Wikipedia:Auteursrechtencafé

▲ +

Overzicht beheerpagina's Een nieuw onderwerp toevoegen | Archief Welkom in het Auteursrechtencafé van Wikipedia Dit is het centrale punt om te overleggen over alle zaken op Wikipedia die met auteursrechten te maken hebben. Gebruik de chat! (Kanaal: wikipedia-nl) Als je een probleem hebt met auteursrechten of er een vraag over hebt kan je hier terecht. Auteursrechten en Wikipedia Beleid voor gebruik van media Sjablonen voor het aangeven van de licentiestatus van media Citeren en 'citaatrecht' Waarom staat mijn bestand op de beoordelingslijst? Licentieoverleg op commons Nederlandse Auteurswet van 1912 Belgische Auteurswet van 1994 Conventie van Bern U bevindt zich hier: De kroeg · ►Auteursrechtencafé · Bibliografie- en broncafé · Biografische bistro · Biologiecafé · Botcafé · Categoriecafé · Doorverwijscafé · Economiecafé · Exactewetenschapscafé · Geografiecafé · Geologiecafé · Geschiedeniscafé · ICT-café · Juridisch café · Kunstcafé · Medisch café · Muziekcafé · Politiek en nieuwscafé · Redactielokaal · Religie- en filosofiecafé · Ruslandcafé · Schaakcafé · Sportcafé · Taalcafé · Typografiecafé · De Wandschildering · Wikidata-café · Zuidoost-Europacafé · Café for non-Dutch speakers · (wikiprojecten) · (mededelingen) · (helpdesk)

Hoe werkt citaatrecht op afbeeldingen

In een discussie op m'n OP is een gisteren door @Ecritures: een aardige vraag gesteld hoe citaatrecht eigenlijk werkt in het volgende gezegde:

... Op basis van het citaatrecht mogen wij die afbeelding best gebruiken hier op Wikipedia, en had die helemaal niet uit het artikel verwijderd hoeven te worden. Er is echter op de Nederlandse Wikipedia de rigoureuze keuze gemaakt om hiervoor geen voorzieningen te treffen. Deze hele situatie kan op Wikipedia-NL en op Commons zelf opgelost worden door het treffen van een dergelijke voorziening. -- Mdd (overleg) 13 jan 2021 13:47 (CET)

Citaatrecht? Welk stukje van de foto wil je dan citeren? Derde pixel rechtsboven? Misschien kan je wat linken geven van citaatrecht bij foto's; dan weten wij waar je het *precies* over hebt. Ecritures (overleg) 13 jan 2021 14:16 (CET)

Nu heb ik zelf al verwezen naar de blog Citeren uit afbeeldingen - het beeldcitaatrecht. Kan iemand anders nog eens een directer antwoord geven? -- Mdd (overleg) 14 jan 2021 18:56 (CET)

Dat iets mag van de (Nederlandse?) wet wil niet zeggen dat het mag van de WMF. En wat zou de rol van Commons zijn in het "zelf oplossen"? –bdijkstra (overleg) 14 jan 2021 19:23 (CET)

Dat eerste is bekend. Met dat "zelf oplossen" bedoel ik iets in de trant van extra voorzieningen Commons, zoals het noupload-sjabloon in Category:Willem de Kooning, of het Trademarked-sjabloon wat in combinatie met logo's wordt gebruikt, zie bijv. hier. -- Mdd (overleg) 14 jan 2021 21:24 (CET)

Ik begrijp de vraag idd niet. Het is simpel. Als het op Commons staat mogen wij het gebruiken (met een paar kleine uitzonderingen die hier niet interessant zijn). Als wij het niet mogen gebruiken moet de afbeelding op Commons verwijderd worden. Wij hosten zelf geen afbeeldingen, ons beleid wordt op Commons gemaakt. Afbeeldingen onder citaatrecht zijn op Commons niet toegestaan, en dus hier ook niet. (De vragen van Ecritures zijn aan Mdd gericht, en gaan duidelijk over wat Mdd wil en denkt. Dus wat wij daar verder mee moeten is niet duidelijk: om eventueel verder te komen met wat dan ook is het van belang dat Mdd eerst de vragen van Ecritures beantwoordt.) — Zanaq (?) 14 jan 2021 19:41 (CET)

