James Webb-ruimtetelescoop: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
BenDeschacht (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 14: Regel 14:
| acceleratie =
| acceleratie =
| lancering = 25 december 2021<br/> tussen 12:20 en 12:52 UTC (gepland)<ref>{{Citeer web|url= https://twitter.com/arianespace/status/1473406135185154053?s=21 |titel= https://twitter.com/arianespace/status/1473406135185154053?s=21 |bezochtdatum=|datum=2021-12-21|werk=Twitter|taal=nl}}</ref>
| lancering = 25 december 2021<br/> tussen 12:20 en 12:52 UTC (gepland)<ref>{{Citeer web|url= https://twitter.com/arianespace/status/1473406135185154053?s=21 |titel= https://twitter.com/arianespace/status/1473406135185154053?s=21 |bezochtdatum=|datum=2021-12-21|werk=Twitter|taal=nl}}</ref>
| lanceerplaats = [[Centre Spatial Guyanais|Kourou]] ELA-3 (gepland)
| lanceerplaats = [[Centre Spatial Guyanais|Kourou]] ELA-3
| lanceervoertuig = [[Ariane 5|Ariane 5-ECA]] (gepland)
| lanceervoertuig = [[Ariane 5|Ariane 5-ECA]]
| missieduur = 5 jaar (plan)<br /> 10 jaar (doel)
| missieduur = 5 jaar (plan)<br /> 10 jaar (doel)
| terugkeer =
| terugkeer =

Versie van 25 dec 2021 14:58

James Webb-ruimtetelescoop
James Webb-ruimtetelescoop
Algemene informatie
Andere namen James Webb Space Telescope
JWST
Organisatie NASA, ESA, CSA
Aannemers Northrop Grumman
Lancering 25 december 2021
tussen 12:20 en 12:52 UTC (gepland)[1]
Lanceerplaats Kourou ELA-3
Gelanceerd met Ariane 5-ECA
Missielengte 5 jaar (plan)
10 jaar (doel)
Massa 6.161,4 kg incl. stuwstoffen (167,5 kg hydrazine en 132,5 kg distikstoftetraoxide)
Omloopduur 1 jaar
Type telescoop Korsch telescoop
Golflengte waarnemingen Optisch, infrarood
Telescoop diameter 6,5 m
Omvang oppervlak 25 m2
Brandpuntsafstand 131,4 m
Instrumenten
NIRCam Waarneming licht sterrenstelsels gevormd na de oerknal.
NIRSpec NIRCam met een spectroscoop
MIRI Waarneming warme exoplaneten en de spectrometrie van hun atmosfeer
FGS/NIRISS Positionering van de satelliet
Website
Portaal  Portaalicoon   Astronomie
Hoofdspiegel

De James Webb-ruimtetelescoop (James Webb Space Telescope, JWST) is een optische infraroodtelescoop die gelanceerd is op kerstmis 2021 en met de Hubble-ruimtetelescoop gaat samenwerken. NASA heeft in samenwerking met ESA en CSA de telescoop gebouwd en gezamelijk draagt men zorg voor het onderhoud. De telescoop is vernoemd naar de voormalige voorzitter van NASA, James Webb.

Chronologie

De ontwikkeling van de JWST begon in 1996 en de lancering was aanvankelijk gepland in 2007 met een budget van US $500 miljoen.[2] Het project liep echter tegen meerdere vertragingen en kostenoverschrijdingen aan en het onderging een groot herontwerp in 2005. [3]

In december 2015 maakte de ESA bekend dat de James Webb Space Telescope in oktober 2018 zou worden gelanceerd met een Ariane 5 raket vanaf de Europese ruimtebasis in Kourou, Frans-Guyana.[4][5]

De bouw van de JWST werd eind 2016 voltooid, waarna de uitgebreide testfase begon naar in maart 2018 stelde NASA de lancering verder uit nadat het zonnescherm van de telescoop scheurde tijdens testwerkzaamheden.[6]

Op 28 september 2017 communiceerde de NASA dat de lancering pas voorzien zal zijn voor de lente van 2019.[7] De integratie van de verschillende instrumenten neemt meer tijd in beslag dan eerst ingeschat. Op 27 maart 2018 werd de lancering wederom uitgesteld naar mei 2020[8] en op 27 juni 2018 nogmaals naar 30 maart 2021[9].

