, zoals het Bourgonjebolwerk aan de IJsselkade, ook bekend als 'de Bult van Ketjen'. De groei van Zutphen bleef door waterproblemen (Baaksche Overlaat) en beperkte industrialisatie achter bij de landelijke trend. Pas in de dertiger jaren werd het inwonertal van 20.000 gepasseerd.

Tweede Wereldoorlog

Oorlogsschade aan de Rozengracht, foto uit 1945

In de Tweede Wereldoorlog werd de stad zwaar getroffen door meerdere bombardementen en twee weken strijd in 1945. Alleen al bij het bombardement van 14 oktober 1944 lieten meer dan 100 burgers het leven. Van de bijna 500 Joodse ingezetenen keerden er na de bevrijding nog geen 50 terug. Na de oorlog stond alles in het teken van wederopbouw, restauratie en industrialisatie.

Kaart van het oude centrum van Zutphen.

Tegenwoordig zijn in het centrum van Zutphen nog vele sporen te vinden van de middeleeuwse bloeitijd van de stad, zoals van de ommuring: de Drogenapstoren uit 1444, de Bourgonjetoren uit 1457, de Kruittoren van begin 14e eeuw, de Spanjaardspoort (een barbacane-voorpoort van de oude Nieuwstadspoort uit 1537) en diverse waltorens aan de Bornhovestraat en Armenhage (13e eeuw). Daarnaast zijn er ook nog grote stukken stadsmuur te vinden, waaronder een stuk bij de Drogenapstoren, en een stuk bij de Berkelpoort uit het begin van de 14e eeuw met resten van twee waltorens. De middeleeuwse binnenstad van Zutphen herbergt achter de veelal jongere gevels een grote hoeveelheid bakstenen huizen uit de late Middeleeuwen. Vele tientallen dateren zelfs tot en met de kapconstructie van voor 1400. Er zijn drie middeleeuwse kerken (zie verder) en resten van diverse kloosters en hospitalen.

In 1927 werd het Wijnhuisfonds opgericht, dat sindsdien meer dan 80, vaak verwaarloosde panden heeft opgekocht en gerestaureerd. Gerestaureerde panden worden verhuurd; de opbrengst wordt gebruikt om andere gebouwen te restaureren. Per 1 januari 2013 fuseerde de NV Stadsherstel met het Wijnhuisfonds, zodat er nu één organisatie is die zich met de restauratie van oude panden in Zutphen bezighoudt.

Geografie

Satellietfoto Zutphen en omgeving

Topografie

Zutphen ligt in het noordoosten van de provincie Gelderland. De stad is gelegen aan de rivier de IJssel (voornamelijk aan de oostelijke zijde) aan de monding van de Berkel. In sommige gevallen wordt Zutphen tot de streek de Achterhoek gerekend, dit is echter niet altijd het geval.

Nabijgelegen plaatsen zijn Apeldoorn, Arnhem, Deventer, Doesburg, Doetinchem, Lochem en Brummen.

Cultuur

Bijzondere bouwwerken en pleinen

Vanwege het grote aantal historische gebouwen met een toren wordt Zutphen ook regelmatig aangeduid als Torenstad. Omdat er in het centrum van Zutphen weinig tot geen moderne hoogbouw staat, zijn de historische torenspitsen van onderstaande gebouwen goed zichtbaar en vormen zo de skyline van Zutphen. De titel Torenstad wordt vaak gebruikt in reclame-uitingen om toeristen te trekken.

Religieuze architectuur

De Walburgiskerk werd gesticht en gebouwd als Romaanse kapittelkerk omstreeks 1050, verbouwd in romano-gotische Keulse stijl in 1200-1270, daarna vergroot in de 14e, 15e en vroege 16e eeuw tot een grote hallenkerk, een voorbeeld van rijke Nederrijnse gotiek. In de toren hangen zes klokken die nog altijd met de hand geluid worden, op zaterdagavond vanaf 18.00 uur en vóór de kerkdiensten. In de viering hangt het Angelusklokje, dat dagelijks te horen is.
Bij de kerk hoort sinds 1561 de Librije, een bibliotheek met 750 oude folianten die vastgeketend zijn op eeuwenoude lectrijnen, lessenaars, om diefstal te voorkomen. Behalve de Librije zijn er nog maar twee andere 'kettingbibliotheken' bewaard gebleven, in het Italiaanse Cesena en het Engelse Hereford. De Librije is gesticht als een 'openbare' bibliotheek voor welgestelde Zutphenaren, en bezit tegenwoordig een belangrijke collectie van voornamelijk 15e-17e-eeuwse boeken.

De Broederenkerk is een grote vroeg-14e-eeuwse kloosterkerk van de Dominicaner orde (predikheren). De Broederenkerk is sinds 1983 in gebruik als openbare bibliotheek en is in recente jaren uitgebreid gerestaureerd. Op de kerk staat een dakruitertorentje uit 1771, waarin het poortersklokje hangt dat nog altijd luidt tussen 21.50 en 22.00 uur waarna (tot 1853) de poorten van de stad werden gesloten. Tevens luidt de klok dagelijks 1 minuut om 18.00 uur ter herinnering aan de gevallenen in de Tweede Wereldoorlog.

De Nieuwstadskerk huisvest nu de katholieke Sint Johannes de Doper, in de Middeleeuwen bekend als Onze Lieve Vrouwe op de Nieuwstad. Gesticht als parochiekerk omstreeks 1250 van de nieuwe stadsstichting. De oudste kern (middenschip) met onderste deel van de toren dateert uit de late 13e eeuw. Uitbreidingen hadden plaats tussen 1439 en 1442 (verhoging en naaldspits toren), 1455-1459 (koor) en 1480 en 1530 (verbouwing tot hallenkerk met noorder- en zuiderzijbeuk). Het is de enige kerk met vier originele middeleeuwse luidklokken.

Civiele architectuur

Drogenapstoren

De Drogenapstoren is gebouwd in 1444-1446 als stadspoort (Saltpoort = zoutpoort) en werd in 1465 weer dichtgemetseld; sindsdien staat hij bekend als toren in plaats van als poort. Stadsmuzikant Tonis Drogenap woonde er rond 1555 en gaf de toren zijn huidige naam. Van 1888 tot 1927 was de Drogenapstoren in gebruik als watertoren.

De Wijnhuistoren is de toren van het Wijnhuis (waag, herberg, stadswacht en wijnhuis), gefaseerd gebouwd tussen 1618 en 1642 door stadsbouwmeester Emond Hellenraet onder invloed van Hendrick de Keyser. In 1644 maakten de gebroeders Pieter en François Hemony, wier atelier toen in Zutphen was gevestigd, voor deze toren het eerste zuiver gestemde carillon ter wereld. De Stichting "Vrienden van het Carillon" organiseert in de zomermaanden een reeks van concerten

De Bourgonjetoren is een geschuttoren uit 1457 met muren van bijna vier meter dik, gebouwd tijdens de Gelders-Bourgondische oorlog. Dominee Johannes Florentius Martinet schreef omstreeks 1770 in het uit 1741 daterende theekoepeltje op de toren zijn wereldberoemde Katechismus der Natuur.

De Berkelpoort is onderdeel van de stadsmuur, aan de oostelijke kant van de middeleeuwse stad. Poort over de kleine rivier de Berkel. De waterpoort verbindt de oude stad en de Nieuwstad en is gebouwd rond 1320. Het werd in de Middeleeuwen 'Bovenberg' genoemd. De westelijke tegenhanger werd in 1772 gesloopt.

Overige bezienswaardigheden

Aan de Groenmarkt, Houtmarkt en de Zaadmarkt staat een aantal statige panden. Hier woonden in de 18de en 19de eeuw welgestelde burgers en kooplieden.

In de uiterwaarden van de IJssel staat de enige Amerikaanse windmotor van de provincie Gelderland.

Monumenten

De stad neemt met bijna 400 rijksmonumenten en ruim 500 gemeentelijke monumenten de eerste plaats in onder de Gelderse monumentensteden. In Nederland is Zutphen een van de belangrijkste historische stadskernen (beschermd stadsgezicht) met een bijzonder groot aantal middeleeuwse, vooral 14e-eeuwse, huizen. De in de laatste 20 jaar opgedane bouwhistorische kennis over deze huizen komt niet tot uiting in de rijksbeschrijvingen van de Zutphense monumenten (zie lijst van rijksmonumenten, met de stand van kennis van 1966).

Zie:

Kunst in de openbare ruimte

In Zutphen zijn diverse beelden, sculpturen en objecten geplaatst in de openbare ruimte, zie:

Musea

Zutphen heeft een aantal musea, waaronder:

  • Musea Zutphen, met daarin het Stedelijk Museum Zutphen, een cultuurhistorisch museum dat de geschiedenis van de stad Zutphen en omgeving in beeld brengt en Museum Henriette Polak, een museum voor Nederlandse figuratieve kunst uit de twintigste eeuw, vernoemd naar Henriette Polak-Schwarz. Deze twee musea zijn sinds 2017 samen gevestigd in het Rijksmonument Hof van Heeckeren, tegenover de Walburgiskerk
  • het Geelvinck Muziek Museum aan de Zaadmarkt, een museum met historische piano's en extra aandacht voor Beethoven
  • Museum Boer Kip, een stadsboerderij geheel beschilderd door amateurschilder Herman Kip
  • Museumhaven Zutphen, met 18 bedrijfsschepen van vóór 1850.[3]

Het Grafisch Museum Zutphen, over het drukkerijwezen van rond 1900, is per 1 juni 2011 gesloten.[4]

Evenementen

Er zijn fluisterboottochten mogelijk over de Berkel.