Bedankt, ik heb duidelijk de vraag niet duidelijk genoeg gesteld. Mij gaat het hier om de theoretische kant, in lijn met de vraag Citaatrecht? Welk stukje van de foto wil je dan citeren?... Het is mij duidelijk, dat je als je een blog schrijft je tegenwoordig een hele foto mag gebruiker ter illustratie, als die afbeelding bijdraagt aan de beeldvorming. Op de Nederlandse Wikipedia is in 2004 al afgesproken, dat we dat hier niet willen. We willen slechts foto's, die in die tijd nog onder een GFDL licentie waren vrijgegeven, en tegenwoordig onder een CC-Licentie of iets vergelijkbaars.

Mij gaat het hier om de achtergrond. Waarom wordt er hier nu toch gesproken van citeren...!? Dat impliceert bij tekst veelal dat je een klein gedeelte mag overnemen, wederom als het bijdraagt aan de beeldvorming en niet alleen ter decoratie is. Zo heeft Ecritures wellicht gedacht, dat als je beelden citeert je ook slechts een deel mag citeren!? Maar dat is niet het geval, en toch wordt het citeren genoemd. Nu heb ik wel een verklaring, maar ik ben eerst benieuwd hoe anderen dat zien. -- Mdd (overleg) 14 jan 2021 21:09 (CET)

Kan je je vraag formuleren in de vorm van een vraag? –bdijkstra (overleg) 14 jan 2021 21:24 (CET)

Ok, de vraag is hier heel basaal, indien je een hele afbeelding citeert, wat citeer je dan eigenlijk? -- Mdd (overleg) 14 jan 2021 21:26 (CET)

Een afbeelding? Het werk waar de afbeelding in voorkomt? Indien je een compleet boek citeert, wat citeer je dan eigenlijk? — Zanaq (?) 14 jan 2021 21:59 (CET)

Dat is het volgens mij niet. Om te beginnen: Een compleet boek kan je niet citeren. Dat heet dan geen citeren meer. Een tekst-citaat is een duidelijk afgebakend stuk tekst letterlijk overgenomen uit een document. Dat kan een boek zijn, een brief, een rapport, een overeenkomst, een gedicht, etc. Het moet volgens mij wel eerder gepubliceerd zijn. Uit ongepubliceerd werk mag je niet citeren. Of deze laatste voorwaarde nu ook voor beeld geldt...!? Ik denk het eigenlijk wel. Die publicatie van het beeld kan hebben plaats gevonden in een krant, boek of waar dan ook. Maar je zegt dan niet dat je een boek citeert. Je citeert een beeld, een afbeelding... of eigenlijk zeg je achteraf, dat het beeld in je document een beeldcitaat is. Die afbeelding kan ook uit een documentatiebestand zijn overgenomen, waar het als zelfstandig beeld is opgenomen. -- Mdd (overleg) 14 jan 2021 22:34 (CET)

Dat lijkt me een beperkte definitie van citaat, waar ligt de grens? Een woord uit een boek? Een zin uit een boek? Een hoofdstuk uit een boek? Het hele boek behalve de laatste punt? Alles wat letterlijk overgenomen is, is een citaat. — Zanaq (?) 18 jan 2021 14:42 (CET)

Het Wikipedia artikel citaat biedt een nog beperktere definitie. Op de Engelse Wikiquote werd wel de Gettysburg Address met 272 woorden genoemd als richtlijn voor een maximale lengte bij fair-use gebruikt. Maar in de praktijk is dat niet vastgelegd. Ook niet alles wat letterlijk is overgenomen, kan je als citaat bestempelen. Het moet wel een karakteristiek gezegde zijn, specifiek voor de context.

Overigens is het antwoord Het werk waar de afbeelding in voorkomt? best een redelijk antwoord op de vraag, waaruit je met een beeldcitaat citeert. Het is alleen zo dat het boek vaak is geschreven door een schrijver en de foto's zijn van een fotograaf. Het is een combinatie van gedachtengoed van de schrijver en van de fotograaf of fotograven.

