de Volkskrant
| de Volkskrant | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Type | Landelijk dagblad | |||
| Formaat | Tabloid | |||
| Eerste editie | 2 oktober 1919 | |||
| Eigenaar(s) | De Persgroep Nederland | |||
| Uitgeverij(en) | De Persgroep Nederland | |||
| Oplage | 263.845 (2008)[1] | |||
| Lezersbereik | 295.697 (2008)[1] | |||
| Hoofdredacteur | Philippe Remarque (44). Remarque is de opvolger van Pieter Broertjes die de Volkskrant op 1 juli 2010 verliet | |||
| Land(en) | Nederland | |||
| Talen | Nederlands | |||
| Officiële website | ||||
| ||||
Het dagblad de Volkskrant is een van oorsprong rooms-katholieke Nederlandse krant, die zich sinds de jaren zestig richt op de hoger opgeleide lezers, links van het politieke midden.
In 2004 was de Volkskrant met een oplage van 305.000 stuks gemiddeld per dag (volgens Het Oplage Instituut, officiële jaarcijfers over 2004) de derde betaalde krant van Nederland, na de De Telegraaf en het Algemeen Dagblad. In de jaren negentig bezette de krant enkele jaren de tweede plaats.
Geschiedenis
De Volkskrant werd vanaf 2 oktober 1919 uitgegeven als weekblad van de katholieke arbeidersbeweging. De oprichters waren verscheidene katholieke arbeidersbonden, die zich verenigd hadden in de Federatie der Diocesane Rooms-katholieke Volks- en Werkliedenbonden. De eerste editie telde vier pagina's en kostte 3 cent. Het tijdschrift verscheen iedere donderdag. Vanaf 19 januari 1920 verscheen de krant om de dag en ten slotte vanaf 1 oktober 1921 als dagblad. Jan Vesters werd de hoofdredacteur. Op 14 januari 1935 verhuist het hoofdkantoor van de krant van Den Bosch naar Utrecht. De krant wordt uitgebreid met verschillende edities; een algemeen landelijke, een Twentse, een Limburgse, een Oost- en een West-Brabantse editie. Edities voor Rotterdam, Den Haag, de noordelijke provincies en Gelderland zouden enkele jaren later volgen. De krant staat echter nog ver in de schaduw van het grote katholieke dagblad, de Maasbode.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog liep het aantal lezers drastisch terug. Begin juli 1941 werd Jan Vesters door de bezetter tot aftreden gedwongen. De krant kreeg een hoofdredacteur uit de gelederen van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). De medewerkers vertrekken en de lezers lopen massaal weg. Op 4 oktober 1941 verscheen de laatste krant tijdens de bezetting. Vier jaar later, op 8 mei 1945, volgde de eerstvolgende uitgave van de krant. Joop Lücker werd benoemd als journalistiek hoofdredacteur, en het aantal abonnees steeg binnen een jaar tot 109.000. De Volkskrant groeide uit tot een grote landelijke krant, met als ondertitel 'katholiek dagblad voor Nederlanders'.
Halverwege de jaren zestig verloor de krant onder Lückers opvolger, de econoom en Brabander Jan van der Pluijm, en vrijwel tegelijk met de verhuizing van de Nieuwezijds Voorburgwal naar de Wibautstraat, haar katholieke karakter vrijwel volledig - bij de opening van het nieuwe gebouw van De Volkskrant in 1965 verdween ook de ondertitel 'katholiek dagblad voor Nederland'. Ook een ruzie met de als katholiek bekende ster-columnist Godfried Bomans (hij had op zaterdagen een stuk van 2 kolom en 20 cm hoog op de voorpagina) was symptomatisch voor deze verandering, die gepaard ging met de overgang van een milde naar een scherpere toon. Vanaf dat moment richtte de krant zich op de 'jongere progressieve lezer'. De krant ging zich ook steeds meer toeleggen op complete financieel-economische verslaggeving, waarvoor een uitgebreide redactie werd opgezet door Jan Damen, die veel succes boekte, met name door de unieke bezetting van de Enka-fabriek. Ook de sportredactie werd uitgebreid onder de kritische Ben de Graaf.
