Tweede Kamerverkiezingen 2021

Tweede Kamerverkiezingen 2021
Datum	17 maart 2021
Land	Nederland
Te verdelen zetels	150
Opkomst	78,71%
Resultaat
Grootste partij	VVD
Opvolging verkiezingen
← 2017
Portaal    Politiek

Per gemeente opende minstens één stembureau al op maandag 15 maart 2021 de deuren om mensen in de kwetsbare doelgroep de kans te bieden op een rustig moment hun stem uit te brengen.

De Tweede Kamerverkiezingen 2021 waren reguliere Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal. De Kiesraad benoemde woensdag 17 maart als de verkiezingsdag. Vanwege de coronapandemie kon op een beperkt aantal locaties ook op 15 en 16 maart al gestemd worden, en kiesgerechtigden van 70 jaar en ouder, alsmede Nederlanders woonachtig in het buitenland, konden per post hun stem eerder uitbrengen.

De verkiezingen werden gehouden als gevolg van de afloop van de zittingstermijn van de Tweede Kamer die gekozen was bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017. Het regerende kabinet-Rutte III trad op 15 januari 2021 af naar aanleiding van de toeslagenaffaire, maar dit had geen effect op de datum van de verkiezingen.

Tijdsverloop verkiezing

Datum	Actie
21 december 2020	Laatste dag registratie aanduiding politieke partijen
1 februari 2021	Dag van kandidaatstelling
5 februari 2021	Vaststelling geldigheid kandidatenlijsten
17 maart 2021	Dag van stemming
26 maart 2021	Vaststelling verkiezingsuitslag

Aanloop

Verkiezingen gedurende pandemie

Briefstembiljet met enveloppen voor stemmen per post

Stembureaus zijn ruim opgezet en deelnemers en vrijwilligers wordt gevraagd mondneusmaskers te dragen: looproutes zijn uitgezet.

Sporthal in Woerden met de leden van het stembureau op onderlinge afstand achter een afscheming en nog iemand bij de stembus vooraan.

De Tweede Kamerverkiezingen van 2021 werden gehouden tijdens de coronapandemie. Op maandag 15 en dinsdag 16 maart 2021 kon in alle gemeenten in ten minste één stemlokaal vervroegd worden gestemd. Dat gebeurde vooral voor kiezers die extra risico zouden lopen door besmetting met het coronavirus.

Er werden extra maatregelen genomen om de verkiezingen veilig te laten verlopen. Al tijdens de gemeentelijke herindelingsverkiezingen van 18 november 2020 werd hiermee geëxperimenteerd. Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Kajsa Ollongren kondigde aan een deel van de stembureaus twee dagen voor de verkiezingsdag al te openen, het mogelijk te maken voor zeventigplussers om per post te stemmen en het aantal toegestane volmachtstemmen uit te breiden van twee naar drie. Ook kwam er een extra stembureaulid, die toezag of het niet te druk zou worden en of iedereen zich aan de corona-maatregelen hield. Hiervoor was een (tijdelijke) wetswijziging van de Kieswet nodig, die op 26 januari 2021 werd aangenomen. Voor deze aanpassingen werd verwacht dat er 70.000 extra stembureauleden nodig zouden zijn, terwijl de verwachting was dat senioren, normaal de grootste groep stembureauleden, vanwege kwetsbaarheid zich in mindere mate zouden aanmelden.

Als gevolg van de coronamaatregelen vonden de verkiezingscampagnes grotendeels digitaal plaats. Grote uitzondering hierop was de verkiezingscampagne van Forum voor Democratie. Deze partij trok met haar zogenaamde vrijheidskaravaan door het land en trok zeer veel publiek op diverse bijeenkomsten.

Deelnemende partijen

Een van de 20 definitieve kandidatenlijsten (in dit geval Kieskring 1, Groningen)

Op 30 december 2020 maakte het centraal stembureau bekend dat 89 politieke partijen een registratieverzoek ingediend hadden.

