Spoorlijn Weesp - Leiden
| Schiphollijn Weesp - Leiden Centraal | |
|---|---|
 | |
| Totale lengte | 49,2 km |
| Spoorwijdte | normaalspoor 1435 mm |
| Aangelegd door | NS |
| Geopend Weesp - Amsterdam RAI: 23 mei 1993 Amsterdam RAI - Amsterdam Zuid: 31 mei 1981 Amsterdam Zuid - Schiphol: 21 december 1978 Schiphol - Leiden: 31 mei 1981 | |
| Huidige status | in gebruik |
| Geëlektrificeerd | bij aanleg |
| Aantal sporen | 2 (gedeeltelijk 4) |
| Baanvaksnelheid Weesp - Riekerpolder aansl.: 130 Riekerpolder aansl. - Hoofddorp: 140 Hoofddorp - Leiden Centraal: 160 | |
| Beveiliging of treinbeïnvloeding | ATB EG, ATB+ |
| Treindienst door | NS NS International Thalys Intercity direct Eurostar |
| Traject | |
De Spoorlijn Weesp - Leiden, ook wel Schiphollijn genoemd, is een spoorlijn die de Luchthaven Schiphol verbindt met Weesp, via Amsterdam-Zuid, enerzijds en Leiden anderzijds.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
De lijn werd aangelegd om een railverbinding te creëren met Schiphol en een extra en kortere verbinding te creëren tussen Amsterdam en Den Haag/Rotterdam. Voordien liep de spoorlijn Amsterdam - Den Haag via Haarlem, een omweg die na de drooglegging van de Haarlemmermeer in de 19e eeuw geen fysieke noodzakelijkheid meer was.
Door de Schiphollijn kon de Oude Lijn (Amsterdam-Haarlem-Rotterdam) worden ontlast, zodat er meer haltes op de trajecten Amsterdam-Haarlem en Haarlem-Leiden geopend konden worden.
Het eerste deel van de Schiphollijn was het baanvak station Schiphol – station Amsterdam Zuid, dat werd geopend op 20 december 1978. Dit baanvak had, althans voor reizigersvervoer, geen verbinding met de rest van het Nederlandse spoorwegnet. Voor de aanvoer van rollend materieel werd gebruikgemaakt van de oude Haarlemmermeerspoorlijnen.
Het station van Schiphol ligt in de zes kilometer lange Schipholspoortunnel.
In 1981 werd de lijn verlengd naar Amsterdam RAI en werd de Schiphollijn aan de zuidzijde bij Leiden met het landelijke spoorwegnet verbonden. Toen werden ook de stations Hoofddorp en Nieuw Vennep geopend.
In 1986 kwam de verbinding van Amsterdam Centraal met Schiphol tot stand, via de westtak van de Ringspoorbaan. Deze lijn sluit bij de Riekerpolder, tussen Amsterdam Zuid en Schiphol, aan op de Schiphollijn. Bij Hoofddorp werd een opstelterrein aangelegd.
In 1992 kwamen 5 mensen om het leven bij een treinongeluk in de buurt van Hoofddorp.
In 1993 werd de zuidtak van de Ringspoorbaan verlengd van Amsterdam RAI via Duivendrecht en Diemen Zuid naar Weesp. Dit traject was niet geheel nieuw, want op een deel van dit traject lag al een verbindingsspoor voor treinen tussen rangeerterrein te Watergraafsmeer en Utrecht, dat in de nieuwe lijn werd opgenomen. Sindsdien is er vanuit Schiphol een verbinding in de richting Amsterdam Zuid – Weesp, en vervolgens hetzij naar Almere, hetzij naar Hilversum.
In 1996 kwam een spoorverdubbeling van twee naar vier sporen gereed op het traject Amsterdam Riekerpolder (aansluiting Westtak en Zuidtak) – Schiphol – Hoofddorp. Sinds 2000 telt Station Schiphol zes sporen. Het stationsgebouw uit 1978 werd in 1995 afgebroken en geïntegreerd in Schiphol Plaza.
In 2003 en 2006 werden twee nieuwe aansluitingen opgeleverd die van belang waren voor de Schiphollijn: de Hemboog, aan de westtak, en de Utrechtboog, aan de zuidtak. Door de Hemboog is er een directe verbinding ontstaan met Zaandam. Reizigers van en naar Schiphol uit de richting Zaandam – Purmerend – Hoorn hoeven hierdoor niet meer over te stappen in Sloterdijk.
Oorspronkelijk waren er op de Hemboog geen perrons waar reizigers konden uit- en instappen. Deze zijn echter inmiddels aangelegd en sinds de dienstregeling van 2009 stoppen er twee maal per uur in beide richtingen treinen.