De redactie groeide snel, en werd uitgebreid met academici, terwijl daarvoor voornamelijk zelfopgeleide, katholieke journalisten via het destijds gangbare leerlingen-stelsel bij de krant werkten. Harry Lockefeer, die door velen beschouwd werd als een linkse intellectueel maar wel afkomstig was uit Noord-Brabant, werd opvolger van Van der Pluijm als hoofdredacteur. Vanwege de groei van de (potentiële) advertentiemarkt werd de krant onder Lockefeer uitgebreid met talloze bijlagen 'Het vervolg', reizen, boeken, waar het steeds toenemende aanbod van advertenties onderdak kon vinden. Zaterdagkranten van meer dan 100 pagina's waren het gevolg van dit Vervolg. Na Lockefeers vertrek in 1995 naar de Rijksuniversiteit Groningen werd Pieter Broertjes - als eerste niet-zuiderling - hoofdredacteur. Onder hem maakte de oplage een continue daling. Op 1 juli 2010 legde deze zijn functie neer. Sindsdien is Philippe Remarque de nieuwe hoofdredacteur van de Volkskrant.
Perscombinatie en PCM
In 1968 ging de Volkskrant een samenwerking aan met het kleinere Het Parool (dat echter de meerderheid van de aandelen in de samenwerking verwierf door een grotere kapitaalinbreng) onder de naam Perscombinatie NV, en werd een gemeenschappelijke drukkerij gebouwd. In 1975 sloot Trouw zich hier ook bij aan. In juni 1994 nam het concern de boekengroep Meulenhoff & Co over, en in 1995 de (grotere) concurrent Nederlandse Dagbladunie - met onder andere Algemeen Dagblad en NRC Handelsblad en in 1996 het digitale archief Media Resultant (PersDataBank). Sindsdien is de Volkskrant onderdeel van PCM Uitgevers. PCM werd in 2009 overgenomen door De Persgroep en werd in december 2009 hernoemd naar De Persgroep Nederland.
Recente ontwikkelingen
In 1996 begon de krant met een eigen website. Deze groeide in de loop van de jaren uit tot een relatief grote, achtpersoons webredactie onder leiding van Theo Stielstra. In september 2005 initieerde deze redactie (inmiddels onder leiding van Geert-Jan Bogaerts) het weblog Volkskrantblog, waar niet alleen redacteuren en andere medewerkers van de krant kunnen bloggen, maar ook lezers van de Volkskrant. Integratie met de papieren krant vindt aanvankelijk op bescheiden schaal plaats (Bogaerts schrijft een wekelijkse column, terwijl de rubriek Weeklog in print een samenvatting is van wat de gasten op het weblog schrijven), maar wordt vanaf september 2006 uitgebreid.
Op 1 februari 2005 kondigde de krant aan televisieuitzendingen te gaan maken. Het had hiertoe een samenwerkingsverband opgericht met het productiebedrijf Palazzina, onder de naam VP TV. De krant was al incidenteel bij uitzendingen betrokken, onder meer bij de uitzending van het Groot Dictee der Nederlandse Taal. De krant beschikt sinds 2006 over een eigen videoredactie die reportages maakt voor web-tv. Die zijn te zien op de website vk.nl.
In 2006 zag het gratis weekblad Volkskrant Banen het licht. Het wordt verspreid in controlled circulation onder hogeropgeleiden t/m 39 jaar. Het blad bevat vacatures en artikelen over onder meer loopbaanontwikkeling. Begin 2007 had het weekblad meer dan 100.000 abonnees.
Op 23 augustus 2006 verscheen het 25.000e exemplaar van de Volkskrant. Ter gelegenheid daarvan publiceerde de krant een speciale bijlage op tabloid-formaat over verleden en toekomst van de krant, met veel bijdragen van lezers. Ook verscheen het boek Tussen de regels, waarin buitenstaanders de verslaggeving van de krant van de afgelopen 5 jaar ter discussie stellen op tal van gevoelige onderwerpen.
De redactie van de Volkskrant is begin februari 2007 verhuisd naar het INIT-gebouw, aan de Jacob Bontiusplaats. Daar zijn ook Het Parool en Trouw gevestigd. Hiermee komt een einde aan de Wibautstraat als "krantenstraat", alleen Het Financieele Dagblad heeft daar nu nog zijn redactie.
Kenmerken
De Volkskrant was oorspronkelijk rooms-katholiek, maar werd vanaf de jaren zestig meer als politiek links gezien, al is ook die positie tegenwoordig minder uitgesproken. De krant heeft onder sommigen de reputatie nogal zure artikelen te schrijven. Een oude grap is: als je een komkommer een nachtje in een Volkskrant wikkelt, heb je de volgende ochtend een zure bom. Door deze reputatie heeft de krant ook scheldnamen gekregen. Het weblog GeenStijl noemt de krant consequent de Azijnbode en Mark Retera noemt de krant "de Volksverlakker" (in het album "Dossier DirkJan").
