Westerlo (België)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Westerlo
Gemeente in België Vlag van België
Westerlo (België)
Westerlo
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Turnhout
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
55,47 km² (2021)
66,64%
16,04%
17,32%
Coördinaten 51° 5' NB, 4° 55' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid
25.466 (01/01/2023)
50,18%
49,82%
459,11 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2023)
17,96%
58,95%
23,1%
Buitenlanders 5,02% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Guy Van Hirtum (CD&V)
Bestuur CD&V
Zetels
CD&V
N-VA
Open Westerlo
Vlaams Belang
Groen
27
14
6
4
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 21.623 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 5,11% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2260
2260
2260
2260
Deelgemeente
Westerlo
Oevel
Tongerlo
Zoerle-Parwijs
Zonenummer 014 - 016 - 015
NIS-code 13049
Politiezone Zuiderkempen
Hulpverleningszone Kempen
Website www.westerlo.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Turnhout
in de provincie Antwerpen
Portaal  Portaalicoon   België

Westerlo is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente telt meer dan 25.000 inwoners en is de hoofdplaats van het kieskanton en het gerechtelijk kanton Westerlo.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Westerlo komt voor de eerste maal in de geschriften voor omstreeks het jaar duizend, wanneer het door gouwgraaf Ansfried aan de kerk van Utrecht werd geschonken. Deze schenking vond plaats niet lang nadat Ansfried op verzoek van keizer Otto III tot bisschop van Utrecht was gewijd.

Vanaf de dertiende eeuw werd Westerlo beheerd door de heren van Wezemaal, die erfmaarschalk van het hertogdom Brabant waren. De heren van Wezemaal hielden het dorp in erfpacht van de kerk van Utrecht. De heren van Wezemaal konden de schepenen van Westerlo benoemen, die voor de eerste maal in 1264 werden vermeld. De familie van Wezemaal was bouwheer van de donjon van het kasteel van Westerlo (juiste bouwjaar onbekend). Zij lieten ook het gasthuis van Westerlo in 1377 oprichten (tijdens de Tachtigjarige Oorlog verwoest). In de vijftiende eeuw werd de Grote Nete tot in Westerlo bevaarbaar gemaakt. In die eeuw stond er op de markt van Westerlo een halle (voor het laatst vermeld aan het einde van de zeventiende eeuw).

In 1464 stierf Jan II van Wezemaal zonder wettelijke mannelijke nakomelingen. Via een codicil bij het testament van Jan II, werd Westerlo geschonken aan de graaf van Charolais, Karel van Bourgondië, beter bekend als de Stoute (hertog van Bourgondië, Brabant ... in 1467). In 1472 werd Westerlo door Karel de Stoute aan Guy van Brimeu overgedragen, die tijdens de woelige periode die volgde op de dood van Karel de Stoute op de markt van Gent werd onthoofd. In 1484 kwam Westerlo aan de familie van Merode toe, die al enige tijd aanspraak maakte op Westerlo via het huwelijk van Margaretha van Wezemaal met Richard van Merode. Sindsdien is de naam van de gemeente onverbrekelijk verbonden met de adellijke familie van Merode, die er tot aan de Franse Revolutie het gezag uitoefende en onder andere de schepenen benoemde.

In 1625 werd het land van Westerlo door de Spaanse koning tot markizaat verheven. Dat jaar werd ook de oorspronkelijke eigendomsrechten van de kerk van Utrecht afgekocht en werd Westerlo een leen van het hertogdom Brabant. In de onafhankelijkheidsstrijd van België speelden verschillende leden van de familie Van Merode een belangrijke rol. Het familieslot is nog steeds eigendom van de familie. Een andere opmerkelijke figuur uit geschiedenis van Westerlo is Emmanuel Jozef Van Gansen, een leider uit de Boerenkrijg van 1798. Westerlo was een van de belangrijkste centra van de opstand tegen de Franse bezetter.

De kaart (statuten) van de Sint-Sebastiaansgilde dateert uit de zestiende eeuw, maar heeft meer dan waarschijnlijk een veel oudere oorsprong.

Geografie[bewerken | brontekst bewerken]

Deelgemeenten[bewerken | brontekst bewerken]

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Westerlo 26,82 11.698 436 13049A
2 Tongerlo 20,40 7.492 367 13049B
3 Zoerle-Parwijs 1,54 2.294 1.488 13049C
4 Oevel 6,63 3.617 546 13049D

Kernen[bewerken | brontekst bewerken]

De fusiegemeente telt naast Westerlo zelf nog drie deelgemeenten: Tongerlo en Zoerle-Parwijs, die in 1971 bij Westerlo gevoegd werden, en Oevel, dat in 1977 bij Westerlo gevoegd werd. In het westen van de deelgemeente Westerlo liggen nog de dorpen Heultje en Voortkapel en in het noordwesten van de deelgemeente Tongerlo ligt het dorp Oosterwijk. Deze dorpen vormen ook eigen parochies. De wijk Trienenkant die hoofdzakelijk op het grondgebied van Tongerlo ligt, sluit aan op de bebouwde kern van Oevel.