Zelf heb ik al lang een boek beschouwd als een werk met een enkele copyrightbepaling. Maar met geïllustreerde werken is er vaak een pagina met de verantwoording van de afbeeldingen. Feitelijk zijn dat allemaal losse copyrightbepalingen in zo'n verantwoording. Een geïllustreerd werk heeft zo een hele set van copyrightbepalingen. -- Mdd (overleg) 24 jan 2021 22:48 (CET)

Het Wikipedia artikel citaat biedt een ruime definitie, waar ik het grotendeels mee eens ben. De vraag was wat een citaat is, niet welke citaten toegestaan zijn onder het citaatrecht. Als een citaat niet is toegestaan onder citaatrecht is het nog steeds een citaat. — Zanaq (?) 28 jan 2021 14:43 (CET)

In dit arrest wordt een hele foto uitdrukkelijk en meermaals aangeduid als citaat. Een citaat in juridische zin is dus anders of ruimer gedefinieerd dan wat we er in het dagelijks leven onder verstaan. Ons artikel is dus op zijn minst pijnlijk incompleet →bertux 28 jan 2021 15:01 (CET)

Ik onderschrijf deze constatering, en meen dat dit ook voor het artikel citaatrecht geldt. Zelf ben ik jaren terug al eens op zoek gegaan naar de betekenis van citeren in het dagelijks leven door het verzamelen van citaten daaromtrent, zie [1], en dat valt niet eenvoudig te generaliseren. -- Mdd (overleg) 28 jan 2021 15:51 (CET)

Juridische afbakening

Arnoud Engelfriet geeft in "Citeren uit afbeeldingen - het beeldcitaatrecht" een imo een heldere uiteenzetting. Voor gebruik van afbeeldingen op WikimediaCommons geldt echter dat ze alleen daar geplaatst mogen worden als ze voor meer doeleinden - ook commercieel - hergebruikt mogen worden. Wij beschikken feitelijk dus niet over de mogelijkheid om beeldcitaten te gebruiken uit materiaal, dat nog auteursrechterlijk beschermd is. Gouwenaar (overleg) 15 jan 2021 09:15 (CET)

Na lezing van Engelfriet en van deze uitspraak, waarin een beroep op citaatrecht faalt, lijkt het mij dat een citaat uit auteursrechtelijk beschermd werk elk van de volgende kenmerken moet hebben: ondergeschikt, doelmatig, onbelangrijk. Enigszins uitgewerkt:

• ondergeschikt — Ondergeschikt aan de context. Het citaat (woord, beeld, geluid, geur, programma, et cetera) moet illustreren, verduidelijken. Het moet geen zelfstandige waarde of zelfstandig onderdeel uitmaken en niet enkel of grotendeels als verfraaiing dienen. Een paginagrote auteursrechtelijk beschermde foto van de Molen De Ronne bij een kort artikel over onttakelde molens geldt niet als citaat, maar dezelfde foto, aanzienlijk verkleind en in een lagere resolutie, zal vermoedelijk wel kunnen bij een verslag van de onttakeling van deze molen.
• doelmatig — Een citaat moet een redelijke indruk geven van het besprokene, maar niet veel meer dan dat. Heel krenterig hoeven we ook weer niet te zijn: een compilatie van drie minuten uit een film van anderhalf uur was goed voor de rechter. Een foto zal niet als korrelige postzegel weergegeven hoeven te worden en van een lezing mogen enkele kernzinnen goed verstaanbaar in een mp3'tje. Engelfriet citeert de rechter: Het enkele feit dat het wellicht ook mogelijk was geweest om de film aan te kondigen door middel van twee of drie fragmenten […], maakt niet zonder meer dat er sprake is van disproportioneel gebruik nu er meer filmfragmenten zijn gebruikt.
• onbelangrijk — Onbelangrijk in commerciële zin. Een citaat mag niet zodanig uitgevoerd zijn dat het zelfstandig uit te baten is en evenmin mag het de exploiteerbaarheid van het oorspronkelijke werk benadelen.

