Naar inhoud springen

Spekwortel

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Spekwortel
Spekwortel
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Klasse:Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:Bedektzadigen
Clade:Eenzaadlobbigen
Orde:Dioscoreales
Familie:Dioscoreaceae
Geslacht:Dioscorea
soort
Dioscorea communis
(L.) Caddick & Wilkin. (2002)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Spekwortel op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie

De spekwortel (Dioscorea communis, basioniem: Tamus communis) is een linkswindende klimplant.

Spekwortel is een liaan. De klimplant wordt maximaal 3 m hoog en vertoont tussen mei en juli groengele bloemen. De bladeren staan verspreid langs de stengel. Ze zijn glanzend en hartvormig met bladnerven die boogvormig vertrekken vanuit één punt aan de basis van het blad (handnervig). Spekwortel is tweehuizig. De mannelijke bloemen hebben een klokvormige kroonbuis met stervormige afstaande slippen, zijn gelig en komen in trossen voor. De vrouwelijke bloemen zijn meestal alleenstaand.

De plant krijgt ronde, bij rijpheid rode, vruchten van ongeveer 10 tot 12 mm doorsnede.

Spekwortel komt voor Noord- en Midden-Europa en in het Middellandse Zeegebied.

In Vlaanderen vindt men de soort vooral in het zuidwestelijk deel van de leemstreek, maar niet ten oosten van de Dijle. In Wallonië is de soort vooral in de buurt van de grens met Frankrijk te vinden, zoals in Lotharingen. In Noordwest-Frankrijk vinden we de soort onder meer in Picardië, Artois en de Boulonnais. Ook is spekwortel gevonden in het middengebied van de Ardèche in Frankrijk op ca. 400 meter hoogte.

De Spekwortel kan ook in het heuvelland van Zuid-Limburg aangetroffen worden.

Spekwortel groeit aan de randen van loofbossen, in heggen en struiken, voornamelijk op verse, kalkrijke, vruchtbare grond in gebieden met een mild klimaat.

Omdat in de plant saponine en calciumoxalaat voorkomt is spekwortel giftig. Het sap van de rijpe bessen of de wortelen kunnen huidirritatie veroorzaken. De oorzaak zijn de kleine oxalaatkristallen en de histamine in de plant.[1] De wortel bevat fenantreen-derivaten en glycoside.

Vroeger[(sinds) wanneer?] werd de wortelstok in de volksgeneeskunde gebruikt als smeersel tegen reuma en kneuzingen; vandaar de naam in het Frans "Herbe aux femmes battues" ("Kruid van de geslagen vrouwen"). De hantering van de plant kan echter ernstige blaren en huidontstekingen veroorzaken.

In een laboratoriumstudie is gebleken dat het wortelsap van deze plant ontstekingsremmende eigenschappen heeft.[2] De plant wordt nu[(sinds) wanneer?] in de homeopathie gebruikt.[bron?]

Onderzoek heeft aangetoond dat het gif uit de wortels verwijderd kan worden door de wortels te pletten en in stukken te snijden, deze vervolgens een aantal dagen in stromend water te laten weken.[bron?] Meestal worden deze wortels in een net gedaan dat enkele dagen in een stomende beek wordt gehangen.[bron?] Wanneer de wortels vervolgens geroosterd worden krijgen ze extra (kastanjeachtige) smaak.[bron?]

De Nederlandse naam verwijst naar de vanbinnen slijmerig vettige wortelstok.

  1. R. J. Schmidt, S. P. Moult: The dermatitic properties of black bryony (Tamus communis L.). Contact Dermatitis. 1983 Sep;9(5):390-6. PMID 6627925
  2. N. Mascolo u.a.: Local anti-inflammatory activity of Tamus communis. J Ethnopharmacol. 1987 Jan-Feb;19(1):81-4. PMID 3586696
Zie de categorie Dioscorea communis van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.