Ammerzoden

**Ammerzoden**
Plaats in Nederland
	(Details) (Details)
Situering
Provincie	Gelderland
Gemeente	Maasdriel
Coördinaten	51°45'0"NB, 5°13'12"OL
Algemeen
Inwoners ; (1 januari 2010)	3548
Overig
Postcode	5324
Netnummer	073
Belangrijke verkeersaders	N831
Portaal	Nederland

Ammerzoden is een dorp in de Bommelerwaard, in het westen van de Nederlandse provincie Gelderland. Het dorp telt 3548 inwoners (per 1 januari 2010). Sinds 1 januari 1999 behoort Ammerzoden tot de gemeente Maasdriel. Het dorp, gelegen aan de noordzijde van de Maas, wordt in de volksmond Ammerooie(n) genoemd.

Geschiedenis

Zie Geschiedenis van Ammerzoden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In de 11e eeuw ontwikkelt zich langs de Maas, in het woelige grensgebied tussen het Hertogdom Brabant en het Graafschap Gelre, rondom Kasteel Ammersoyen een hoge heerlijkheid. Eeuwenlang zou Ammerzoden een katholiek boerendorp blijven. In de decennia na de Tweede Wereldoorlog, een oorlog waarin het dorp forse schade opliep, verandert Ammerzoden langzaam in een dorp met een gevarieerde economie, min of meer aan de rand van de grootstedelijke omgeving van 's-Hertogenbosch. Na zo'n tweehonderd jaar samen met Well en enkele gehuchten een aparte gemeente te hebben gevormd, maakt Ammerzoden vanaf 1999 deel uit van de gemeente Maasdriel.

Geografie

Ammerzoden ligt in het zuiden van de Bommelerwaard, ten noorden van de Maas. Om het dorp heen loopt de Meersloot, onderbroken door de buitengracht van het kasteel. De Meersloot is het restant van een bedding van de Maas die tot 1354 op deze locatie lag en ervoor zorgde dat Ammerzoden tot dan toe tot Brabant gerekend kan worden. De waterloop heeft sinds de Middeleeuwen het stratenpatroon rondom Ammerzoden in sterke mate beïnvloed.

Veel gronden rondom Ammerzoden zijn pas sinds de ruilverkaveling van de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw vruchtbaar gemaakt. Voorheen was het een onvruchtbaar en lastig begaanbaar gebied vanwege de zware klei; het meeste verkeer in de Bommelerwaard was dan ook op de dijken te vinden.

De plaatsen rondom Ammerzoden zijn:

Demografie

Op 1 januari 2009 had Ammerzoden circa 3552 inwoners.

Ammerzoden is van oudsher sterk gericht op Brabant, zowel in economisch als in sociaal opzicht. Dit wordt veroorzaakt doordat 's-Hertogenbosch en dorpen als Hedikhuizen, Bokhoven, Haarsteeg en Vlijmen in vroeger tijden veel makkelijker te bereiken waren dan de omliggende dorpen in de Bommelerwaard. De Maas was immers meestal goed bevaarbaar, maar de kleigronden rondom Ammerzoden vormden een flinke hindernis. Het feit dat Ammerzoden van oorsprong bezuiden een oude Maasmeander lag heeft misschien ook meegespeeld in de oriëntatie op Brabant.

Religie

Ook op religieus gebied sluit Ammerzoden aan bij het van oudsher Rooms-katholieke Noord-Brabant. Ammerzoden is een grotendeels katholiek dorp, hoewel het aantal (actieve) gelovigen sinds de jaren zestig van de twintigste eeuw aanzienlijk is afgenomen. De katholieke identiteit van het dorp - ten noorden, oosten en westen omringd door protestante dorpen - vindt zijn grondslag in het enthousiaste optreden van enkele katholieke priesters die de regio tijdens de Tachtigjarige Oorlog katholiek wilden laten blijven. In het altijd al meer op Brabant gerichte Ammerzoden waren zij, net zoals in Kerkdriel en Velddriel, succesvol.

Het dorp telt twee kerken: de Rooms-katholieke Sint-Willibrorduskerk en de Hervormde kerk, die deels een ruïne is.

Onderwijs

Het dorp telt één basisschool gestoeld op Rooms-katholieke grondslag. De school heeft bijna 400 leerlingen en heeft in de buitenschoolse uren haar deuren open voor externe clubs: het kinderkoortje oefent al decennia in de school. Leden van de fanfare oefenen op hun instrument in de school en ook voor gelegenheden zoals de rommelmarkt en de lampionnenoptocht gaan de schooldeuren open. De lokale peuterspeelzaal Dikkertje Dap is gehuisvest in een lokaal dat tegen de school is aangebouwd.

