Voorjaarsganzerik

Voorjaarsganzerik
Taxonomische indeling
Rijk:	Plantae (planten)
Stam:	Embryophyta (landplanten)
Klasse:	Spermatopsida (zaadplanten)
Clade:	Bedektzadigen
Clade:	'Nieuwe' tweezaadlobbigen
Clade:	Fabiden
Orde:	Rosales
Familie:	Rosaceae (rozenfamilie)
Geslacht:	Potentilla (ganzerik)
Soort
	Potentilla verna; L. (1753)
Synoniemen
	Potentilla tabernaemontani Asch.; Potentilla neumanniana Rchb.;
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Voorjaarsganzerik op Wikispecies
Portaal	Biologie

Voorjaarsganzerik (Potentilla verna) is een plantensoort uit de rozenfamilie (Rosaceae).

Determinatie

Voorjaarsganzerik is vaste plant die overwintert als een houtige, meerkoppige wortelstok waarop zich in het voorjaar rozetten van vijftallige bladeren vormen. De plant wordt 5–15 cm hoog en heeft liggende of rechtopstaande stengels, die niet op de knopen wortelen. De stengels vormen dichte matten. Stengels en bladstelen zijn afstaand behaard. De uit een punt ontspringende en aan de top minder dan tien scherp getande deelblaadjes zijn van boven tamelijk kaal en van onderen afstaand behaard. De bloeitijd loopt van april tot juni, maar nabloei in de herfst is niet ongewoon. De bloemstengels treden zijdelings uit het bladrozet. De opstijgende bloeiwijze vormt een armbloemige tros van drie tot vijf bloemen. De tot 15 mm grote gele bloemen hebben vijf kroonbladen. Na bevruchting door insecten ontstaan dopvruchten.

Gelijkende taxa

De plant gelijkt sterk op het veel algemenere vijfvingerkruid dat wat grotere bladeren heeft waarvan de vier onderste deelblaadjes per twee op een kort bladsteeltje staan en die minimaal tien tanden per blaadje hebben.

Ecologie

Voorjaarsganzerik groeit op zonnige plaatsen op droge, meestal kalkhoudend zand tussen laagblijvend gras.

Syntaxonomie

In de syntaxonomie staat voorjaarsganzerik te boek als kensoort voor het verbond van droge stroomdalgraslanden (Sedo-Cerastion).

Het is tevens een indicatorsoort voor het kalkgrasland (hk) en voor het mesofiel hooiland (hu) subtype 'Droge stroomdalgraslanden', twee karteringseenheden in de Biologische Waarderingskaart (BWK) van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Verspreiding

Het verspreidingsgebied van voorjaarsganzeriksoort strekt zich uit over bijna het hele noordelijk halfrond. In Nederland is de plant vrij zeldzaam; ze komt er vooral voor in de kalkrijke duinen, in Zuid-Limburg en langs de Gelderse IJssel.

Fotogalerij

Uit een punt ontspringende deelblaadjes
Gehele plant

Externe links

Voorjaarsganzerik op Flora van Nederland
Voorjaarsganzerik in het Nederlands Soortenregister
Verspreiding in Nederland volgens NDFF Verspreidingsatlas
Kaarten met waarnemingen: