Wendingen

Wendingen
Wendingen 1921-11, 1ste van 8 F.L.Wright uitgaven (omslag El Lissitzky)
Genre	architectuur en kunst
Frequentie	maandelijks
Formaat	33 × 33 cm
Eerste editie	1918-1
Laatste editie	1931-11/12 (1933)
Land(en)	Nederland
Hoofdredacteur	H.Th. Wijdeveld
Uitgeverij(en)	De Hooge Brug e.a.
Portaal    Media

Wendingen, maandblad voor bouwen en sieren was een Nederlands architectuur- en kunsttijdschrift dat van 1918 tot 1933 werd uitgegeven, eerst door de Amsterdamse uitgeverij De Hooge Brug (Henri Wiessing) en vanaf 1924 door de uitgeverij C.A. Mees in Santpoort (Mea Verwey en Conno Mees).

Geschiedenis

Als orgaan van het architectuurgenootschap Architectura et Amicitia was het de belangrijkste spreekbuis van de Amsterdamse School (expressionistische architectuur). Doel van Wendingen was de esthetische kwaliteit van de architectuur te verhogen en een inspiratiebron te zijn voor de leden van A et A, maar ook voor abonnees uit heel Nederland en het buitenland. In totaal verschenen er 116 afleveringen, met een oplage van 650 tot 1300 exemplaren per aflevering.

Hoofdredacteur was de architect Hendrik Wijdeveld, die een belangrijke rol speelde met betrekking tot de inhoud, vormgeving en typografie. Vele architecten en kunstenaars leverden bijdragen aan het tijdschrift. Redacteur J.L.M. (Mathieu) Lauweriks, architect en boekbandontwerper, ontwierp de omslag van het eerste nummer van januari 1918 en bewaakte de eenheid in de vormgeving van het blad.

Ondanks de band met Architectura et Amicitia beperkte de inhoud van Wendingen zich niet tot de architectuur. Er werd ook aandacht besteed aan beeldende kunst en toegepaste kunst. Het tijdschrift, dat gedrukt werd bij onder meer de gespecialiseerde drukkerij 'Volharding' in Amsterdam, werd beroemd door het artistieke niveau (inhoud en vormgeving) en het opmerkelijke vierkante formaat.

Lijst met thema's en omslagen van Wendingen, 1918-1931

Eerste uitgave 1918-1, architectuur en kunst (omslag J.L.M.Lauweriks). Wendingen hoofdthema (expressionistische architectuur) tegen De Stijl uit 1917 (kubistische architectuur).

Wendingen 1918-2, architectuur en kunst (omslag M.de Klerk). M.de Klerk: 6 uitgaven en 3 omslagen.

Wendingen 1924-11/12, Kristallen (omslag B.Essers). Inspiratiebron voor de expressionistische architectuur. Zie ook uitgave over Schelpen.

Omslag 1921 door C.A. Lion Cachet

Omslag 1929 door Chris Lebeau

Omslag 1931
door Jessurun de Mesquita

Wendingen is vooral bekend vanwege zijn bijzondere omslagen. Bijna elk nummer is ontworpen door een afzonderlijke ontwerper.

Serie 1	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1918	1 (jan.)	Architectuur / Toegepaste kunst	Mathieu Lauweriks
1918	2 (feb.)	Architectuur / Beeldhouwkunst	Michel de Klerk
1918	3 (maart)	Architectuur / Beeldhouwkunst	Hildo Krop
1918	4 (april)	Architectuur / Toegepaste kunst	Cornelis Blaauw
1918	5 (mei)	Architectuur	Richard Roland Holst
1918	6 (juni)	Architectuur / Beeldhouwkunst	H.A. van Anrooy
1918	7 (juli)	Amsterdamsche School	E.J. Kuipers
1918	8 (aug.)	Het Park Meerwijk te Bergen	C.A. Lion Cachet
1918	9 (sept.)	Beeldhouwkunst	Jan Sluijters
1918	10 (oct.)	Architectuur	Samuel Jessurun de Mesquita
1918	(11-)12 (dec.)	Jan Toorop-nummer	Willem van Konijnenburg

