Oorlog in Nagorno-Karabach (1988-1994): verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Vacio (overleg | bijdragen)
3.051 bewerkingen
k Invulling parameters sjabloon
Regel 7: Regel 7:
| place=[[Nagorno-Karabach]], [[Azerbeidzjan]].
| place=[[Nagorno-Karabach]], [[Azerbeidzjan]].
| result= [[Republiek Artsach|Nagorno-Karabach]] is een [[de facto]] onafhankelijke republiek, maar is [[de jure]] onderdeel van Azerbeidzjan. Ook gebieden eromheen zijn onder Armeense controle.
| result= [[Republiek Artsach|Nagorno-Karabach]] is een [[de facto]] onafhankelijke republiek, maar is [[de jure]] onderdeel van Azerbeidzjan. Ook gebieden eromheen zijn onder Armeense controle.
| combatant1='''1988–1991''' <br/> [[Nagorno-Karabachse Autonome Oblast|Nagorno-Karabakh AO]]<br/>[[Bestand:Flag of Armenian SSR.svg|22px]] [[Armeense Socialistische Sovjetrepubliek|Armeense SSR]] <br/> {{AM-VLAG}} Armeense militie ([[Dashnak]])<br><br>
| combatant1='''1988–1991''' <br /> [[Nagorno-Karabachse Autonome Oblast|Nagorno-Karabakh AO]]<br />[[Bestand:Flag of Armenian SSR.svg|22px]] [[Armeense Socialistische Sovjetrepubliek|Armeense SSR]] <br /> {{AM-VLAG}} Armeense militie ([[Dashnak]])<br><br>
----
----
'''1991–1994'''<br/>[[Bestand:Flag_of_Nagorno-Karabakh.svg|22px]] [[Republiek Artsach|Nagorno-Karabach]]<br />{{AM}}<br /><br>Bewapening:
'''1991–1994'''<br />[[Bestand:Flag_of_Nagorno-Karabakh.svg|22px]] [[Republiek Artsach|Nagorno-Karabach]]<br />{{AM}}<br /><br>Bewapening:
*{{RU}}<ref>Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus By Svante E. Cornell</ref><ref>''Bloodshed in the Caucasus: escalation of the armed conflict in Nagorno Karabakh'', vol. 1245 of Human rights documents, Human Rights Watch, 1992, p. 24</ref>
* {{RU}}<ref>Small Nations and Great Powers: A Study of Ethnopolitical Conflict in the Caucasus By Svante E. Cornell</ref><ref>''Bloodshed in the Caucasus: escalation of the armed conflict in Nagorno Karabakh'', vol. 1245 of Human rights documents, Human Rights Watch, 1992, p. 24</ref>
*{{GR}}
* {{GR}}
| combatant2='''1988–1991''' <br/> [[Bestand:Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic.svg|22px]] [[Azerbeidzjaanse SSR]] <br/> [[Azerbeidzjaans Volksfront]] <br/> [[Bestand:Flag_of_the_Soviet_Union.svg|22px]] [[Sovjet-Unie]]
| combatant2='''1988–1991''' <br /> [[Bestand:Flag of the Azerbaijan Soviet Socialist Republic.svg|22px]] [[Azerbeidzjaanse SSR]] <br /> [[Azerbeidzjaans Volksfront]] <br /> [[Bestand:Flag_of_the_Soviet_Union.svg|22px]] [[Sovjet-Unie]]
----
----
'''1991–1994''' <br/> {{AZ}}<br/>{{TR}} (directe militaire en politieke steun)<br><br /> Buitenlandse huurlingen:
'''1991–1994''' <br /> {{AZ}}<br />{{TR}} (directe militaire en politieke steun)<br><br /> Buitenlandse huurlingen:
*[[Bestand:Flag of Hezbi Islami Gulbuddin.svg|22px]] [[Hezb-e Islami Gulbuddin]]
* [[Bestand:Flag of Hezbi Islami Gulbuddin.svg|22px]] [[Hezb-e Islami Gulbuddin]]
*[[Bestand:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|22px]] [[Itsjkerië|Tsjetsjeense militanten]]
* [[Bestand:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|22px]] [[Itsjkerië|Tsjetsjeense militanten]]
*[[Grijze Wolven]]<br /><br>Bewapening:
* [[Grijze Wolven]]<br /><br>Bewapening:
*{{RU}}
* {{RU}}
*{{IL}}
* {{IL}}
*{{UA}}
* {{UA}}
| commander1=[[Bestand:Flag of Nagorno-Karabakh.svg|20px]] [[Samvel Babaian]]<br />[[Bestand:Flag of Nagorno-Karabakh.svg|20px]] [[Monte Melkonian]]<br />{{AM-VLAG}} [[Hemayag Haroian]]<br />{{AM-VLAG}} [[Vazgen Sargisian]]<br />{{AM-VLAG}} [[Arkady Ter-Tatevosian]]<br />[[Bestand:Flag of the CIS.svg|20px]] [[Anatoly Zinevich]]<br />{{RU-VLAG}} [[Seyran Ohanyan]], bevelhebber van Russische 366e gepantserde regiment<ref>de Waal. ''Black Garden'', p. 167.</ref>
| commander1=[[Bestand:Flag of Nagorno-Karabakh.svg|20px]] [[Samvel Babaian]]<br />[[Bestand:Flag of Nagorno-Karabakh.svg|20px]] [[Monte Melkonian]]<br />{{AM-VLAG}} [[Hemayag Haroian]]<br />{{AM-VLAG}} [[Vazgen Sargisian]]<br />{{AM-VLAG}} [[Arkady Ter-Tatevosian]]<br />[[Bestand:Flag of the CIS.svg|20px]] [[Anatoly Zinevich]]<br />{{RU-VLAG}} [[Seyran Ohanyan]], bevelhebber van Russische 366e gepantserde regiment<ref>de Waal. ''Black Garden'', p. 167.</ref>
| commander2={{AZ-VLAG}} [[İsgandar Hamidov]]<br />{{AZ-VLAG}} [[Suret Huseinov]]<br />{{AZ-VLAG}} [[Rahim Gaziev]]<br />[[Bestand:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|20px]] [[Sjamil Basajev]]<ref name="blackgarden">Thomas de Waal (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press. ISBN 0-8147-1945-7.</ref>