Sport en ontspanning

Het dorp Ammerzoden kent een relatief hoog aantal verenigingen. Naast een voetbalclub die de opmerkelijke naam v.v. Jan van Arckel draagt - genoemd naar Jan van Arckel, een telg uit het geslacht Van Arckel die in de late Middeleeuwen heersers waren in het plaatselijke kasteel Ammersoyen - en naast de 350 leden wekelijks een veelheid van vrijwilligers actief op de been brengt om al die sporters hun beste beentje voor te kunnen laten zetten - en een tennisclub is de fanfare een vaste waarde in het dorp. Daarnaast zijn er nog diverse andere verenigingen zoals paardensportvereniging 'Gelderse Boys', de badmintonvereniging, de tafeltennisclub, de overkoepelende carnavalsvereniging met in haar kielzog diverse carnavalsclubs, biljartverenigingen, een toneelvereniging en dartverenigingen. Ook een wielerclub, een postduivenvereniging en een ouderenvereniging behoren tot het arsenaal van verenigingen waar tal van mensen actief zijn, waardoor het dorp een levendig geheel vormt.

In de loop der tijden is een aantal belangrijke evenementen uit het dorp verdwenen, maar een in het leven geroepen stichting tracht veel van de vergane glorie nieuw leven in te blazen. Deze stichting, Stichting Promotie Ammerzoden Dorp, probeert hiervoor een paraplufunctie te zijn, door activiteiten te organiseren waar andere verenigingen en clubs een steentje aan kunnen bijdragen of van kunnen profiteren. Voorbeelden hiervan zijn het jaarlijkse PAD-weekend en de AmmerWellerKalender. Ook de Stichting Dorpszeskamp weet jaarlijks een groot aantal teams actief aan de streep te krijgen om zich met andere teams te meten op het gebied van kracht en behendigheid.

Economie

De Ammerzodense economie leunt vooral op tuinbouw waarbij aardbeien- en bloemkwekerijen en champignonteelt een vooraanstaande plaats innemen. De aardappelgroothandelbedrijven, transportbedrijven en de fabriek van Alabastine vormen een ander belangrijk middel van bestaan.

Het hoofdkantoor van reisorganisatie Kras is gevestigd in Ammerzoden.

Veel inwoners werken als forens in de regio, maar ook in de Randstad.

Media

Radio en televisie

Het dorp Ammerzoden heeft zelf een lokale omroep gehad, Hawaii Hit FM, onder de stichting LOSA. Na de gemeentelijke herindeling in 1999 werd de lokale omroep stichting Maasdriel opgericht, RTM. Deze zender begon met radio-uitzendingen en later met een eigen lokale kabelkrant. Daarnaast is er nog een aantal regionale omroepen te ontvangen in Ammerzoden: Omroep Brabant, Omroep Gelderland, Radio Keizerstad, Radio 8FM en Radio Mexico FM.

Dag- en weekbladen

Het regionale dagblad in Ammerzoden is het Brabants Dagblad. Deze krant heeft een eigen editie voor de Bommelerwaard. Dan zijn er nog drie gratis wekelijkse huis-aan-huis bladen als de Toren, het Kontakt en de Het Carillon.

Verkeer en vervoer

Ammerzoden is met de auto bereikbaar via de rijksweg A2. De N831 loopt door het dorp, terwijl de N832 enkele kilometers ten noorden van Ammerzoden een bocht maakt om het verkeer tussen het noorden en het zuidwesten van de Bommelerwaard om het dorp heen te leiden.

Busvervoer

Er rijden bussen van twee buslijnen naar Ammerzoden. Deze lijnen werd jarenlang door de BBA verzorgd, maar de provincie Gelderland zag in 2000 een voortzetting daarvan niet meer zitten. Daarna heeft het busbedrijf Arriva één buslijn (166, 's-Hertogenbosch - Well) overgenomen. Een klein aantal bussen naar Ammerzoden werd door Arriva afgeschaft. Op 1 januari 2004 werd bekend dat de Gedeputeerde Staten van Gelderland de Arriva-lijn 166 wilde afschaffen. Door een groot bewonersprotest over de hele Bommelerwaard werd de lijn 166 behouden. De BBA verzorgt nog altijd de buurtbuslijn 266 naar Hedel en Eethen.

Geboren in Ammerzoden

Antonius Vesters (1743-1806), pastoor, lid van de Tweede Nationale Vergadering en Grondwetgevende vergadering van de Bataafse Republiek
Boet van Dulmen (1948), motorcoureur

Zie ook