Serie 2	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1919	1	Oosterse kunsten	Karel de Bazel
1919	2	Onze tijd & Michel de Klerk	Toon (=Tom) Poggenbeek
1919	3	Dansen	Jan Sluijters
1919	4	Architectuur	Pauline Bolken
1919	5	Kunst in de reclame	Jan Bertus Heukelom
1919	6	Interieurontwerpen	Johan Luger
1919	7-8	Houtsnedennummer	Richard Roland Holst
1919	9-10	Tooneel	Jan Toorop
1919	11	Architectuur	Hildo Krop
1919	12	Architectuur	Guillaume la Croix

Serie 3	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1920	1 (jan.)	Beeldhouwkunst van heden	Bernard Essers
1920	2	Het werk van Gustav Klimt	Tjerk Bottema
1920	3-4	Volkswoningbouw	Michel de Klerk
1920	5	De kunst der Hongaren	Jozef Cantré
1920	6-7	Maskers	Richard Roland Holst
1920	8-9	Josef Hoffmann	Hendrik van den Eijnde
1920	10	Het werk van Erich Mendelsohn	Hendrik Wijdeveld
1920	11-12	Het ontwerp van het Gemeente-Museum te 's-Gravenhage door H.P. Berlage	Jacob Jongert

Serie 4	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1921	1-2	Het werk van Willem van Konijnenburg	Hendrik Wijdeveld
1921	3	Oost-Aziatische kunst uit de Pertrucci-collectie te Amsterdam	Michel de Klerk
1921	4-5	Het werk der afgevaardigde leden van Architectura et Amicitiae	Richard Roland Holst
1921	6	Teekeningen en foto's van een landhuis te Oostvoorne	Jaap Gidding
1921	7-8	De marionet	C.A. Lion Cachet
1921	9-10	Internationale theatertentoonstelling Amsterdam 1922	Frits Lensvelt
1921	11	Frank Lloyd Wright	El Lissitzky
1921	12	Nieuwe Rijksacademiegebouw te Amsterdam	Jan Duiker & Bernard Bijvoet

Jaar
1922	niet verschenen

Serie 5	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1923	1	Glas-in-loodramen van R.N. Roland Holst	Jacob Jongert
1923	2	Reclamebilletten van Nederlandse kunstenaars	Jan Sluijters
1923	3	Hooge gebouwen in de handelscentra van Europa en Amerika	Johan Polet
1923	4	Middenstandswoningbouw in het uitbreidingsplan "Zuid" te Amsterdam	Albert Klijn
1923	5-6	Werk van den Nederlandschen beeldhouwer Joseph Mendes da Costa	Joseph Mendes da Costa
1923	7	Bouwwerken, uitgevoerd door de Afdeeling gebouwen van den Dienst der Publieke Werken der Gemeente Amsterdam	Anton Kurvers
1923	8-9	Schelpen	Richard Roland Holst
1923	10	De exlibris van Nederlandsche kunstenaars	Bernard Essers
1923	11-12	Uitgevoerde projecten der architecten C.J. Blaauw, J. Crouwel en J.M. Luthmann	Samuel Jessurun de Mesquita

Serie 6	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1924	1	Beeldhouwwerken van Nederlandse kunstenaars	Jan Havermans
1924	2	Reisschetsen en studies van Michel de Klerk	Louise Beijerman
1924	3	Werk van Hermann Finsterlin	Hermann Finsterlin
1924	4-5	Onuitgevoerde architectonische projecten van M. de Klerk	Margaret Staal-Kropholler
1924	6	Eileen Gray	Hendrik Wijdeveld
1924	7	De Klerk - portretten	Tine Baanders
1924	8	Raadhuis-ontwerp en uitgevoerde werken van architect W.M. Dudok	Willem Dudok
1924	9-10	M. de Klerk - uitgevoerde bouwwerken	Tine Baanders
1924	11-12	Kristallen	Bernard Essers

Serie 7	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1925	1	De Mesquita	Samuel Jessurun de Mesquita
1925	2	Beeldhouwwerken van Hildo Krop	Hildo Krop
1925	3-9	The life-work of the American Architect Frank Lloyd Wright	H.T. Wijdeveld & Frank Lloyd Wright
1925	10	Meubelen - M. de Klerk	Fokko Mees
1925	11-12	P. Kramer's Bijenkorf	Julius Luthmann