Uitgevouwen stembiljet in stemhokje met het verstrekte rode potlood.

Op 1 februari 2021 werden de kandidatenlijsten aangeleverd bij het centraal stembureau. Partijen die bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen geen zetel behaald hadden, moesten tevens een waarborgsom van €11.250 storten en per kieskring 30 ondersteuningsverklaringen indienen. In een kieskring waarin onvoldoende ondersteuningsverklaringen ingeleverd waren, kon de betrokken partij niet toegelaten worden tot deze verkiezingen.

Op 2 februari 2021 maakte het centraal stembureau bekend dat 41 partijen een kandidatenlijst ingediend hadden. Tegelijkertijd publiceerde het centraal stembureau een proces-verbaal van het onderzoek naar de kandidatenlijsten. Partijen hadden tot en met 4 februari 2021 de gelegenheid bepaalde verzuimen te herstellen.

Op 5 februari 2021 besliste het centraal stembureau in een openbare zitting over de geldigheid van de kandidatenlijsten, de vermelde kandidaten en vermelde partijnamen. De kandidatenlijsten van De Jongerenpartij, Evert!, Healthy Earth en Zorgend Nederland werden in alle kieskringen ongeldig verklaard. Tevens werden de geldig verklaarde kandidatenlijsten genummerd.

Op 10, 12, 15 en 16 februari 2021 deed de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak in het beroep dat een aantal partijen had ingesteld tegen sommige besluiten van het centraal stembureau. Alle beroepszaken werden niet-ontvankelijk of ongegrond verklaard.

Op 23 februari 2021 publiceerde het centraal stembureau de definitieve kandidatenlijsten in de Staatscourant.

Het verkiezingsprogramma van tien partijen werd door het Centraal Planbureau (CPB) doorgerekend. Vanwege de beperkte capaciteit van het CPB werden hiervoor alleen de partijen uitgenodigd die bij de verkiezingen in 2017 zetels in de Tweede Kamer behaald hadden.

Lijst	Partij	Lijsttrekker	Kieskringen /20
1	VVD	Mark Rutte	20
2	PVV (Partij voor de Vrijheid)	Geert Wilders	20
3	CDA	Wopke Hoekstra	20
4	D66	Sigrid Kaag	20
5	GROENLINKS	Jesse Klaver	20
6	SP (Socialistische Partij)	Lilian Marijnissen	20
7	Partij van de Arbeid (P.v.d.A.)	Lilianne Ploumen	20
8	ChristenUnie	Gert-Jan Segers	20
9	Partij voor de Dieren	Esther Ouwehand	20
10	50PLUS	Liane den Haan	20
11	Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)	Kees van der Staaij	20
12	DENK	Farid Azarkan	20
13	Forum voor Democratie	Thierry Baudet	20
14	BIJ1	Sylvana Simons	20
15	JA21	Joost Eerdmans	20
16	CODE ORANJE	Richard de Mos	20
17	Volt	Laurens Dassen	20
18	NIDA	Nourdin El Ouali	20
19	Piratenpartij	Matthijs Pontier	20
20	LP (Libertaire Partij)	Robert Valentine	20
21	JONG	Jaron Tichelaar	19
22	Splinter	Femke Merel van Kooten-Arissen	19
23	BBB	Caroline van der Plas	19
24	NLBeter	Esther van Fenema	19
25	Lijst Henk Krol	Henk Krol	19
26	OPRECHT	Michael Ruperti	19
27	JEZUS LEEFT	Florens van der Spek	16
28	Trots op Nederland (TROTS)	Sander van den Raadt	13
29	U-Buntu Connected Front	Regillio Vaarnold	13
30	blanco lijst	Anna Zeven	12
31	Partij van de Eenheid	Arnoud van Doorn	8
32	De Feestpartij (DFP)	Johan Vlemmix	8
33	Vrij en Sociaal Nederland	Bas Filippini	6
34	Wij zijn Nederland	Erwin Versteeg	6
35	Modern Nederland	Niels Heeze	4
36	De Groenen	Otto ter Haar	2
37	Partij voor de Republiek	Bruno Braakhuis	2