Een onafhankelijk onderzoeksteam dat de vertragingen in 2018 heeft onderzocht verweet aannemer Northrop Grumman eerder een onrealistisch optimistisch beeld van de verwachte voortgang van de bouw te hebben geschetst waarin pech, menselijk falen en extra tijd voor vinden van oplossingen niet waren meegenomen.[10]

In februari 2020 was de JWST inmiddels afgebouwd en was het ontplooiingsmechaniek van het zonnescherm meermaals getest.[11] Het werk aan de integratie en het testen van de telescoop werd in maart 2020 opgeschort vanwege de COVID-19-pandemie waardoor extra vertragingen ontstonden.[12] In juli 2020 werd de lancering opnieuw uitgesteld, nu naar 31 oktober 2021.[13] Dit was de vroegst haalbare richtdatum en deze was alleen houdbaar wanneer er geen verdere tegenslagen volgen.

Het project is inmiddels tien procent boven het budget geraakt en zal naar verwachting zo’n 8,8 miljard dollar kosten.[14]

Op 8 september 2021 stelde Arianespace 18 december 2021 als doeldatum voor de lancering vast voor de lancering van Ariane-vlucht VA256 met de James Web Ruimtetelescoop aan boord. Eind november liep men vier dagen uit op dat schema door een probleem met een klem van de vrachtadapter van de Ariane 5 dat extra testactiviteiten vereiste.[15] Uiteindelijk werd JWST met een Ariane V raket gelanceerd op 25 december 2021.

Missie

De doelen van de James Webb-ruimtetelescoop zijn:

  1. Het opvangen van licht van sterren en sterrenstelsels die kort na de oerknal werden gevormd
  2. Bepalen hoe deze oudste sterrenstelsels zijn geëvolueerd
  3. De vorming van nieuwe sterrenstelsels observeren
  4. De fysische en chemische samenstelling van verre sterrenstelsels meten en de mogelijkheid van het bestaan van leven onderzoeken.

Deze objecten zijn goed waarneembaar in het infrarood. Vandaar dat de telescoop geschikt is gemaakt voor waarnemingen met golflengtes van 0,6 tot 28 micrometer. Omdat de zon en de aarde ook infraroodstraling uitzenden moet de telescoop afgeschermd worden van deze straling. Zo zal hij geplaatst worden op het tweede zon - aarde Lagrangepunt L2. Hij zal altijd van de zon en aarde afgewend blijven. Zijn hitteschild is zodanig ontworpen dat het aan de koude kant -223 °C kan zijn terwijl aan de andere kant stikstof gekookt kan worden. De primaire spiegel bestaat uit 18 elementen uit beryllium, gecoat met een laag goud. Beryllium is robuust en licht en kan inslagen van micrometeorieten weerstaan. De goudlaag dient om maximale reflectie voor infrarood te krijgen.

Instrumenten

De telescoop omvat vier wetenschappelijke instrumenten die op een chassis zijn gemonteerd, de zogenaamde ISIS module (Integrated Science Instrument Module):

  • NIRCam: nabije-infrarood camera van de universiteit van Arizona. NIRCam neemt het licht waar van de eerste sterrenstelsels die gevormd werden na de oerknal. Hij is geoptimaliseerd om dit "eerste licht" waar te nemen. Hij wordt ook aangewend om de vorming van sterren in de melkweg waar te nemen en ook voor het observeren van planeten rond andere sterren.
  • NIRSpec: nabije-infrarood spectrograaf van de ESA met onderdelen geleverd door NASA/GSFC. Doet dezelfde waarnemingen als NIRCam maar dan met een spectroscoop. Dit wil zeggen dat hij de aard van het materiaal kan bestuderen.
  • MIRI: midden-infrarood instrument geleverd door de ESA en de NASA/JPL. Leent zich vooral tot het waarnemen van warme exoplaneten en de spectrometrie van hun atmosfeer. Hij zal ook gebruikt worden voor de identificatie van sterren met een roodverschuiving van z>7. Daarnaast zal hij ook het warme stof en moleculair gas waarnemen in jonge sterren en protoplaneten (planetesimalen).
  • FGS/NIRISS: precisie-positionering en nabije infrarood spectrograaf geleverd door het Canadees ruimteagentschap. Dit zijn twee instrumenten in dezelfde behuizing maar zij werken onafhankelijk van elkaar. FGS betekent Fine Guidance Sensor (fijne besturingssensor). Hij dient voor de nauwkeurige positionering van de satelliet. De NIRISS is een spectrograaf die niet werkt met de klassieke fijne opening. Hij neemt een gans spectrum tegelijk waar. Deze kan dan ook alleen maar werken waar weinig bronnen aanwezig zijn omdat hij het licht van elke bron uitsmeert over gans zijn spectrum. Als de objecten dicht bij elkaar staan zouden de diverse spectra elkaar overlappen.

Zie ook

Zie de categorie James Webb Space Telescope van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Sjabloon:Navigatie Missies en projecten van de Europese Ruimtevaartorganisatie