Lijst (schilderkunst): verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
k 'redaktionele' wijzigingen |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Image:Louis XIV Cadre.jpg|right| |
[[Image:Louis XIV Cadre.jpg|thumb|right|260px|Een 'Barokke' lijst]] |
||
[[Image:Lijst verguld detail.jpg|right| |
[[Image:Lijst verguld detail.jpg|thumb|right|260px|Een vergulde opengewerkte lijst]] |
||
Een '''lijst''' |
Een '''lijst''' (soms ook kader genoemd) is in de schilderkunst een (meestal rechthoekig) frame waarin een [[schilderij]] wordt bevestigd. In vroeger tijden was het maken van lijsten een vak apart en soms was de schilderijlijst nog indrukwekkender dan de schildering zelf. |
||
De functie van een lijst is het beschermen van het schilderij. Tevens levert het extra stevigheid aan het soms iele [[Spieraam|raamwerk]] van [[Spielat|spielatten]], dat een doek opgespannen houdt. Ook heeft het kader een beeldende functie, aangezien sommige compositorische zaken beter tot hun recht komen als er een lijst omheen zit. Deze zorgt namelijk voor een drukkend effect. Bovendien wordt het over het algemeen als mooi ervaren om een lijst om een schilderij te hebben, omdat onafgewerkte zijkanten wegvallen, |
De functie van een lijst is het beschermen van het schilderij. Tevens levert het extra stevigheid aan het soms iele [[Spieraam|raamwerk]] van [[Spielat|spielatten]], dat een doek opgespannen houdt. Ook heeft het kader een beeldende functie, aangezien sommige compositorische zaken beter tot hun recht komen als er een lijst omheen zit. Deze zorgt namelijk voor een drukkend effect. Bovendien wordt het over het algemeen als mooi ervaren om een lijst om een schilderij te hebben, omdat onafgewerkte zijkanten wegvallen, evenals de omslagplooien in de hoeken van het doek. Ook schilderijen op hout of koper zijn vaak ingelijst. Bij schilderwerken op hout, zogenaamde panelen, werd het paneel samen met de lijst vervaardigd en vervolgens samen beschilderd. |
||
| ⚫ | Lijsten werden in de loop der eeuwen aangepast aan de mode; naast eenvoudige houten lijsten ontstonden in de 16e eeuw vergulde lijsten die in hout waren gestoken of gemodelleerd met gips in de drukke stijl van de [[barok]]. Avantgardistische kunstenaars van rond 1900 keerden zich tegen het gebruik van zware en pompeuze lijsten. De lijst was een versiering geworden die met het kunstwerk om aandacht streed en de rijke burgerij zag de lijst met het schilderij erin meer als versiering van hun interieur dan als kunstwerk. |
||
Ook schilderijen op hout of koper zijn vaak ingelijst. Bij schilderwerken op hout, zogenaamde panelen ,werd het paneel samen met de lijkst vervaardigd en vervolgens samen beschilderd. |
|||
| ⚫ | Na de tweede wereldoorlog verwijderde de Amsterdamse museumdirecteur Jhr.[[Willem Sandberg]] de lijsten van veel van de in het [[Stedelijk Museum]] tentoongestelde werken en verving ze door uniforme lijsten die de aandacht niet van de schilderijen af zouden leiden. Pas na de tentoonstelling "Prijs de lijst" in het Amsterdamse [[Rijksmuseum]] werd er weer meer aandacht aan lijsten besteed. Het inzicht groeide dat een door de kunstenaar uitgezochte lijst niet van een schilderij gescheiden mocht worden. Kunsthistorici kregen ook meer aandacht voor de lijst als kunstwerk of voortbrengsel van kunstnijverheid. |
||
Lijsten werden in de loop der eeuwen aangepast aan de mode, naart eenvoudigelijsten ontstonden in de 16e eeuw drukke gestoken vergulde houten lijsten in de stijl van de [[barok]]. |
|||
| ⚫ | Veel hedendaagse kunst wordt niet meer in lijsten gepresenteerd omdat de esthetische functie van een lijst door veel kunstschilders verworpen wordt en de doeken beter tot hun recht zouden komen zonder lijst. Ook bij doeken met lijst is deze meestal van bescheiden afmetingen vergeleken met de vergulde lijsten uit de Barok. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Na de tweede wereldoorlog verwijderde de Amsterdamse museumdirecteur Jhr.[[Willem Sandberg]] de lijsten van veel van de in |
||
| ⚫ | |||
==Zie ook:== |
==Zie ook:== |
||
*[[ |
*[[Wissellijst]] |
||
*[[ |
*[[Passe-partout]] |
||
[[Categorie:Schilderkunst]] |
[[Categorie:Schilderkunst]] |
||
Versie van 14 feb 2007 23:23
Een lijst (soms ook kader genoemd) is in de schilderkunst een (meestal rechthoekig) frame waarin een schilderij wordt bevestigd. In vroeger tijden was het maken van lijsten een vak apart en soms was de schilderijlijst nog indrukwekkender dan de schildering zelf.
De functie van een lijst is het beschermen van het schilderij. Tevens levert het extra stevigheid aan het soms iele raamwerk van spielatten, dat een doek opgespannen houdt. Ook heeft het kader een beeldende functie, aangezien sommige compositorische zaken beter tot hun recht komen als er een lijst omheen zit. Deze zorgt namelijk voor een drukkend effect. Bovendien wordt het over het algemeen als mooi ervaren om een lijst om een schilderij te hebben, omdat onafgewerkte zijkanten wegvallen, evenals de omslagplooien in de hoeken van het doek. Ook schilderijen op hout of koper zijn vaak ingelijst. Bij schilderwerken op hout, zogenaamde panelen, werd het paneel samen met de lijst vervaardigd en vervolgens samen beschilderd.
Lijsten werden in de loop der eeuwen aangepast aan de mode; naast eenvoudige houten lijsten ontstonden in de 16e eeuw vergulde lijsten die in hout waren gestoken of gemodelleerd met gips in de drukke stijl van de barok. Avantgardistische kunstenaars van rond 1900 keerden zich tegen het gebruik van zware en pompeuze lijsten. De lijst was een versiering geworden die met het kunstwerk om aandacht streed en de rijke burgerij zag de lijst met het schilderij erin meer als versiering van hun interieur dan als kunstwerk.
Na de tweede wereldoorlog verwijderde de Amsterdamse museumdirecteur Jhr.Willem Sandberg de lijsten van veel van de in het Stedelijk Museum tentoongestelde werken en verving ze door uniforme lijsten die de aandacht niet van de schilderijen af zouden leiden. Pas na de tentoonstelling "Prijs de lijst" in het Amsterdamse Rijksmuseum werd er weer meer aandacht aan lijsten besteed. Het inzicht groeide dat een door de kunstenaar uitgezochte lijst niet van een schilderij gescheiden mocht worden. Kunsthistorici kregen ook meer aandacht voor de lijst als kunstwerk of voortbrengsel van kunstnijverheid.
Veel hedendaagse kunst wordt niet meer in lijsten gepresenteerd omdat de esthetische functie van een lijst door veel kunstschilders verworpen wordt en de doeken beter tot hun recht zouden komen zonder lijst. Ook bij doeken met lijst is deze meestal van bescheiden afmetingen vergeleken met de vergulde lijsten uit de Barok.