| commander2={{AZ-VLAG}} [[İsgandar Hamidov]]<br />{{AZ-VLAG}} [[Suret Huseinov]]<br />{{AZ-VLAG}} [[Rahim Gaziev]]<br />[[Bestand:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|20px]] [[Sjamil Basajev]]<ref name="blackgarden">Thomas de Waal (2003). Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War. New York: New York University Press. {{ISBN|0-8147-1945-7}}.</ref>
| strength1=20,000 (NK, bevat 8.000 uit Armenië)<br /> 20,000 (Armenië)<ref name="Caucasian knot">Levon Chorbajian, Patrick Donabédian, Claude Mutafian ''The Caucasian knot: the history & geopolitics of Nagorno-Karabagh''. Zed Books, 1994, p. 14. ISBN 978-1-85649-288-1.</ref>
| strength1=20,000 (NK, bevat 8.000 uit Armenië)<br /> 20,000 (Armenië)<ref name="Caucasian knot">Levon Chorbajian, Patrick Donabédian, Claude Mutafian ''The Caucasian knot: the history & geopolitics of Nagorno-Karabagh''. Zed Books, 1994, p. 14. {{ISBN|978-1-85649-288-1}}.</ref>
| strength2=42,000 (36.000 in het leger, 1.600 in de luchtmacht)<ref name="Caucasian knot"/>
| strength2=42,000 (36.000 in het leger, 1.600 in de luchtmacht)<ref name="Caucasian knot" />
| casualties1= 4.592 doden,<br />20.000 gewonden,<br />400.000 vluchtelingen.
| casualties1= 4.592 doden,<br />20.000 gewonden,<br />400.000 vluchtelingen.
| casualties2=20.000 doden,<ref name="blackgarden"/><br />30.000 gewonden,<br />800.000 ontheemden.<ref>The Central Intelligence Agency. The [[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html#Issues Transnational Issues in Country Profile of Azerbaijan].</ref>
| casualties2=20.000 doden,<ref name="blackgarden" /><br />30.000 gewonden,<br />800.000 ontheemden.<ref>The Central Intelligence Agency. The [[CIA World Factbook]]: [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/aj.html#Issues Transnational Issues in Country Profile of Azerbaijan].</ref>
}}
}}
De '''Oorlog in Nagorno-Karabach''' was een [[oorlog|gewapend conflict]] tussen [[Republiek Artsach|Nagorno-Karabach]], dat naar [[zelfbeschikkingsrecht|zelfbeschikking]] streeft (volstrekte [[Onafhankelijkheid (staatkunde)|onafhankelijkheid]] van Azerbeidzjan ofwel aansluiting bij [[Armenië]]), en [[Azerbeidzjan]], dat deze regio onder volledige zeggenschap wil hebben. De wortels van het conflict gaan terug tot het begin van de [[20e eeuw]]. In februari [[1988]] escaleerde het conflict geleidelijk tot een daadwerkelijke oorlog tussen Azerbeidzjan en Nagorno-Karabach, waarbij Armenië vanaf het begin hulp leverde aan de laatste en sinds [[1993]] zelf ook betrokken raakte bij het conflict.<ref name="usip1-forewrd25">United States Institute of Peace [https://web.archive.org/web/20081202233445/http://www.usip.org/pubs/peaceworks/pwks25/forewrd25.html Nagorno-Karabakh: Searching for a Solution. Foreword]</ref><ref name="usip2-chap3">United States Institute of Peace [https://web.archive.org/web/20081201052200/http://www.usip.org/pubs/peaceworks/pwks19/chap3_19.html Sovereignty after Empire. Self-Determination Movements in the Former Soviet Union. Hopes and Disappointments: Case Studies]</ref><ref name="hrwcommunal">[[Human Rights Watch]] [http://hrw.org/reports/1995/communal/ Playing the "Communal Card". Communal Violence and Human Rights]</ref><ref>[[Human Rights Watch]] [http://www.hrw.org/reports/1993/WR93/Hsw-07.htm The former Soviet Union. Human Rights Developments]</ref>
De '''Oorlog in Nagorno-Karabach''' was een [[oorlog|gewapend conflict]] tussen [[Republiek Artsach|Nagorno-Karabach]], dat naar [[zelfbeschikkingsrecht|zelfbeschikking]] streeft (volstrekte [[Onafhankelijkheid (staatkunde)|onafhankelijkheid]] van Azerbeidzjan ofwel aansluiting bij [[Armenië]]), en [[Azerbeidzjan]], dat deze regio onder volledige zeggenschap wil hebben. De wortels van het conflict gaan terug tot het begin van de [[20e eeuw]]. In februari [[1988]] escaleerde het conflict geleidelijk tot een daadwerkelijke oorlog tussen Azerbeidzjan en Nagorno-Karabach, waarbij Armenië vanaf het begin hulp leverde aan de laatste en sinds [[1993]] zelf ook betrokken raakte bij het conflict.<ref name="usip1-forewrd25">United States Institute of Peace [https://web.archive.org/web/20081202233445/http://www.usip.org/pubs/peaceworks/pwks25/forewrd25.html Nagorno-Karabakh: Searching for a Solution. Foreword]</ref><ref name="usip2-chap3">United States Institute of Peace [https://web.archive.org/web/20081201052200/http://www.usip.org/pubs/peaceworks/pwks19/chap3_19.html Sovereignty after Empire. Self-Determination Movements in the Former Soviet Union. Hopes and Disappointments: Case Studies]</ref><ref name="hrwcommunal">[[Human Rights Watch]] [http://hrw.org/reports/1995/communal/ Playing the "Communal Card". Communal Violence and Human Rights]</ref><ref>[[Human Rights Watch]] [http://www.hrw.org/reports/1993/WR93/Hsw-07.htm The former Soviet Union. Human Rights Developments]</ref>
Regel 33: Regel 33:


== Juridische en historische conceptie van het conflict ==
== Juridische en historische conceptie van het conflict ==
Bij de oorlog in Nagorno-Karabach staan het [[zelfbeschikkingsrecht]] van een volk en de [[territoriale integriteit]] van een staat tegenover elkaar. ''[[De jure|Formeel]]'' behoort Nagorno-Karabach tot het grondgebied van Azerbeidzjan, maar de Azerbeidzjaanse autoriteiten hebben momenteel geen enkele zeggenschap over Nagorno-Karabach. ''[[De facto]]'' gedraagt Artsach (Nagorno-Karabach) zich als een onafhankelijke republiek, maar feitelijk is het een provincie geworden van Armenië.{{feit}}<ref name="ambtsbericht2006">[[Ministerie van Buitenlandse Zaken (Nederland)|Ministerie van Buitenlandse Zaken]], ''[http://www.minbuza.nl/binaries/minbuza_doc/pdf/a/0_aab-armenie-2006.pdf Algemeen ambtsbericht Armenië 2006]'', p. 24.</ref> In de oorlog van [[1991]]-[[1994]] hebben de Armeniërs van Nagorno-Karabach inmiddels niet alleen de voormalige [[autonome oblast]] gefortificeerd, maar ook het oorspronkelijk door Azerbeidzjanen en Koerden bewoonde gebied bezet dat tussen Armenië en Nagorno-Karabach is gelegen, zo is een geografische verbinding tot stand gekomen met Armenië<ref name="usip1-forewrd25"/> en een veiligheidsgordel gevormd.<ref>NKR office in Washington DC. [https://web.archive.org/web/20071109182525/http://www.nkrusa.org/nk_conflict/assets/facts_evidence_1.pdf Nagorno Karabakh Conflict. Facts and Evidence. Part 1]</ref> Als vergelding voor het [[Territoriaal geschil#Samenhangende begrippen|bezet houden]] van Azerbeidzjaans grondgebied, houden Azerbeidzjan en bondgenoot [[Turkije]] de grenzen met Armenië en Artsach gesloten.<ref name="ambtsbericht2006"/> De Azerbeidsjaanse regio [[Nachitsjevan]] is een enclave tussen Armenië en Turkije geworden.
Bij de oorlog in Nagorno-Karabach staan het [[zelfbeschikkingsrecht]] van een volk en de [[territoriale integriteit]] van een staat tegenover elkaar. ''[[De jure|Formeel]]'' behoort Nagorno-Karabach tot het grondgebied van Azerbeidzjan, maar de Azerbeidzjaanse autoriteiten hebben momenteel geen enkele zeggenschap over Nagorno-Karabach. ''[[De facto]]'' gedraagt Artsach (Nagorno-Karabach) zich als een onafhankelijke republiek, maar feitelijk is het een provincie geworden van Armenië.{{Bron?||2019|05|26}}<ref name="ambtsbericht2006">[[Ministerie van Buitenlandse Zaken (Nederland)|Ministerie van Buitenlandse Zaken]], ''[http://www.minbuza.nl/binaries/minbuza_doc/pdf/a/0_aab-armenie-2006.pdf Algemeen ambtsbericht Armenië 2006]'', p. 24.</ref> In de oorlog van [[1991]]-[[1994]] hebben de Armeniërs van Nagorno-Karabach inmiddels niet alleen de voormalige [[autonome oblast]] gefortificeerd, maar ook het oorspronkelijk door Azerbeidzjanen en Koerden bewoonde gebied bezet dat tussen Armenië en Nagorno-Karabach is gelegen, zo is een geografische verbinding tot stand gekomen met Armenië<ref name="usip1-forewrd25" /> en een veiligheidsgordel gevormd.<ref>NKR office in Washington DC. [https://web.archive.org/web/20071109182525/http://www.nkrusa.org/nk_conflict/assets/facts_evidence_1.pdf Nagorno Karabakh Conflict. Facts and Evidence. Part 1]</ref> Als vergelding voor het [[Territoriaal geschil#Samenhangende begrippen|bezet houden]] van Azerbeidzjaans grondgebied, houden Azerbeidzjan en bondgenoot [[Turkije]] de grenzen met Armenië en Artsach gesloten.<ref name="ambtsbericht2006" /> De Azerbeidsjaanse regio [[Nachitsjevan]] is een enclave tussen Armenië en Turkije geworden.