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Westerlo voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap[bewerken | brontekst bewerken]

Westerlo ligt in de Zuiderkempen. De hoogte bedraagt 12-16 meter. In stuifzandgebieden kan dit oplopen tot 24 meter.

Natuurgebieden zijn het uitgestrekte bosgebied de Beeltjens en het moerasgebied Kwarekken dat gelegen is langs de Grote Nete.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Demografische ontwikkeling voor de fusie[bewerken | brontekst bewerken]

  • Bronnen:NIS (volkstellingen)

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[bewerken | brontekst bewerken]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal[1]
1992 20.726
1993 20.900
1994 21.024
1995 21.221
1996 21.461
1997 21.602
1998 21.691
1999 21.799
2000 21.960
2001 22.024
2002 22.202
2003 22.331
2004 22.502
2005 22.685
2006 22.896
2007 23.230
2008 23.435
2009 23.669
2010 23.896
2011 24.200
2012 24.379
2013 24.497
2014 24.494
2015 24.594
2016 24.705
2017 24.688
2018 24.884
2019 25.051
2020 25.119
2021 25.288
2022 25.308
2023 25.466

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Structuur[bewerken | brontekst bewerken]

De gemeente Westerlo maakt deel uit van het kieskanton Herentals, gelegen in het provinciedistrict Herentals, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Westerlo Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen Turnhout Westerlo
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Mechelen-Turnhout Herentals Westerlo Westerlo
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

Tijdspanne Burgemeester
1800 - 1803 Amand Helsen
1804 - 1807 Charles Coomans
1807 - 1814 Guillaume Donat Coomans
1814 - 1830 Jacobus Norbertus Verbist
1830 - 1844 Pierre-Egide Peeters (Katholiek)
1844 - 1848 Maarten Norbert Van Schoubroeck
1848 - 1877 Willem Egide Peeters (Katholiek)
...
1879 - 1892 Graaf Karel de Mérode-Westerloo (Kath.Partij)
1892 - 1908 Graaf Henri de Mérode-Westerloo (Kath.Partij)
1908 - 1913 Jan Moortgat
1913 - 1946 Prins Karel de Merode
1947 - 1964 Octaaf Verboven (CVP)
1965 - 1976 Jozef Draulans (PVV)
1977 - 1982 Jos Dupré (CVP)
1983 - 1988 Jef Thys (VU)
1989 - 1996 Jos Dupré (CVP) / André Claes[2]
1996 - heden Guy Van Hirtum (CVP / CD&V)

Legislatuur 2001 - 2006[bewerken | brontekst bewerken]

Voor de lokale verkiezingen van 2000 bundelden de SP, Volksunie en de liberale[3] Groep Eenheid (GE) hun krachten op de kieslijst W2000. Lijsttrekker voor het kartel was voormalig burgemeester Jef Thys, een andere opvallende naam op de lijst was die van Johan Engelen.[4] Daarnaast stonden ook twee Vivant-militanten op de kieslijst van het kartel, met name Rob Van Gool en Lea Geerts.[5] De VLD kwam - in tegenstelling tot de lokale verkiezingen van 1994 - met een eigen kieslijst nadat raadsleden Frans De Cock en Monique Gram in de loop van de vorige legislatuur de kartellijst hadden verlaten. Het was de eerste maal in de geschiedenis van Westerlo dat door de partij een autonome lijst werd ingediend.[6] Burgemeester werd Guy Van Hertum (CVP), hij werd verkozen met bijna 4000 voorkeurstemmen.[7] Laatstgenoemde kwam in opspraak eind 2000 na een voorstel om het leger in te schakelen bij inbraken.[8]

Legislatuur 2007 - 2012[bewerken | brontekst bewerken]

Bij de lokale verkiezingen van 2006 kwam het tot een vernieuwde samenwerking tussen VLD en W2000.[9] Het kartel - onder leiding van lijsttrekker Frans De Cock (VLD) werd echter de grote verliezer van de verkiezingen, het gezamenlijk aantal mandaten van voor de verkiezingen werd gehalveerd. Grote winnaar werd CD&V die haar stemmenaantal zag stijgen tot een tweederde-meerderheid. Ook Vlaams Belang boekte een vooruitgang.[10] Na de verkiezingen kwam het tot een kleine rel tussen de voormalige kartelpartners W2000 en VLD rond een OCMW-mandaat. Hoewel er een krachtenbundeling tussen VLD en Groen! kwam rond de kandidatuur van Denis Smets, kwam deze kandidaat-raadslid twee stemmen te kort om verkozen te worden in de OCMW-raad.[11] Burgemeester was Guy Van Hertum (CD&V).