Uit alles blijkt, dat zowel de technische als de maatschappelijke context van het grootste belang is. Persoonlijk kan ik daarom de beslissing van de Wikipedia-bestuurders billijken om geen voorzieningen voor gebruik van het citaatrecht te treffen: we willen immers dat onze inhoud onverkort gedeeld kan worden — bertux 18 jan 2021 22:48 (CET)

Dat is geen beslissing van "Wikipedia-bestuurders" maar van de gemeenschap. — Zanaq (?) 21 feb 2021 04:19 (CET)

Auteursrecht

Ik ben bezig met de voorbereiding van een artikel en heb daar een boek voor uit 1896 van mijn grootouders of overgrootouders. Daar staan tekeningen in, maar de schrijver vermeldt niet wie de tekenaars zijn. Zie bijvoorbeeld onderaan pagina 66 van dit boek. De schrijver overleed in 1906. Kan ik de tekeningen gebruiken voor een artikel in Wikipedia? Stunteltje (overleg) 18 feb 2021 23:48 (CET)

Op Commons hanteert men het uitgangspunt dat werk dat meer dan 120 jaar oud is en waarvan de auteur onbekend is in het Publiek domein valt. Zie dit sjabloon dat je dan ook bij het uploaden kan gebruiken: https://commons.wikimedia.org/wiki/Template:PD-old-assumed . Met vriendelijke groet, Elly (overleg) 19 feb 2021 07:33 (CET)

Keurig. Met mijn dank. Stunteltje (overleg) 19 feb 2021 09:40 (CET)

Schending?

Bij dit artikel is de tekst overgenomen uit deze bron (1853). Nu voldoet de tekst natuurlijk inhoudelijk al niet aan de maatstaven, maar hoe zit het met auteursrecht? Ik zou op het eerste gezicht denken dat 1853 lang genoeg geleden is, maar anderzijds geeft Delpher aan Dit object is auteursrechtvrij, maar commercieel hergebruik ervan is vanwege afspraken met onze samenwerkingspartner niet toegestaan. (en dat laatste gaat normaliter niet samen met de licentie van Wikipedia). Slaat deze bepaling ook op de tekst, of alleen op de scan? Encycloon (overleg) 20 feb 2021 20:46 (CET)

Dat voorbehoud is auteursrechtelijk heel vreemd. Zie ook wat Arnoud Engelfriet daar eerder over schreef. Velocitas(↑) 20 feb 2021 20:57 (CET)

Een paar keer doorklikken vanuit 'Details' in de zijbalk leert dat dit boek behoort tot de Googlecollectie. Daarover zegt de Delpher-handleiding:

Googlecollectie

De Googlecollectie bevat ongeveer 800.000 rechtenvrije titels van boeken die deel uitmaken van een digitaliseringsproject van de KB met 17 Nederlandse bibliotheken waaronder de UvA, UB Leiden, UB Utrecht en UB Groningen. Ook de Google collectie van de Universiteit Gent kunt u hier terugvinden.n. Lees meer over het Google-project op de website van de KB.

Onderstreping van mij. Delpher spreekt zichzelf tegen. Voor dit specifieke geval weet ik het niet, maar je ziet vaak auteursrechtenclaims die op niets anders zijn gebaseerd dan de angst voor claims van derden  →bertux 20 feb 2021 21:03 (CET)

Delpher kan ervoor kiezen om niet mee te werken aan commercieel hergebruik, maar auteursrechtvrij is auteursrechtvrij dus kunnen ze er niks tegen doen. –bdijkstra (overleg) 20 feb 2021 21:36 (CET)

De reactie van Engelfriet doet denken dat de beperking 'niet-commercieel' betrekking heeft op het databaserecht. Je mag dus niet voor commercieel gebruik een groot deel van de database leegtrekken, maar je mag wel elk werk uit die database commercieel gebruiken. Voer voor juristen, maar voor ons vrijwel betekenisloos  →bertux 20 feb 2021 21:59 (CET)

Integraal persbericht

Beste collega's, met deze bewerking uit 2006 werd een persbericht integraal in het artikel JJ72 opgenomen. De tekst is tot gisteren blijven staan. Met het risico dat ik als leek een domme vraag ga stellen; zijn er auteursrechten geschonden? Zo ja, moeten er versies van het artikel verborgen worden? hiro the club is open‍ 1 mrt 2021 06:47 (CET)