Door de Utrechtboog is een directe verbinding ontstaan met Utrecht, waardoor reizigers tussen Utrecht – 's-Hertogenbosch – Eindhoven en Schiphol niet meer hoeven over te stappen in Duivendrecht.
Tussen Hoofddorp en Nieuw-Vennep ligt parallel aan de Schiphollijn een deel van de Hogesnelheidslijn-Zuid. Deze was gereed in 2007 en zou in 2008 in gebruik worden genomen. Inmiddels rijden de Thalys en de Intercity direct vanaf 13 december 2009 over de HSL. Tussen Hoofddorp en Amsterdam Centraal liggen er geen HSL sporen en rijden de treinen op de bestaande sporen. In 2011 is een nieuw station geopend aan de Schiphollijn: station Sassenheim.
Treindiensten[bewerken | brontekst bewerken]
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| 700 | Intercity (NS) | Den Haag Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Almere Centrum – Lelystad Centrum – Zwolle – Assen – Groningen | Vormt tussen Den Haag Centraal en Zwolle een halfuurdienst met serie 1800. Vormt tussen Lelystad Centrum en Leiden Centraal samen met de 1800 een scheve kwartierdienst met de serie 2400. Vormt tussen Zwolle en Groningen een halfuurdienst met serie 500. Stopt tussen Zwolle en Groningen alleen 's morgens vroeg en 's avonds laat op alle stations. |
| 1400 | Intercity (NS) | Utrecht Centraal – Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Den Haag HS – Rotterdam Centraal | Nachtnet. De treinserie 21400 voor de trajectverlengingen Rotterdam Centraal – Eindhoven Centraal en Utrecht Centraal – Eindhoven rijden uitsluitend in de nachten volgend op vrijdag en zaterdag. In het eerste deel van de nachten volgend op woensdag en donderdag stopt de trein in Gouda in plaats van Delft. Daarnaast worden bussen ingezet op het traject Rotterdam Centraal – Delft – Den Haag HS. |
| 1600 | Intercity (NS) | Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Duivendrecht – Hilversum – Amersfoort Centraal – Apeldoorn – Deventer – Almelo – Hengelo – Enschede | Vormt tussen Schiphol en Amersfoort Centraal een halfuursdienst met serie 11600. Vormt tussen Amersfoort Centraal en Enschede een halfuursdienst met serie 1700. |
| 1800 | Intercity (NS) | Den Haag Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Almere Centrum – Lelystad Centrum – Zwolle – Meppel – Leeuwarden | Vormt een halfuurdienst tussen Den Haag Centraal en Zwolle met serie 700 en tussen Zwolle en Leeuwarden met serie 600. |
| 2400 | Intercity (NS) | Lelystad Centrum – Almere Buiten – Almere Centrum – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal – Dordrecht | Wordt na 20:00 uur en op zondag vervangen door de 3700. |
| 3100 | Intercity (NS) | Schiphol Airport – Utrecht Centraal – Veenendaal-De Klomp – Ede-Wageningen – Arnhem Centraal – Nijmegen | Rijdt niet na 22:00 uur. Veenendaal-De Klomp wordt alleen op werkdagen tussen 6 en 7 uur, na 20 uur en in het weekend bediend door deze serie. |
| 3200 | Intercity (NS) | Arnhem Centraal – Ede-Wageningen – Veenendaal-De Klomp – Utrecht Centraal – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Leiden Centraal – Den Haag HS – Delft – Schiedam Centrum – Rotterdam Centraal | Rijdt alleen op werkdagen tot 20:00 uur. |
| 3300 | Sprinter (NS) | (Den Haag Centraal – Leiden Centraal – )Hoofddorp – Schiphol Airport – Zaandam – Purmerend – Hoorn – Hoorn Kersenboogerd | 's Avonds na 19:00 en in het weekend wordt er niet gereden tussen Hoofddorp en Den Haag Centraal v.v. |
| 3500 | Intercity (NS) | Schiphol Airport – Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Eindhoven Centraal – Helmond – Venlo | Wordt in de avonduren en op zondag vervangen door serie 3700. |
| 3700 | Intercity (NS) | Dordrecht – Rotterdam Centraal – Schiedam Centrum – Delft – Den Haag HS – Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Utrecht Centraal – 's-Hertogenbosch – Eindhoven Centraal – Helmond – Venlo | Rijdt alleen 's avonds en op zondag. Vervangt de 2400 en de 3500. |
| 4300 | Sprinter (NS) | Hoofddorp – Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Weesp – Almere Centrum – Almere Buiten – Almere Oostvaarders | Enkele eerste en laatste ritten van de dag rijden van/naar Lelystad Centrum. |