Op Koningsdag worden in de binnenstad veel activiteiten georganiseerd door de Stichting Koningsdag Zutphen. In mei vindt ieder jaar de Meimarkt plaats.

Op Hemelvaart is er in de Hoven het Heufs Volksfeest. Dit is een driedaagse kermis met muziek, spellen en attracties.

Iedere zomer worden op vier opeenvolgende woensdagen de Zomerfeesten gehouden, met muziekpodia (rock, dance etc.) door het gehele centrum. Op de derde dag van de Zomerfeesten is er traditioneel een amateurwielerwedstrijd op een parcours door het centrum.

In augustus vindt de jaarlijkse kunstmarkt plaats. Begin september komen dweilorkesten naar de Zutphense Dweildag, om op diverse locaties in het centrum te spelen. Van 2009 tot 2014 was er tijdens Hemelvaartsdag het muziekfestival WoodWall op de Houtwal.

Op de derde zondag van september vindt het Chocoladefestival plaats. Tijdens dit festival zijn er demonstraties van bonbonmaken, koken met chocolade, schilderen en beeldhouwen met chocolade. Er wordt zelfs chocolade-bier gebrouwen en bij de horeca zijn verschillende gerechten te verkrijgen die bereid zijn met chocolade. Dit alles wordt omlijst met muziek en optredens van verschillende artiesten.

Ook is er jaarlijks in oktober de nationale bokbierdag. De markt van Zutphen is dan één groot café met allerlei soorten bokbier. Tegenwoordig heeft ook de Hanze-stadsbrouwerij van Zutphen zijn eigen bokbier.

Sport

Op 31 augustus 2009 is de tweede etappe van de Ronde van Spanje in Zutphen van start gegaan.

Een van de lokale sportverenigingen is tafeltennisclub TTV Torenstad, dat in 1984 landskampioen werd en meerdere nationale bekers won. De belangrijkste voetbalclub is FC Zutphen. ZVV Be Quick is een voetbalvereniging die reeds in 1902 werd opgericht.

Politiek

Op politiek vlak kan Zutphen als voorbeeldige concessiestad worden gezien. De huidige gemeenteraad telt leden van zowel linkse, als rechtste, als middenpartijen die zowel op lokaal als op nationaal niveau opereren. Voor de samenstelling van de gemeenteraad zie Zutphen (gemeente).

Justitiestad

Rechtbank Zutphen: achterzijde

Zutphen was van oudsher een belangrijk juridisch centrum en werd daarom ook wel justitiestad genoemd. Die naam verdient het echter niet meer. In 2010 vertrok de School voor Recherche (afdeling van de Politieacademie) naar Apeldoorn, in 2011 verhuisde het parket van het Openbaar Ministerie naar Arnhem, in 2012 koos het opleidingsinstituut voor de rechterlijke macht (Studiecentrum Rechtspleging; SSR) Utrecht als domicilie en in 2013 werd de justitiële jeugdinrichting Kolkemate (JPC De Sprengen) gesloten. De stad herbergt nu nog de rechtbank, het politieconferentiecentrum in Huis 't Velde (in Warnsveld), en de Penitentiaire Inrichting Ooyerhoek (meerderjarige delinquenten), onderdeel van PI Achterhoek. In de voormalige jeugdinrichting Kolkemate is sinds februari 2014 de Piet Roordakliniek van verslavingszorginstelling Tactus gevestigd. In deze forensische kliniek worden verslaafde criminele veelplegers behandeld.

Antroposofische stad

Sinds de komst van een antroposofische huisarts in 1953 is de stad Zutphen steeds meer een centrum van de antroposofische beweging in Oost-Nederland geworden. Circa 10 tot 15 procent van de inwoners is antroposoof of voelt zich tot de antroposofische beweging aangetrokken. Zutphen heeft zich ontwikkeld tot een Steiner-stad met drie vrije scholen voor basisonderwijs en een voor voortgezet onderwijs met vwo, havo, en mbo-t. Ook is er een beroepsopleiding op antroposofische basis. Verder zijn er antroposofische winkels, tehuizen, een groot aantal alternatieve genezers en zelfs een antroposofische uitvaartonderneming gevestigd. Zutphen heeft een antroposofische woonwijk met naar bekende antroposofen genoemde straten. Zelfs het stadhuis is door een antroposofische architect verbouwd. In 2003 kwam burgemeester Arnold Gerritsen met het idee de stad te voorzien van het label antroposofische stad als een aanvulling op het oude Zutphen justitiestad.[5][6]

Vervoer

Openbaar vervoer

Station Zutphen

Station Zutphen, waar twaalf treinen per uur vertrekken, is een spoorwegknooppunt. Er zijn twee treinen per uur naar Winterswijk, Hengelo-Oldenzaal, Deventer-Zwolle, Apeldoorn, en vier treinen per uur naar Arnhem-Nijmegen.

