tert-butylthiol

Tert-butylthiol
Structuurformule en molecuulmodel
	Structuurformule van
Algemeen
Molecuulformule	C4H10S
IUPAC-naam	2-methylpropane-2-thiol
Andere namen	t-BuSH, 2-methylpropane-2-thiol, 2-methyl-2-propanethiol, tert-butyl mercaptan, TBM
Molmassa	90,187 g/mol
CAS-nummer	75-66-1
Wikidata	Q973473
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
H-zinnen	H225 - H318
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P210 - P280 - P305+P351+P338
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vloeibaar
Kleur	kleurloos
Dichtheid	0,80 g/cm³
Smeltpunt	−0,50 °C
Kookpunt	62 - 65 °C
Vlampunt	−26 °C
Dampdruk	19.000 Pa
Onoplosbaar in	alcoholen
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal	Scheikunde

Tertiair butylmercaptaan (TBM), ook bekend als tert-butylthiol, 2-methylpropaan-2-thiol, 2-methyl-2-propaanthiol, en t-BuSH, is een organische zwavelverbinding met de formule (CH₃)₃CSH. Het is een thiol en een uiterst ontvlambare kleurloze vloeistof met een kenmerkende geur, en wordt toegevoegd als geurstof aan bijvoorbeeld gas en gebruikt bij veel organische reacties.

Synthese[bewerken | brontekst bewerken]

Tertiair butylmercaptaan werd voor het eerst gesynthetiseerd in 1932 met de reactie van het Grignard reagens, t-BuMgCl, met zwavel onder de vorming van het overeenkomstige thiolaat, gevolgd door hydrolyse.^[1] De reactie verloopt als volgt:

t-BuMgCl + S → t-BuSMgCl

t-BuSMgCl + H₂O → t-BuSH + Mg(OH)Cl

Reacties[bewerken | brontekst bewerken]

Tertiair butylmercaptaan kan reageren met metaalalkoxiden en acylchloriden onder vorming van thiolesters, zoals te zien is in de volgende vergelijking:^[2]

In de bovengenoemde reactie gaat thallium(I)ethoxide over in thallium(I) t-butylthiolaat. Bij de aanwezigheid van di-ethylether reageert thallium(I) t-butylthiolaat met acylchloriden waarbij de overeenkomstige tert-butylthio-esters gevormd worden.^[2] Net zoals andere thio-esters wordt het door hydrolyse weer omgevormd in tert-butylthiol.^[3]

Lithium 2-methylpropaan-2-thiolaat kan geproduceerd worden door behandeling van tert-butylthiol met lithiumhydride in een geschikt oplosmiddel zoals hexamethylfosfortriamide (HMPT). Het gevormde thiolaatzout is een bruikbaar demethyleringsreagens. Bijvoorbeeld geeft behandeling met 7-methylguanosine guanosine. Andere N-gemethyleerde nucleosiden in tRNA zijn niet gedemethyleerd door dit reagens.^[4]

Metaalcomplexen[bewerken | brontekst bewerken]

Het anion afkomstig van tert-butylthiol vormt complexen met verschillende metalen. Een voorbeeld is tetrakis(tert-butylthiolato)molybdeen(IV), Mo(t-BuS)₄. Het complex werd verkregen door MoCl₄ te behandelen met t-BuSLi:^[5]

MoCl₄ + 4t-BuSLi → Mo(t-BuS)₄ + 4LiCl

Mo(t-BuS)₄ is een donkerrood diamagnetischcomplex dat gevoelig is voor lucht en vochtigheid. Het molybdeencentrum heeft een verwrongen tetrahedrale coördinatie met de vier zwavel atomen, met D2 symmetrie.^[5]

Toxicologie en veiligheid[bewerken | brontekst bewerken]

De stof ontleedt bij verbranding, met vorming van giftige gassen, waaronder zwaveloxiden. De stof reageert met sterke zuren, sterke basen, metalen, sterk oxiderende stoffen en sterk reducerende stoffen, met vorming van zwaveloxiden.

Bronnen, noten en/of referenties

tert-butylthiol - International Chemical Safety Card

↑ Rheinboldt, Heinrich; Mott, Friedrich; Motzkus, Erwin; A. D. McMaster; B. M. Mattson; S. T. Michel (1932). Tertiäres Butylmercaptan. Journal fuer Praktische Chemie (Leipzig) 134: 257–281. DOI: 10.1002/prac.19321340901.
↑ ^a ^b Spessard, Gary O.; Chan, Wan Kit; Masamune, S. (1990). Preparation of thiol esters: s-tert-butyl cyclohexanecarbothioate and s-tert-butyl 3α,7α,12α-trihydroxy-5β-cholane-24-thioate. Organic Syntheses 7: 87.
↑ 2-propanethiol, 2-methyl-. National Institute of Standards and Technology.
↑ Ho, Tse-Lok; Fieser, Mary; Fieser, Louis (2006). Lithium 2-methylpropane-2-thiolate. Fieser and Fieser's Reagents for Organic Synthesis. DOI: 10.1002/9780471264194.fos06530.
↑ ^a ^b Otsuka, Sei; Kamata, Masato; Hirotsu, Ken; Higuchi, Taiichi (1981). A Novel Molybdenum Thiolato Compound, Tetrakis(tert-butylthiolato)molybdenum( IV). Preparation and Crystal and Molecular Structure. J. Am. Chem. Soc. 103: 3011–3014. DOI: 10.1021/ja00401a017.

[1] Rheinboldt, Heinrich; Mott, Friedrich; Motzkus, Erwin; A. D. McMaster; B. M. Mattson; S. T. Michel (1932). Tertiäres Butylmercaptan. Journal fuer Praktische Chemie (Leipzig) 134: 257–281. DOI: 10.1002/prac.19321340901.

[Spessard,_Gary_O.;_Chan,_Wan_Kit;_Masamune,_S._1990_87-2] Spessard, Gary O.; Chan, Wan Kit; Masamune, S. (1990). Preparation of thiol esters: s-tert-butyl cyclohexanecarbothioate and s-tert-butyl 3α,7α,12α-trihydroxy-5β-cholane-24-thioate. Organic Syntheses 7: 87.

[3] 2-propanethiol, 2-methyl-. National Institute of Standards and Technology.

[4] Ho, Tse-Lok; Fieser, Mary; Fieser, Louis (2006). Lithium 2-methylpropane-2-thiolate. Fieser and Fieser's Reagents for Organic Synthesis. DOI: 10.1002/9780471264194.fos06530.

[Otsuka,_Sei;_Kamata,_Masato;_Hirotsu,_Ken;_Higuchi,_Taiichi_1981_3011–3014-5] Otsuka, Sei; Kamata, Masato; Hirotsu, Ken; Higuchi, Taiichi (1981). A Novel Molybdenum Thiolato Compound, Tetrakis(tert-butylthiolato)molybdenum( IV). Preparation and Crystal and Molecular Structure. J. Am. Chem. Soc. 103: 3011–3014. DOI: 10.1021/ja00401a017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]