Hoewel een persbericht is bedoeld om over te nemen, en je daarbij de tekst ook mag aanpassen voor publicatie, is de tekst niet onder een vrije licentie vrijgegeven, althans, daar mag je niet zomaar vanuit gaan. Ik vind het een beetje een schemergebied, maar zolang niet duidelijk is dat het wel mag, mag het *dus* niet. Daarbij vermoed ik dat de tekst van een persbericht in de meeste gevallen niet past in een encyclopedie (maar dat was niet de vraag). Edoderoo (overleg) 1 mrt 2021 07:56 (CET)

De tekst Auteursrecht op interviews en persberichten van Charlotteslaw.nl gaat gek genoeg niet precies hierover, maar de teneur is duidelijk genoeg: persberichten vallen niet buiten het auteursrecht. Hooguit kan de rechter een claim als onredelijk afwijzen, maar WMF laat het daar niet op aankomen. Een heleboel versies verbergen dus; jammer van het poëtische bericht  →bertux 1 mrt 2021 10:37 (CET)

@Bertux: Ik zal een linkje in het artikel zetten naar een gearchiveerde versie van de pagina waar het persbericht op stond. Zo hoeft de poëzie niet verloren te gaan. hiro the club is open‍ 1 mrt 2021 11:29 (CET)

 Done. hiro the club is open‍ 1 mrt 2021 11:39 (CET)

Hiro, het gedicht mag in beeld blijven, het is een lichte parafrase van het grafschrift van John Donne (1572 – 1631), zie bijvoorbeeld 10 of the Best Short Literary Epitaphs. Lijkt me vermeldenswaard, ook als je de tekst niet integraal overneemt →bertux 1 mrt 2021 14:17 (CET)

Zijpad

Versies verbergen "moet" overigens alleen maar omdat wij daarvoor gekozen hebben, en wordt niet voorgeschreven (en zelfs niet aangemoedigd) door de WMF. En zelfs als we persberichten auteursrechtelijk mochten overnemen, waarom zouden we dergelijke niet-neutrale propaganda integraal willen opnemen? Het is niet nodig ons af te vragen hoe de auteursrechtelijke situatie is rond materiaal dat sowieso ongeschikt is. — Zanaq (?) 1 mrt 2021 10:46 (CET)

@Zanaq: Laten we alsjeblieft die eigenaardige discussie over het volgen van de wet niet ook hier nog eens dunnetjes over doen. hiro the club is open‍ 1 mrt 2021 11:29 (CET)

Ik moedig inderdaad aan om geen overleg te voeren over de wet, maar om in elk geval eerst inhoudelijk te kijken. (We hebben het jarenlang gedaan zonder of met minimale juridische discussies: waarom is het de laatste tijd nodig dat wel te introduceren?) — Zanaq (?) 1 mrt 2021 11:32 (CET)

Waarom is waarom zouden we dergelijke niet-neutrale propaganda integraal willen opnemen? Het is niet nodig ons af te vragen hoe de auteursrechtelijke situatie is rond materiaal dat sowieso ongeschikt is. een zijpad? En waarom vind je het nodig te reageren om het zijpad verder in te slaan? — Zanaq (?) 1 mrt 2021 11:48 (CET)

Je citeert alleen de tweede helft van je bijdrage, die begint met de kwestie dat we alleen versies moeten verbergen omdat we daar zelf voor gekozen hebben. Je lijkt hiermee de eigenaardige discussie voort te zetten waar je het bizarre standpunt inneemt dat wij ons niet aan de wet hoeven te houden. In plaats van diezelfde discussie uit te smeren over meerdere overleggen over individuele artikelen, kun je beter een centrale discussie starten. Wellicht kun je een peiling of stemming organiseren. Als daar consensus uit blijkt, kun je onze regels en richtlijnen aanpassen om daarná discussies over individuele artikelen te verrijken met de aangepaste regels en richtlijnen. In de tussentijd wil ik alleen weten, op basis van onze huidige gewoontes, regels en richtlijnen, of er versies verborgen moeten worden in een specifiek artikel. Dit is mijn laatse bijdrage aan dit zijpad. hiro the club is open‍ 1 mrt 2021 12:33 (CET)

