Seconde

Kleinere eenheden
fac­tor	naam	sym­bool
10−30	quectoseconde	qs
10−27	rontoseconde	rs
10−24	yoctoseconde	ys
10−21	zeptoseconde	zs
10−18	attoseconde	as
10−15	femtoseconde	fs
10−12	picoseconde	ps
10−9	nanoseconde	ns
10−6	microseconde	µs
10−3	milliseconde	ms
1	seconde	s
103	kiloseconde	ks

Het woord seconde is afkomstig van het Latijnse pars minuta secunda dat letterlijk tweede kleine deel betekent. Voor een deel heeft dat betrekking op het zestigtallige stelsel zoals dat in Babylon in gebruik was. Men verdeelt tegenwoordig nog steeds uren en booggraden eerst in 60 minuten (dat wil zeggen kleine deeltjes) en deze weer in 60 seconden (tweede kleine deeltjes). Het woord heeft betekenissen in de natuurkunde, de wiskunde en de muziek.

Betekenissen

Tijd

Natuurkunde

De seconde is de internationale standaardeenheid van tijd. Ze is sinds 1967 gedefinieerd als de duur van 9 192 631 770 perioden van de straling die correspondeert met de overgang tussen de twee hyperfijnenergieniveaus van de grondtoestand van een cesium-133-atoom in rust bij een temperatuur van 0 K. Het symbool voor deze eenheid is s. De afkorting sec is geen standaardafkorting, hoewel deze vaak gebruikt wordt.

Oorspronkelijk is een seconde een 60e deel van een minuut, die op zijn beurt een 60e deel van een uur is, terwijl een uur een 24e deel van een zonnedag is. Een seconde is dus oorspronkelijk het 86 400e deel van een zonnedag. Doordat de seconde nu niet langer gedefinieerd is als een vast gedeelte van de dag, is het noodzakelijk geworden nu en dan een schrikkelseconde in te voegen.

Muziek

Zie secunde voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de muziek is een seconde of secunde een interval tussen twee opeenvolgende tonen, na de prime het tweede interval.

Hoek

Zie boogseconde voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de meetkunde is het symbool ″, een 1/3600e deel van een graad.

Geschiedenis van de seconde als tijdseenheid

De seconde is een oude eenheid. De oorspronkelijke definitie van de seconde is gebaseerd op de definitie van een etmaal. De seconde is één zestigste deel van een minuut, een minuut is één zestigste van een uur, en een uur is één vierentwintigste van een etmaal. Als een etmaal wordt gezien als de tijd tussen twee opeenvolgende hoogste zonnestanden blijkt dat deze definitie niet nauwkeurig genoeg is, want de duur van een etmaal kan, onder andere door de niet-cirkelvormige aardbaan, enigszins variëren.

Om de seconde te standaardiseren werd een gemiddeld etmaal gedefinieerd, en de seconde werd één 86 400^ste daarvan (= 60 × 60 × 24).

Deze definitie voldeed prima, totdat astronomen erachter kwamen dat ook de gemiddelde dag niet zo constant is als men zou willen. De aarde draait namelijk steeds langzamer. In 1956 werd door de Internationale Commissie voor Maten en Gewichten (BIPM) de gemiddelde dag van het jaar 1900 als officiële uitgeroepen, en de seconde werd gedefinieerd als één 31 556 925,974 7-ste van dat jaar. Deze definitie was niet handig, want niemand kon meer meten hoelang het jaar 1900 precies geduurd had.

Met de introductie van de atoomklokken werd het mogelijk de seconde uiterst nauwkeurig te definiëren. De hierboven genoemde atomaire definitie is in 1967 internationaal vastgelegd. Sindsdien worden er af en toe een schrikkelseconde aan de officiële tijd toegevoegd om ervoor te zorgen dat deze in de pas blijft lopen met de draaiing van de aarde.

Bronnen, noten en/of referenties

· ·

SI-basiseenheid

meter (m) · kilogram (kg) · seconde (s) · ampère (A) · kelvin (K) · mol · candela (cd)

WikiWoordenboek