Naar inhoud springen

Spoorlijn Brezno – Jesenské

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Spoorlijn 174
Brezno – Jesenské
Spoorlijn Brezno – Jesenské op de kaart
Totale lengte83 km
Spoorwijdtenormaalspoor 1435 mm
Aangelegd doorZólyombrezó-Breznóbánya-Tiszolczi HÉV.
Overgenomen door MÁV.
Geopend
Tisovec - Jesenské: 5 september 1874
Brezno - Pohronská Polhora: 15 december 1895
Pohronská Polhora - Tisovec: 30 november 1896
Huidige statusIn dienst voor passagierstreinen: Os (Omnibus)
Geëlektrificeerdneen
Aantal sporenenkelspoor
Baanvaksnelheid80 km/u
Treindienst doorŽSR

De spoorlijn Brezno – Jesenské (lijn 174) is een enkelsporige regionale lijn in Slowakije die Brezno en Jesenské met elkaar verbindt. Ze vormt een noord-zuidverbinding tussen de belangrijke centrale dwarslijn Banská Bystrica – Červená Skala (lijn 172) en de zuidelijke dwarslijn Zvolen – Košice (lijn 160) via Tisovec en Rimavská Sobota. Ze is oostelijk gelegen ten opzichte van Zvolen en westelijk ten opzicht van Rožňava.

De ontwikkeling van de spoorweg omstreeks de jaren 1880 werd gekenmerkt door de toenmalige aanleg van verbindingen tussen Opper-Hongarije (sedert 1993: Slowakije) en het Hongaarse spoorwegnet.

Reeds op 5 september 1874 werd het meest zuidelijke gedeelte (± 53 km) van spoorlijn 174 in de Rimava-vallei[1] in dienst genomen, tussen Jesenské en Tisovec. Dit traject maakte destijds deel uit van een geplande lijn die de ijzerfabriek van Horehron[2] met Gemer moest verbinden en aldus het transport van materialen moest vereenvoudigen en goedkoper maken.

Het meest noordelijke gedeelte (± 14 km) van de lijn werd later, op 15 december 1895, in de Hron-vallei opengesteld tussen Brezno en Pohronská Polhora. Zodoende kwam er een verbinding tot stand tussen Pohronská Polhora en Banská Bystrica via Brezno.

Het Slowaaks ertsgebergte (in grijze kleur)

Het centrale gedeelte, tussen Pohronská Polhora en Tisovec (± 16 km), was het sluitstuk van de route. Het moest een bergachtig landschap in het Slowaaks Ertsgebergte overwinnen en was op het gebied van constructiewerken meer veeleisend dan de andere secties. Dientengevolge was het als laatste voltooid. Het werd in dienst gesteld op 30 november 1896[3]. Het traject moest een hoogte van 725 meter boven de zeespiegel overwinnen en er waren hellingen tot 50 ‰. Bijgevolg dienden er veel grondwerken te gebeuren voor de bouw van taluds en sleuven. Bovendien was het destijds noodzakelijk om tussen de stations Pohronská Polhora, Zbojská[4], Tisovec-Bánovo en Tisovec een tandradspoorweg te bouwen, volgens het systeem: "System Abt".

Station Zbojská[4] op grote hoogte.

Vanaf het einde van de Eerste Wereldoorlog werd de lijn geëxploiteerd door de Tsjecho-Slowaakse Staatsspoorwegen (ČSD).

Na de ontbinding van Tsjecho-Slowakije in 1938-1939 als gevolg van de Eerste Weense Arbitrage, waren sommige spoorlijnen in het Slowaaks Ertsgebergte alleen toegankelijk vanaf het Hongaarse grondgebied. Daarom maakte Slowakije plannen voor een zogenaamde Gemer-verbindingsspoorweg die als doel had de hoger genoemde ontoegankelijke lijnen toegankelijk te maken via Slowaaks grondgebied. De werkzaamheden begonnen in 1943 maar werden in 1944 stopgezet naar aanleiding van de Slowaakse Nationale Opstand. Ze werden nadien nooit meer hernomen.

Het traject waar het tandradsysteem gebouwd was, werd in 2008 geklasseerd als Nationaal Cultureel Monument. De treinen rijden er anno 2024 door adhesie van de spoorvoertuigen met de rails, maar het tandradsysteem -alhoewel aanwezig- wordt niet meer toegepast, tenzij voor enkele toeristische ritten.

Op 6 juni 2023 vond een ongeval plaats tussen de haltes Kociha en Rimavské Zalužany. Trein Os 6730 van Jesenské naar Tisovec reed tegen een omgevallen boom waardoor het treinstel ontspoorde en kantelde.

Indienststellingen

[bewerken | brontekst bewerken]
Begin van de tandradspoorlijn.
Traject Indienststelling
Brezno
± 14 km ↓ 15 december 1895
Pohronská Polhora
± 16 km ↓ 30 november 1896
Tisovec
± 53 km ↓ 5 september 1874
Jesenské

Anno 2024 is er reizigersverkeer met stoptreinen (Os).

Stations en haltes

[bewerken | brontekst bewerken]
Station Brezno.
Station Jesenské.
Station Jesenské.
Afstands-
punt
Station (s)/ halte Opmerkingen
8,473 Brezno (s) vertakking naar lijn 172, richting Banska Bystrica
10,238 Brezno mesto ("stad")
12,990 Brezno-Halny vertakking naar lijn 172, richting Červená Skala
onderbrugging voor de rivier: Rohozná[5]
17,345 Brezno-Rohozná
21,730 Michalová zastávka ("halte")
23,600 Michalová
25,132 Pohronská Polhora (s)
29,336 Zbojská[4]
30,41 Čertov viaduct (105 m)
31,75 brug: Pod Dielom (175 m)
33,33 brug: Bánovo
34,024 Tisovec-Bánovo
37,04 brug: Teplica II
37,94 brug: Teplica I
40,45 tunnel Tisovecký (770 m)
41,180
49,45
Tisovec (s)
afstandspunt
48,00 brug Tisovec
47,92 Tisovec mesto ("stad")
44,39 Rimavská Píla
40,38 Hačava-Skálie
38,83 Hnúšťa zastávka ("halte")
35,73 Hnúšťa (s)
33,87 Likier
31,37 Rimavské Brezovo
27,56 Rimavská Baňa (s)
26,39 Rimavské Zalužany
26,08 onderbrugging Rimavské Zalužany
24,30 Kociha
21,93 Hrachovo
20,51 Nižný Skálnik
18,70 Veľké Teriakovce
15,61 Čerenčany
11,39 Rimavská Sobota (s) aansluiting naar Poltár
(spoorlijn 175: Rimavská Sobota – Poltár, buiten dienst)
7,20 Rimavské Janovce
rivier: Rimava[1] - onderbrugging
5,41 Rimavské Janovce obec
1,53 Jesenské zastávka vertakking naar lijn 160, Zvolen – Košice
0,00 Jesenské (s) vertakking naar lijn 160, Zvolen – Košice
Zie de categorie Railway line 174 (Slovakia) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.