| 4600 | Sprinter (NS) | (Den Haag Centraal – )Leiden Centraal – Schiphol Airport – Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Centraal | In Amsterdam C. gekoppeld aan serie 14600 van/naar Zwolle. Rijdt in de avonduren en het weekend ook van/naar Den Haag Centraal |
| 5700 | Sprinter (NS) | Utrecht Centraal – Hilversum – Weesp – Amsterdam Zuid – Schiphol Airport – Hoofddorp | Rijdt niet na 20:00 uur. |
| 5800 | Sprinter (NS) | Hoofddorp – Schiphol Airport – Amsterdam Sloterdijk – Amsterdam Centraal | Te Amsterdam Centraal gekoppeld aan de 15800 van/naar Amersfoort Vathorst. |
| 9200 IC 35 | Intercity direct (NS International) | Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Breda – Noorderkempen – Antwerpen-Centraal – Mechelen – Brussels Airport-Zaventem – Brussel-Noord – Brussel-Centraal – Brussel-Zuid | Via HSL, tussen Schiphol en Rotterdam is bij een reis binnen Nederland een toeslag verschuldigd. |
| 11600 | Intercity (NS) | Schiphol Airport – Amsterdam Zuid – Duivendrecht – Hilversum – Amersfoort Centraal – Amersfoort Schothorst | Vormt tussen Schiphol en Amersfoort een halfuurdienst met serie 1600. |
| 24400 | Intercity (NS) | Amsterdam Bijlmer ArenA – Schiphol Airport – Leiden Centraal | Nachtnet. Rijdt alleen in de nachten volgend op dinsdag en woensdag. |
Dynamisch Verkeersmanagement[bewerken | brontekst bewerken]
Op de stations Schiphol Airport en Amsterdam Zuid wordt gebruikgemaakt van Dynamisch Verkeersmanagement. Dit houdt in dat op statische informatieborden zoals gele vertrekstaten, en tot op het laatst ook op dynamische systemen, zoals reisplanners en displays in de stationshallen en boven de perrons, niet staat op welk spoor een trein vertrekt, maar het tweetal sporen aan een perron wordt vermeld. Pas op het laatste moment kan men op de displays op het perron zien op welk van de twee sporen de betreffende trein komt of staat. Ook is de beveiliging gewijzigd in november 2007; sindsdien is het mogelijk dat 24 treinen per uur in elk van beide richtingen de tunnel passeren.
Spoorverdubbeling[bewerken | brontekst bewerken]
In het kader van het project Openbaar Vervoer Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad (OV-SAAL) is het baangedeelte tussen de aansluiting Riekerpolder en de splitsing bij de Utrechtboog tussen 2012 en 2016 viersporig gemaakt. Hiermee is capaciteit ontstaan voor meer rechtstreekse treinen vanuit Almere richting Schiphol en vanuit Hilversum en Utrecht richting Schiphol. Bij Riekerpolder sluit de westelijke tak van de ringspoorbaan aan op het traject tussen station Amsterdam Zuid en station Schiphol Airport. Deze aansluiting is omgebouwd naar een dubbele vorkaansluiting. Treinen naar en van station Amsterdam Centraal kunnen nu zonder hinder voor andere treinen naar het optimale spoor in de Schipholspoortunnel geleid worden, en omgekeerd. Het treinverkeer van en naar station Schiphol en station Hoofddorp en verder, en het treinverkeer van en naar de HSL-Zuid profiteren hiervan.
Stations en gebouwen[bewerken | brontekst bewerken]
Overzicht van stations langs de lijn:[1]
| Station | Geopend | Huidig gebouw |
|---|---|---|
| Weesp | 1874 | 1967, NS, 2e gebouw, uniek ontwerp |
| Diemen Zuid | 1993 | 1993, NS, 1e gebouw, uniek ontwerp |
| Duivendrecht | 1993 | 1993, NS, 1e gebouw, uniek ontwerp |
| Amsterdam RAI | 1981 | 1991, NS, 2e gebouw, uniek ontwerp |
| Amsterdam Zuid | 1978 | 2012, NS, 3e gebouw, uniek ontwerp |
| Schiphol Airport | 1978 | 1995, NS, 2e gebouw, geïntegreerd in Schiphol Plaza |
| Hoofddorp | 1981 | 1998, NS, 2e gebouw, uniek ontwerp |
| Nieuw Vennep | 1981 | 1986, NS, 2e gebouw, uniek ontwerp |
| Sassenheim | 2011 | 2011, NS, 1e gebouw, uniek ontwerp |
| Leiden Centraal | 1843 | 1987, NS, 4e gebouw, uniek ontwerp van Reijnders |
De stations Leiden en Weesp waren al eerder geopend aan andere spoorlijnen.
Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]
- Lijst van spoorlijnen in Nederland
- Station Amsterdam Museumplein - voor de geschiedenis van het noordelijke uiteinde van de Schiphollijn
Externe link[bewerken | brontekst bewerken]
| Bronnen, noten en/of referenties |