Er is inderdaad wel een relatie met de andere discussie, maar je had kunnen kiezen om op het andere deel dat geen zijpad inhoudt in te gaan. In plaats daarvan plaats je het geheel onder een ander kopje en gaat op het zijpad in. Mijn mening is overigens niet bizar, op feiten gebaseerd, en is in elk geval niet dat "wij ons niet aan de wet hoeven te houden". Als mensen gewoon lezen wat er staat en om verduidelijking vragen als dat nodig is of er gewoon inhoudelijk op in gaan zodat fouten aan het licht komen in plaats van de meest onwaarschijnlijke interpretatie kiezen zou men niet zo'n bizarre voorstelling van andermans mening hebben. "De gemeenschap moet geen juridische richtlijnen maken" is absoluut niet hetzelfde als "wij [hoeven] ons niet aan de wet te houden". — Zanaq (?) 1 mrt 2021 12:56 (CET)

Vooruit, ik laat me nog tot één bijdrage verleiden. Hier begint jouw bijdrage met: "De gemeenschap hoeft zich niet aan de wet te houden...". hiro the club is open‍ 1 mrt 2021 13:03 (CET)

Laten we ons verleiden tot een discussie over het woord "wij"? En over "de wet"? ... omdat "de wet" die van toepassing is op "de gemeenschap" niet bestaat en de gemeenschap niet direct is aan te spreken door de wetgever. De bijdrage is wellicht wat kort door de bocht, maar zou toch duidelijk genoeg moeten zijn in het licht van de eerdere discussie. "De gemeenschap" is in dit geval niet hetzelfde als "wij". — Zanaq (?) 1 mrt 2021 13:07 (CET)

Zanaq, ik weet niet of het aan de inhoud ligt of aan je uitdrukkingsvaardigheid, maar ik snap er maar weinig van, en volgens mij ben ik niet de enige. Laten we er maar over ophouden, scheelt frustratie aan beide kanten. Vinvlugt (overleg) 1 mrt 2021 13:52 (CET)

In plaats van klagen over iemands uitdrukkingsvaardigheid kan men ook aangeven wat er onduidelijk is, of gewoon inhoudelijk reageren zodat de onduidelijkheid aan het licht komt. Het heeft geen enkele zin conclusies tegen te spreken zonder op de onderliggende feiten en logica in te gaan. Als we gewoon van de feiten uit zouden gaan en inhoudelijk blijven zou dat ook frustratie schelen. — Zanaq (?) 2 mrt 2021 10:17 (CET)

Sorry, maar dat stadium is voor mij wel een beetje gepasseerd. Of het nu om relevantie gaat, of over of we ons aan de wet moeten houden, of over zoekingangen, ik snap eigenlijk nooit wat je bedoelt, ondanks talrijke en omvangrijke bijdragen jouwerzijds. En ik ben niet de enige. Dat ligt enigszins aan jouw soms wat merkigwaardige stellingnames, maar vooral aan je onvermogen om kort en bondig je standpunt duidelijk te maken. Ik kan het helaas niet aardiger brengen. Groet, Vinvlugt (overleg) 2 mrt 2021 10:28 (CET)

Als je niet begrijpt wat ik zeg kan je het er ook niet mee oneens (of eens) zijn. Als je niet om verduidelijking wil vragen, reageer dan gewoon niet, of in elk geval niet aanvallend. — Zanaq (?) 2 mrt 2021 10:29 (CET)

Maar het feit dat meerdere collega's dit tegen je zeggen zet je niet een klein beetje aan het denken? Vinvlugt (overleg) 2 mrt 2021 10:45 (CET)

Ja. Maar het feit dat niet iedereen het niet begrijpt, en dat degenen die aangeven het niet te begrijpen niets zeggen dat bijdraagt aan verbetering, maakt dat ik denk dat het wel meevalt en dat ik geen directe weg naar verbetering zie. En bij een aantal gebruikers - je weet welke gebruiker ik met name bedoel - is AGF vrijwel volledig verdwenen op dat punt. — Zanaq (?) 2 mrt 2021 10:49 (CET)