De Volkskrant is eigendom van De Persgroep Nederland, de opvolger van PCM Uitgevers, dat in 2009 door het Belgische De Persgroep werd overgenomen. In 2008 had de Volkskrant een oplage van 263.845[1], waarmee het de derde betaalde krant van Nederland is, na De Telegraaf en het Algemeen Dagblad. Het medium biedt voorts een uitgebreide weblogdienst aan.
Sinds december 2006 wordt 'Capitolium News' van letterontwerper Gerard Unger als lettertype gebruikt.
Vanaf 29 maart 2010 verscheen de Volkskrant volledig op tabloidformaat. Nadat het tweede katern reeds op dit formaat werd gedrukt, volgde eind maart ook het eerste. De zaterdagse bijlagen kregen het grotere Berlinerformaat. Het Volkskrant Magazine bleef ongewijzigd.[2]
Medewerkers
Columnisten en (politieke) tekenaars
Columnisten en politieke tekenaars die voor de Volkskrant werkten en werken zijn onder meer: na de oorlog Godfried Bomans met zijn unieke stukken op de zaterdagse voorpagina, de cartoonist WiBo (Wim Boost), die de krant jarenlang elke dag van een humoristisch plaatje linksonder op de voorpagina voorzag (meestal het eerste waar de lezer naar keek), de politieke tekenaar Opland oftewel Rob Wout, Nico Scheepmaker, de politieke verslaggever Henri Faas als Wandelganger, Hugo Brandt Corstius als Stoker, de tegenwoordige cartoonist Jos Collignon, Martin Bril, Jan Mulder en Remco Campert (op de voorpagina in de rubriek CaMu), Kader Abdolah, Jan Blokker, Edgar Cairo, Hagar Peeters, Herman Franke, Cri Stellweg als Saartje Burgerhardt, de literatuurbeschouwer Kees Fens en nog vóór de Tweede Wereldoorlog tekenaar Jul. Terlingen.
Bekende journalisten
Bekende journalisten uit die periode waren
- Carl Romme, KVP-leider en politiek hoofdredacteur
- Joop Lücker, de vernieuwende hoofdredacteur
- Godfried Bomans, de katholieke schrijver, columnist en essayist ,
- Gabriël Smit, dichter en kunstredacteur
- Bob Bertina, filmredacteur
- Hans Keller, kunstredacteur
Opvallende elementen in de krant waren de kleine prent van Wibo (Wim Boost) op de voorpagina, de politieke spotprenten van Opland, en de getekende en in handschrift uitgevoerde heemkundige rubriek "Het merckwaerdigste meyn bekent" van Jan Bouman.
Bomans kreeg een tweekoloms ruimte op de voorpagina van de zaterdagkrant, plus carte blanche voor de invulling - een unicum in de Nederlandse journalistiek. Met het verdwijnen van het katholieke element verdween ook Bomans na een ruzie, in 1968.
Later volgden 'Saartje Burgerhardt' van Cri Stellweg, 'Dag in dag uit', en de politieke stukken van Wandelganger (Henri Faas). De bekendste buitenlandcorrespondent was Peter Brusse, die berichtte vanuit Londen, terwijl Philip Freriks jarenlang uit Parijs verslag deed. Cor van Heugten was de bekendste binnenlandse correspondent, werkend vanuit Eindhoven (hij maakte als eerste journalist een proefrit met de DAF). De historicus en hoogleraar Jan Bank begon bij de krant zijn carrière.
In juli 2006 kwam een abrupt einde aan de langdurige verbondenheid van columnist Jan Blokker met de Volkskrant. Blokker had een conflict met de eindredactie van het boekenkatern Cicero, en stapte over naar nrc.next.
Literatuur
- Hemels, Joan: De emancipatie van een dagblad. Geschiedenis van de Volkskrant. Baarn: Ambo, 1981.
- Sommer, Martin: Krantebeest; J.M. Lücker. Triomf en tragiek van een courantier. Amsterdam: Balans, 1993.
- Van Vree, Frank: De metamorfose van een dagblad. Een journalistieke geschiedenis van de Volkskrant. Amsterdam: Meulenhoff, 1996.
- Peter Brusse, Maarten Evenblij, John Jansen van Galen, Pieter Hilhorst, Dirk Jan Roeleven, Stephan Sanders, Leonard Ornstein, Karin Veraart, Carlijne de Vos en Frank van Vree: Tussen de regels. Amsterdam, 2006.
Externe link
Bronnen, noten en/of referenties
|