Peilingen

Zie Tweede Kamerverkiezingen 2021/Peilingen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Lijsttrekkersdebatten

Zie Tweede Kamerverkiezingen 2021/Lijsttrekkersdebatten voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Uitslag

De Kiesraad hield op 26 maart 2021 een openbare zitting waarin de officiële uitslag bekend werd gemaakt.

Opkomst en kiesdeler

	2017		2021
	# stemmen	%	# stemmen	%
Kiesgerechtigden	12.950.685		13.293.186
Niet opgekomen	2.387.229	18,43	2.830.509	21,29
Opkomst	10.563.456	81,57	10.462.677	78,71
Ongeldige stemmen	31.539	0,30	22.652	0,22
Blanco stemmen	15.876	0,15	17.173	0,16
Geldige stemmen	10.516.041	99,55	10.422.852	99,62
Kiesdeler	70.107	0,67	69.486	0,67

Verkiezingsuitslag

■ verloren zetels ■ gewonnen zetels ■ behouden zetels

Partij		2017			2021			verschil
		# stemmen	%	zetels	# stemmen	%	zetels	%-punt	zetels
	VVD	2.238.351	21,29	33	2.279.130	21,87	34	+0,58	+1
	D66	1.285.819	12,23	19	1.565.861	15,02	24	+2,79	+5
	PVV (Partij voor de Vrijheid)	1.372.941	13,06	20	1.124.482	10,79	17	-2,27	-3
	CDA	1.301.796	12,38	19	990.601	9,50	15	-2,88	-4
	SP (Socialistische Partij)	955.633	9,09	14	623.371	5,98	9	-3,11	-5
	Partij van de Arbeid (P.v.d.A.)	599.699	5,70	9	597.192	5,73	9	+0,03	0
	GROENLINKS	959.600	9,13	14	537.308	5,16	8	-3,97	-6
	Forum voor Democratie	187.162	1,78	2	523.083	5,02	8	+3,24	+6
	Partij voor de Dieren	335.214	3,19	5	399.750	3,84	6	+0,65	+1
	ChristenUnie	356.271	3,39	5	351.275	3,37	5	-0,02	0
	Volt	-	-	-	252.480	2,42	3	+2,42	+3
	JA21	-	-	-	246.620	2,37	3	+2,37	+3
	Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)	218.950	2,08	3	215.249	2,07	3	-0,01	0
	DENK	216.147	2,06	3	211.237	2,03	3	-0,03	0
	50PLUS	327.131	3,11	4	106.702	1,02	1	-2,09	-3
	BBB	-	-	-	104.319	1,00	1	+1,00	+1
	BIJ1	28.700	0,27	0	87.238	0,84	1	+0,57	+1
	CODE ORANJE	-	-	-	40.731	0,39	0	+0,39	0
	NIDA	-	-	-	33.834	0,32	0	+0,32	0
	Splinter	-	-	-	30.328	0,29	0	+0,29	0
	Piratenpartij	35.478	0,34	0	22.816	0,22	0	-0,12	0
	JONG	-	-	-	15.297	0,15	0	+0,15	0
	Trots op Nederland (TROTS)	-	-	-	13.198	0,13	0	+0,13	0
	Lijst Henk Krol	-	-	-	9.264	0,09	0	+0,09	0
	NLBeter	-	-	-	8.657	0,08	0	+0,08	0
	blanco lijst met 1e kandidaat Anna Zeven	-	-	-	8.277	0,08	0	+0,08	0
	LP (Libertaire Partij)	1.492	0,01	0	5.546	0,05	0	+0,04	0
	OPRECHT	-	-	-	5.449	0,05	0	+0,05	0
	JEZUS LEEFT	3.099	0,03	0	5.015	0,05	0	+0,02	0
	DE FEESTPARTIJ (DFP)	-	-	-	3.744	0,04	0	+0,04	0
	U-Buntu Connected Front	-	-	-	1.880	0,02	0	+0,02	0
	Vrij en Sociaal Nederland	-	-	-	942	0,01	0	+0,01	0
	Partij van de Eenheid	-	-	-	804	0,01	0	+0,01	0
	Wij zijn Nederland	-	-	-	553	0,01	0	+0,01	0
	Partij voor de Republiek	-	-	-	255	0,00	0	+0,00	0
	Modern Nederland	-	-	-	245	0,00	0	+0,00	0
	De Groenen	-	-	-	119	0,00	0	+0,00	0
overige partijen in 2017		92.558	0,90	0	-	-	-	-0,90	0
Totaal		10.516.041	100	150	10.422.852	100	150	0	0