In mei 2007 werd bekend dat de burgemeester samen met voormalig schepen René Verachtert en huidig schepen Filip Verrezen (beide CD&V) vervolgd werden door het parket van Turnhout. Zij dienden zich te verantwoorden op beschuldiging van inbreuken op de milieuwetgeving en valsheid in geschrifte. De bal ging aan het rollen na een klacht van voormalig gemeenteraadslid Johan Engelen (W2000) met betrekking tot het gebruik van vervuilde grond van het containerpark voor de ophoging van een perceel in de deelgemeente Tongerlo in de periode december 2003 tot april 2004. De Centrale Dienst voor de Bestrijding van de Corruptie (CDBC) startte een dossier op en er werd een verslag opgemaakt door OVAM met betrekking tot de aard van de vervuiling. Dit rapport van de onderzoekers stelde dat de handelingen in strijd waren met het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering (Vlarebo).[12] Omwille van zijn vervolging door zowel de Correctionele rechtbank als het Hof van Beroep werd zijn benoeming tot burgemeester uitgesteld en pas toegestaan in september 2010 na zijn vrijspraak betreffende de beschuldiging 'valsheid in geschrifte'. Wel werd hij veroordeeld tot een boete van 5500 met uitstel voor milieu-inbreuken, een beslissing waartegen hij beroep aantekende bij het Hof van Cassatie.[13]

Legislatuur 2013 - 2018[bewerken | brontekst bewerken]

In de aanloop naar de lokale verkiezingen van 2000 werd bekend dat Groep Eenheid (GE) volledig zou opgaan in de N-VA.[14] De sp.a en Open Vld bundelden de krachten in de kartellijst Positief Westerlo.[15] Burgemeester is Guy Van Hirtum (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en N-VA. Samen vormen ze de meerderheid met 23 op 27 zetels.

Na de verkiezingen kwam Frans De Cock (Open Vld) in opspraak. Volgens Groen zou hij het cordon sanitaire hebben verbroken om zo zijn echtgenote Dora Weckhuysen verkozen te krijgen in de OCMW-raad.[16]

Legislatuur 2019 - 2025[bewerken | brontekst bewerken]

Bij de lokale verkiezingen van 2018 behaalde CD&V opnieuw een absolute meerderheid in de gemeenteraad [17]. Zij vormen een meerderheid met 14 op 27 zetels. Burgemeester is Guy Van Hirtum (CD&V).

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij of kartel 10-10-1976[18] 10-10-1982[18] 9-10-1988[18] 9-10-1994[18] 8-10-2000[18] 8-10-2006[19] 14-10-2012[20] 14-10-2018[17]
Stemmen / Zetels % 25 % 25 % 25 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27
CVP1 / CD&V2 47,061 13 41,021 12 53,51 15 51,261 15 47,651 15 58,592 18 41,492 13 45,42 14
Agalev1 / Groen!2 / Groen3 - - 6,811 1 10,191 2 7,71 1 8,062 1 8,353 1 8,63 1
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - - 3,751 0 7,471 1 13,442 3 6,142 1 8,92 2
VLD1 / VLD-W2000A / Positief Westerlo2 / Open en Positief Westerlo3 - - - - 16,681 4 19,91A 5 9,132 2 14,43 4
GE1 / W20002 / VLD-W2000A 37,611 10 40,21 11 32,251 8 33,342 10 20,52 6 - -
N-VA - - - - - - 34,89 10 22,8 6
BURGER - - - 1,46 0 - - - -
SP 7,22 1 6,95 1 7,44 1 - - - - -
VU 7,55 1 8,03 1 - - - - - -
CED - 3,8 0 - - - - - -
AMADA 0,56 0 - - - - - - -
Totaal stemmen 11958 13616 14918 15711 16665 17613 18179 18473
Opkomst % 97,89 96,69 95,76 95,60 93,87 94,0
Blanco en ongeldig % 2,17 2,74 3,18 3,85 4,27 4,65 3,14 3,3

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Religie en levensbeschouwing[bewerken | brontekst bewerken]

De parochies van Westerlo liggen in de federatie Herselt-Hulshout-Westerlo die op haar beurt dan weer deel uitmaakt van het dekenaat Zuiderkempen en het Bisdom Antwerpen.

Evenementen[bewerken | brontekst bewerken]

Economie[bewerken | brontekst bewerken]

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

In het Profvoetbal 1A van het Belgisch voetbal speelt KVC Westerlo. De club speelt zijn thuiswedstrijden in 't Kuipje (8.035 plaatsen).

Bekende Westerlonaren[bewerken | brontekst bewerken]

Bekende personen die geboren zijn of woonachtig waren in Westerlo:

Partnersteden[bewerken | brontekst bewerken]

Nabijgelegen kernen[bewerken | brontekst bewerken]

Bergom, Zoerle-Parwijs, Tongerlo

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie de categorie Westerlo van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.