Vanamõisa (Viljandi)
Plaats in Estland ![]() | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
Situering | |||
Provincie | Viljandimaa | ||
Gemeente | Viljandi vald | ||
Coördinaten | 58° 27′ NB, 25° 29′ OL | ||
Algemeen | |||
Inwoners (2021) |
30 | ||
|
Vanamõisa (Duits: Wanamois)[1] is een plaats in de Estlandse gemeente Viljandi vald, provincie Viljandimaa. De plaats heeft de status van dorp (Estisch: küla).
Vanamõisa lag tot in 2013 in de gemeente Pärsti. In oktober van dat jaar ging Pärsti op in de fusiegemeente Viljandi vald.
Bevolking
[bewerken | brontekst bewerken]Het dorp had 30 inwoners op 31 december 2011[2] en ook 30 inwoners op 31 december 2021.[3]
Ligging
[bewerken | brontekst bewerken]Bij Vanamõisa ligt de bron van de rivier Lemmjõgi, een zijriver van de Raudna. Vlak bij de bron is de rivier al afgedamd en vormt ze het stuwmeer Vanamõisa paisjärv.
In de omgeving van het dorp ligt een zwerfsteen met de afmetingen 5,3 x 3,2 x 3,9 meter, de Härjamäe rahn of Härjamäe rändrahn.[4]
Een heuvel in de omgeving draagt de naam Tammemägi (‘Eikenheuvel’). Volgens een legende zijn hier Lembitu en zijn leger begraven, Onder leiding van Lembitu vochten de Esten tegen de invasiemacht van de Orde van de Zwaardbroeders, maar op 21 september 1217 wonnen de Zwaardbroeders een beslissende slag bij Vanamõisa, waarin Lembitu omkwam. De gebeurtenissen worden beschreven in de Kroniek van Hendrik van Lijfland. Dat de slag bij Vanamõisa plaatshad, is echter niet zeker. Archeologisch onderzoek van de heuvel heeft niets opgeleverd.[5]
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]Bij Vanamõisa zijn de resten van twee prehistorische begraafplaatsen gevonden met menselijke resten van de late Steentijd tot in de 13e eeuw. In die 13.000 jaar werden perioden dat de overledenen werden begraven afgewisseld met perioden dat ze werden gecremeerd. Archeologische onderzoeken van deze begraafplaatsen laten dat goed zien. De ene begraafplaats wordt simpelweg Vanamõisa kalmistu (‘begraafplaats van Vanamõisa’) genoemd;[6] de andere heet Madi kivikalme (‘stenen begraafplaats bij (de boerderij) Madi’).[7]
In de 15e eeuw werd in de omgeving van het latere Vanamõisa een kerk gebouwd: de Kruiskerk (Duits: Kreuz-Kirche, Estisch: Risti kirik of Risti kabel, ‘Kruiskapel’), voor het eerst genoemd in 1481. In de reeks oorlogen tussen 1558 en 1743 werd de kerk steeds verder vernield. Het restant werd in 1777 op last van de toenmalige overheid gesloopt.[1][8]
Het dorp is jonger dan de kerk; het werd in 1583 voor het eerst genoemd onder de naam Wana Moyza.[1] Het lag op het landgoed van Viljandi.[8]
Foto's
[bewerken | brontekst bewerken]-
Tammemägi
-
Madi kivikalme
-
Prehistorische begraafplaats
-
De plaats waar de Kruiskerk heeft gestaan
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]- (et) Vanamõisa küla. Eestigiid. Gearchiveerd op 12 juni 2020.
- ↑ a b c Hans Feldmann, Heinz von zur Mühlen en Gertrud Westermann, Baltisches historisches Ortslexikon. Teil 1. Estland (einschließlich Nordlivland), Böhlau Verlag, Köln/Wien, 1985, blz. 647.
- ↑ (en) Population by Place of Residence (Settlement), Sex and Age, 31 December 2011. Estisch bureau voor de Statistiek (31 december 2011). Geraadpleegd op 28 juni 2024. Tik boven het middelste vak ‘9026 Vanamõisa village’ in.
- ↑ (en) Population by Place of Residence (Settlement), Sex and Age, 31 December 2021. Estisch bureau voor de Statistiek (31 december 2021). Geraadpleegd op 28 juni 2024. Tik boven het voorlaatste vak ‘9026 Vanamõisa village’ in.
- ↑ (et) Härjamäe rändrahn (KLO4001002). Eelis Infoleht. Gearchiveerd op 28 juni 2024. Geraadpleegd op 28 juni 2024.
- ↑ (et) 13311 Ohvrikoht Tammemägi. Kultuurimälestiste register. Gearchiveerd op 28 juni 2024. Geraadpleegd op 28 juni 2024.
- ↑ (et) 13309 Kalmistu. Kultuurimälestiste register. Gearchiveerd op 28 juni 2024. Geraadpleegd op 28 juni 2024.
- ↑ (et) 13310 Kivikalme. Kultuurimälestiste register. Gearchiveerd op 7 december 2021. Geraadpleegd op 28 juni 2024.
- ↑ a b (et) Marja Kallasmaa, Vanamõisa. Dictionary of Estonian Place names. Gearchiveerd op 12 juni 2020. Geraadpleegd op 28 juni 2024.