Zutphen ligt circa tien kilometer ten zuiden van de A1, onder Deventer, en is een knooppunt van provinciale wegen: de N348 (Arnhem-Zutphen-Deventer-Ommen), N345 (Apeldoorn), N346 (Hengelo), N314 (Doetinchem), N319 (Winterswijk) en N826 (Laren). Station Zutphen heeft 3 verschillende treinvervoerders: NS, Arriva en Twents (Syntus).

Tegenwoordige (bus)lijnen (laatste update 10-08-2017):

  • Lijn 54: naar Laren (via Warnsveld - Byvank - Almen)
  • Lijn 80: naar Vorden (via Zuidwijken - Ziekenhuis - Warnsveld - Hackfort)
  • Lijn 81: naar Deventer (via Eefde - Gorssel - Epse)
  • Lijn 82: naar Doetinchem (via Warnsveld - Ziekenhuis - Baak - Steenderen - Toldijk - Hummelo - Laag Keppel - Langerak)
  • Lijn 83: naar Warnsveld GGnet (via Winkelcentrum Dreiumme)
  • Lijn 193: naar Vorden (via Warnsveld - Ziekenhuis - Vierakker - Wichmond)
  • Lijn 273: naar Oldenzaal (via Lochem - Goor - Delden - Hengelo)
  • Lijn 504: naar Eerbeek (via de Hoven - Oeken - Tonden - Hall)
  • Lijn 515: naar Leuvenheim (via Brummen)
  • Lijn 682: naar Doetichem (via Warnsveld - Ziekenhuis - Baak - Steenderen - Toldijk - Hummelo - Laag Keppel - Langerak)(Schoolbus)
  • Lijn 880: naar Warnsveld GGnet (belbus/nachtvlinder, alleen na 21.00 uur)

Al het busvervoer wordt door Arriva geregeld, m.u.v. buurtbussen 504 en 515 en streekbus 273 (Syntus)

Scheepvaart

Zutphen heeft als oude hanzestad een aantal havens voor de scheepvaart. Zo is er de Industriehaven voor het beroepsgoederenvervoer en opslag. De Houthaven biedt ligplaats aan historische schepen. Aan het centrum grenst de Vispoorthaven, in gebruik als jachthaven Gelre. Daarnaast is er de Marshaven, in gebruik als jachthaven De Mars. Ligplaatsen aan de IJsselkade geven de passagiersvaart de gelegenheid gemakkelijk aan de wal te stappen.

Sinds 2016 bevindt er zich in Zutphen een nieuwe haven: de Noorderhaven. Deze ligt ten noorden van het station, bij bedrijventerrein De Mars. Er wordt bij de Noorderhaven al langere tijd gebouwd. In 2013 werden de eerste woningen in die buurt opgeleverd.[7] Volgens de planning zullen er zich om de haven heen uiteindelijk meerdere woonblokken bevinden.[8]

Bekende inwoners

Trivia

Volgens een verhaal dat in Zutphen soms nog de ronde doet, zou Ludwig van Beethoven in augustus 1772 in de herberg De Fransche tuin in Zutphen geboren zijn. Hierover schreef een zekere heer Van Marsdijk in 1836 een brief aan de burgemeester van Bonn, de stad waar Beethoven volgens alle officiële lezingen op 17 december 1770 geboren is. Hij zou de doopakte van een overleden broertje (geboren in Bonn in 1770) hebben meegekregen, terwijl zijn ouders op dat moment in Zutphen verbleven. Het verhaal is echter nooit bewezen.

Zie ook

Externe links

Fotogalerij

  • Rechtbank Zutphen: entreegebouw
    Rechtbank Zutphen: entreegebouw
  • Bourgonjetoren
    Bourgonjetoren
  • Watertoren
    Watertoren
  • IJsselkade in de avond
    IJsselkade in de avond
  • Sint Walburgskerk
    Sint Walburgskerk
  • Leesten, straatzicht
    Leesten, straatzicht
  • Zuidwijken, kunstwerk
    Zuidwijken, kunstwerk
  • Fietsbrug over de N348
    Fietsbrug over de N348
  • Brug over het Twentekanaal in het nieuwe tracé van de N348
    Brug over het Twentekanaal in het nieuwe tracé van de N348
Zie de categorie Zutphen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zutphen_(stad)&oldid=52500981"