Jaar
1926	niet verschenen

Serie 8	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1927	1	Beeldhouwwerk	Johan Polet
1927	2	Interieurkunst	Otto B. de Kat
1927	3	Het Vlaamsche Volkstooneel - Johan de Meester junior	Anton Kurvers
1927	4	Denemarken	Samuel Jessurun de Mesquita
1927	5	Zweden	Samuel Jessurun de Mesquita
1927	6-7	Amsterdam West	Jan Snellebrand
1927	8	Zweden II	Samuel Jessurun de Mesquita
1927	9-10	Oostenrijk	Christa Ehrlich
1927	11	Afdeeling Gebouwen Publieke Werken Amsterdam	P.L. Marnette
1927	12	Grafiek	Tine Baanders

Serie 9	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1928	1	Architect W.M. Dudok te Hilversum	Hendrik Wouda
1928	2	Techniek en kunst	W.H. Gispen
1928	3-4	Werk van Jan Toorop in particulier bezit	Richard Roland Holst
1928	5	Hindoe-Javaansche beeldhouwkunst	Johan ten Klooster
1928	6-7	Beeldhouwkunst	Nicolaas van de Vecht
1928	8	Spotprenten van Albert Hahn sr.	Albert Hahn jr.
1928	9	Johan Thorn Prikker	Hildo Krop
1928	10	Grafische kunst	Samuel Jessurun de Mesquita
1928	11	Poppen en marionetten	Anton Kurvers
1928	12	Russische iconen	K. Katkof

Serie 10	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1929	1	Beeldhouwwerken van Ossip Zadkine	Hildo Krop
1929	2	Lebeau glas	Chris Lebeau
1929	3	Schilderwerk van Diego Rivera	Vilmos Huszar
1929	4	St. Nicolaaskerk te IJsselstein	Joop Sjollema
1929	5-6	Architect J.F. Staal	Margaret Kropholler
1929	7	Schilderwerk van Lyonel Feininger	Tine Baanders
1929	8	Architect J.L.M. Lauweriks	Mathieu Lauweriks
1929	9	Oud-Hollandsche kunst	Jan Poortenaar
1929	10	Russisch tooneel	Samuel Jessurun de Mesquita
1929	11-12	Architectuur in Plan Zuid te Amsterdam	H.T. Zwiers

Serie 11	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1930	1	Rothenburg ob der Tauber	A.C. (=A.P.) Smits
1930	2	Kantoren en fabrieken van de firma De Erven Wed. J. van Nelle te Rotterdam	Leendert van der Vlugt
1930	3	Nederlandsch paviljoen te Antwerpen	Willem Jacob Rozendaal
1930	4	Bourdelle	Jouke Zietsma
1930	5	Luchtfoto's van Nederland	Arthur Staal
1930	6-7	Glasschilderingen en koppen van R.N. Roland Holst	Joop Sjollema
1930	8	Gebouw van De Bijenkorf te Rotterdam door architect Dudok	Arthur Staal
1930	9	Beeldstatistiek - Sociologische grafiek	Peter Alma
1930	10	Glasfabriek "Leerdam"	A.D. Copier
1930	11-12	Raadhuis te Hilversum	Willem Dudok

Serie 12	Nummer	Thema	Omslagontwerp	Omslag
1931	1	Beeldhouwwerk van Samuel Jessurun de Mesquita	Samuel Jessurun de Mesquita
1931	2	Nederlandsche affiches	S.L. Schwarz
1931	3	Joep Nicolas - glazenier	Joep Nicolas
1931	4	Landhuizen	H.T. Zwiers
1931	5	Beeldhouwwerken van Hildo Krop	Hildo Krop
1931	6	Schilderwerk van Pyke Koch, Kor Postma en C.A. Willink	Arthur Staal
1931	7-8	Scholen	H.T. Zwiers
1931	9	Standbeelden	Theo van Reijn
1931	10	Fahrenkamp	Otto de Kat
1931	11-12	Kerken	Jouke Zietsma

Literatuur

• Martijn F. le Coultre (2001) Wendingen 1918-1932. Architectuur en Vormgeving, Blaricum: V+K Publishing (ISBN 9074265138)

Externe links

Mediabestanden

• Het maandblad Wendingen (Website Zuidelijke Wandelweg / Het geheugen van plan-Zuid)
• Inhoud van Wendingen, 5e jaargang (1923), nr. 4, gewijd aan de middenstandswoningbouw in het uitbreidingsplan Zuid
• Bouwkundige tijdschriften TU Delft Tresorcollectie Wendingen
• Wendingen, digitaal platform voor de Amsterdamse School
• Wendingen, digitaal Magazines IADDB (datum van uitgavejaar, niet datum in tijdschrift)

Bronnen, noten en/of referenties