[[Bestand:Az-qa-location-fr.svg|thumb|300px|Armenië, Nagorno-Karabach en Azerbeidzjan. Het gebied van de voormalige Nagorno-Karabachse Autonome Oblast omlijnd met rood. Het gebied onder de feitelijke jurisdictie van de Republiek Artsach in het bruin.]]
[[Bestand:Az-qa-location-fr.svg|thumb|300px|Armenië, Nagorno-Karabach en Azerbeidzjan. Het gebied van de voormalige Nagorno-Karabachse Autonome Oblast omlijnd met rood. Het gebied onder de feitelijke jurisdictie van de Republiek Artsach in het bruin.]]

Versie van 27 mei 2019 07:38

Oorlog in Nagorno-Karabach (1988-1994)
Azerbeidzjaanse vluchteling uit de Armeens-bezette zone van Azerbeidzjan.
Datum 20 februari 1988 – 12 mei 1994
Locatie Nagorno-Karabach, Azerbeidzjan.
Resultaat Nagorno-Karabach is een de facto onafhankelijke republiek, maar is de jure onderdeel van Azerbeidzjan. Ook gebieden eromheen zijn onder Armeense controle.
Strijdende partijen
1988–1991
Nagorno-Karabakh AO
Armeense SSR
Vlag van Armenië Armeense militie (Dashnak)