Gekozen leden

Zie Samenstelling Tweede Kamer 2021-heden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tijdens deze verkiezingen werd het hoogste aantal voorkeursstemmen tot dan toe uitgebracht. Om met voorkeurstemmen gekozen te worden diende een kandidaat meer dan een kwart van de kiesdeler aan stemmen te behalen (voorkeursdrempel), wat bij deze verkiezingen neerkwam op minimaal 17.372 stemmen. 43 kandidaten voldeden aan deze eis terwijl tevens voldaan werd aan het vereiste dat de lijst (c.q. lijstengroep) waarvoor zij kandidaat waren de kiesdeler gehaald moest hebben.

Drie kandidaten zouden op basis van hun plaats op de lijst niet verkozen zijn, maar werden door het aantal op hen uitgebrachte voorkeurstemmen gekozen als lid van de Tweede Kamer: Lisa Westerveld, Kauthar Bouchallikht (beiden GroenLinks) en Marieke Koekkoek (Volt).

Zittingsduur

De leden van de Tweede Kamer werden op 31 maart 2021 geïnstalleerd. De zittingstermijn eindigt - zonder tussentijdse ontbinding van de Tweede Kamer - in maart 2025.

Kabinetsformatie

Zie voor het verloop van de formatie na deze verkiezingen het artikel Kabinetsformatie Nederland 2021.

Bronnen

• Uitslagen verkiezingen Tweede Kamer 17 maart 2021 op www.verkiezingsuitslagen.nl
• Verkiezingsprogramma's 2021 bij het DNPP

Noten

Referenties

Externe link

• Zetelverdeling Tweede en Eerste Kamer - zetelverdeling.nl

Tweede Kamerverkiezingen

Algemeen 1848 · 1850 · 1853 · 1866 · 1868 · 1884 · 1886 · 1887 · 1888 · 1891 · 1894 · 1897 · 1901 · 1905 · 1909 · 1913 · 1917 · 1918 · 1922 · 1925 · 1929 · 1933 · 1937 · 1946 · 1948 · 1952 · 1956 · 1959 · 1963 · 1967 · 1971 · 1972 · 1977 · 1981 · 1982 · 1986 · 1989 · 1994 · 1998 · 2002 · 2003 · 2006 · 2010 · 2012 · 2017 · 2021 Periodiek 1852 · 1854 · 1856 · 1858 · 1860 · 1862 · 1864 · 1866 · 1869 · 1871 · 1873 · 1875 · 1877 · 1879 · 1881 · 1883 Periodieke verkiezingen werden gehouden in een kiesdistrict waar de zittingstermijn van een lid (vier jaar) afliep. Gemiddeld was in de periode 1848-1888 bij periodieke verkiezingen de helft van de Tweede Kamerleden aftredend. Bij algemene verkiezingen in deze periode, na ontbinding van de Tweede Kamer, werden alle Kamerleden opnieuw gekozen, evenals in het tijdvak vanaf 1888.