Kanaat: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 8 jan 2022 09:15

Voor het ondergrondse bevloeiingskanaal, zie qanat.

Een kanaat (ook: khanaat, chanaat) was een door een kan geregeerd feodaal vorstendom, onder meer in Centraal-Azië. De titel k(h)an of chan is afkomstig uit het Mongools of Turks en beduidde oorspronkelijk vaagweg leider, meestal op tribaal of patriarchaal niveau.

Dzjengis Khan, troonnaam van Temoedjin, bouwde na het verenigen van de voordien hopeloos verdeelde Mongoolse en Turkse stammen een ongezien wereldrijk uit, onder hem als grote khan. Na zijn dood werd het snel verdeeld door opvolgingstwisten. Het bekendste opvolgerskanaat is waarschijnlijk het Mongoolse kanaat van de Gouden Horde dat in de 13e eeuw grote delen van Azië beheerste. Ook door Turkse volken werd de titel gebruikt: De Göktürken hadden ook deze regeringsvorm. Evenals de Tataren die na de val van de Gouden Horde onder meer het kanaat Kazan, het Krim-kanaat, het kanaat Astrachan en het oostelijk kanaat Sibir (rond Tobolsk) stichtten, dat zijn naam gaf aan Siberië na inlijving door het tsarenrijk. Ook Oost-Turkestan, het huidige Chinese Xijiang-Oigoer, is zoals de dualiteit van zijn volledige benaming weergeeft het terrein geweest van diverse khanaten, zoals het Turkse Kashgarië en de viervoudige 'Kalmukse' (Mongoolse) confederatie Dörben Oyriad. Er zijn diverse kanaten geweest in Perzië, waaronder het machtige, in 1295 gevestigde ilkanaat, een van de Mongoolse opvolgerskanaten, en regionale zoals Tabriz (Iraans Azerbeidzjan) of quasi lokaal-tribale, zoals Maku. Oezbeken domineerden in West-Turkestan gelegen kanaten Buchara en Kokand. De laatste kanaten in de latere Sovjet-Unie werden in de negentiende eeuw door Rusland geannexeerd. Ook de Kaukasus telde een aantal kleine kanaten, vooral in Azeristan, maar ook Jerevan in Armenië.

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{zie artikel|Voor het ondergrondse bevloeiingskanaal, zie [[qanat]].}}
-Een '''kanaat''' (ook: '''khanaat''', '''chanaat''') was een door een [[khan (titel)|kan]] geregeerd feodaal vorstendom, onder meer in [[Centraal-Azië]]. De titel k(h)an of chan is afkomstig uit het [[Mongools]] of [[Turkse talen|Turks]] en beduidde oorspronkelijk vaagweg leider, meestal of tribaal of patriarchaal niveau.
+Een '''kanaat''' (ook: '''khanaat''', '''chanaat''') was een door een [[khan (titel)|kan]] geregeerd feodaal vorstendom, onder meer in [[Centraal-Azië]]. De titel k(h)an of chan is afkomstig uit het [[Mongools]] of [[Turkse talen|Turks]] en beduidde oorspronkelijk vaagweg leider, meestal op tribaal of patriarchaal niveau.
 [[Dzjengis Khan]], [[troonnaam]] van Temoedjin, bouwde na het verenigen van de voordien hopeloos verdeelde Mongoolse en Turkse stammen een ongezien wereldrijk uit, onder hem als grote khan. Na zijn dood werd het snel verdeeld door opvolgingstwisten. Het bekendste opvolgerskanaat is waarschijnlijk het Mongoolse [[kanaat van de Gouden Horde]] dat in de 13e eeuw grote delen van Azië beheerste. Ook door Turkse volken werd de titel gebruikt: De [[Rijk der Göktürken|Göktürken]] hadden ook deze regeringsvorm. Evenals de [[Tataren]] die na de val van de Gouden Horde onder meer het [[kanaat Kazan]], het [[Krim-kanaat]], het [[kanaat Astrachan]] en het oostelijk [[kanaat Sibir]] (rond Tobolsk) stichtten, dat zijn naam gaf aan Siberië na inlijving door het tsarenrijk. Ook Oost-Turkestan, het huidige Chinese Xijiang-Oigoer, is zoals de dualiteit van zijn volledige benaming weergeeft het terrein geweest van diverse khanaten, zoals het Turkse [[Kashgarië]] en de viervoudige 'Kalmukse' (Mongoolse) confederatie [[Dörben Oyriad]]. Er zijn diverse kanaten geweest in [[Perzische Rijk|Perzië]], waaronder het machtige, in 1295 gevestigde [[ilkanaat]], een van de Mongoolse opvolgerskanaten, en regionale zoals [[Tabriz]] (Iraans Azerbeidzjan) of quasi lokaal-tribale, zoals Maku. [[Oezbeken]] domineerden in West-Turkestan gelegen kanaten [[kanaat Buchara|Buchara]] en [[Kanaat Kokand|Kokand]]. De laatste kanaten in de latere Sovjet-Unie werden in de negentiende eeuw door Rusland geannexeerd. Ook de [[Kaukasus (gebied)|Kaukasus]] telde een aantal kleine kanaten, vooral in [[Azeristan]], maar ook [[Jerevan]] in [[Armenië]].