1991–1994
Nagorno-Karabach
Vlag van Armenië Armenië

Bewapening:

1988–1991
Azerbeidzjaanse SSR
Azerbeidzjaans Volksfront
Sovjet-Unie

1991–1994
Vlag van Azerbeidzjan Azerbeidzjan
Vlag van Turkije Turkije (directe militaire en politieke steun)

Buitenlandse huurlingen:

Leiders en commandanten
Samvel Babaian
Monte Melkonian
Vlag van Armenië Hemayag Haroian
Vlag van Armenië Vazgen Sargisian
Vlag van Armenië Arkady Ter-Tatevosian
Anatoly Zinevich
Vlag van Rusland Seyran Ohanyan, bevelhebber van Russische 366e gepantserde regiment[3] 		Vlag van Azerbeidzjan İsgandar Hamidov
Vlag van Azerbeidzjan Suret Huseinov
Vlag van Azerbeidzjan Rahim Gaziev
Sjamil Basajev[4]
Troepensterkte
20,000 (NK, bevat 8.000 uit Armenië)
20,000 (Armenië)[5] 		42,000 (36.000 in het leger, 1.600 in de luchtmacht)[5]
Verliezen
4.592 doden,
20.000 gewonden,
400.000 vluchtelingen. 		20.000 doden,[4]
30.000 gewonden,
800.000 ontheemden.[6]

De Oorlog in Nagorno-Karabach was een gewapend conflict tussen Nagorno-Karabach, dat naar zelfbeschikking streeft (volstrekte onafhankelijkheid van Azerbeidzjan ofwel aansluiting bij Armenië), en Azerbeidzjan, dat deze regio onder volledige zeggenschap wil hebben. De wortels van het conflict gaan terug tot het begin van de 20e eeuw. In februari 1988 escaleerde het conflict geleidelijk tot een daadwerkelijke oorlog tussen Azerbeidzjan en Nagorno-Karabach, waarbij Armenië vanaf het begin hulp leverde aan de laatste en sinds 1993 zelf ook betrokken raakte bij het conflict.[7][8][9][10]

Momenteel is Nagorno-Karabach als de Republiek Artsach de facto onafhankelijk van Azerbeidzjan, maar is internationaal niet erkend. De meeste landen van de wereld rekenen deze regio de jure (formeel) tot het grondgebied van Azerbeidzjan. Sinds 1994 onderhandelen Armenië en Azerbeidzjan over de toekomstige status van het gebied.

Juridische en historische conceptie van het conflict

Bij de oorlog in Nagorno-Karabach staan het zelfbeschikkingsrecht van een volk en de territoriale integriteit van een staat tegenover elkaar. Formeel behoort Nagorno-Karabach tot het grondgebied van Azerbeidzjan, maar de Azerbeidzjaanse autoriteiten hebben momenteel geen enkele zeggenschap over Nagorno-Karabach. De facto gedraagt Artsach (Nagorno-Karabach) zich als een onafhankelijke republiek, maar feitelijk is het een provincie geworden van Armenië.[bron?][11] In de oorlog van 1991-1994 hebben de Armeniërs van Nagorno-Karabach inmiddels niet alleen de voormalige autonome oblast gefortificeerd, maar ook het oorspronkelijk door Azerbeidzjanen en Koerden bewoonde gebied bezet dat tussen Armenië en Nagorno-Karabach is gelegen, zo is een geografische verbinding tot stand gekomen met Armenië[7] en een veiligheidsgordel gevormd.[12] Als vergelding voor het bezet houden van Azerbeidzjaans grondgebied, houden Azerbeidzjan en bondgenoot Turkije de grenzen met Armenië en Artsach gesloten.[11] De Azerbeidsjaanse regio Nachitsjevan is een enclave tussen Armenië en Turkije geworden.

Armenië, Nagorno-Karabach en Azerbeidzjan. Het gebied van de voormalige Nagorno-Karabachse Autonome Oblast omlijnd met rood. Het gebied onder de feitelijke jurisdictie van de Republiek Artsach in het bruin.
Bestand:Gubernias del Caucaso - Gubernia de Elizavetpol - Imperio Ruso.png
Bestuurlijke indeling van de Kaukasus onder het Russische Rijk in de periode van 1905-1917. Nagorno-Karabach maakte deel uit van het Elizavetpolgouvernement (rood).

Zie ook

Commons heeft mediabestanden in de categorie Nagorno-Karabakh War.

Externe links

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oorlog_in_Nagorno-Karabach_(1988-1994)&oldid=53899252"