Wikipedia:Dag uit de geschiedenis/maart

Overzicht beheerpagina's

Elke dag van het jaar wordt op de hoofdpagina een overzicht gegeven van de belangrijkste gebeurtenissen op die dag in de geschiedenis. Deze pagina bevat de sjablonen met de belangrijkste gebeurtenissen per dag in de maand maart.

1 maart Rio de Janeiro 1565 – De Portugees Estácio de Sá sticht de nederzetting São Sebastião do Rio de Janeiro. Rio de Janeiro is uitgegroeid tot een wereldstad met meer dan zes miljoen inwoners. Eerste Nationale Vergadering 1796 – In Den Haag begint de zittingsperiode van het eerste democratisch gekozen landelijke parlement in de Bataafse Republiek. Yellowstone National Park 1872 – In de Verenigde Staten wordt het eerste nationale park ter wereld geopend.	2 maart Geschiedenis van Vietnam 1946 – Hồ Chí Minh roept zichzelf uit tot president van de Democratische Republiek Vietnam. Marokko 1956 – Marokko, dat voorheen een protectoraat van Frankrijk was, wordt onafhankelijk. Mohammed V, die met Frankrijk had onderhandeld over de onafhankelijkheid, wordt koning. Concorde 1969 – De Concorde, een supersonisch passagiersvliegtuig, maakt zijn eerste testvlucht vanaf de luchthaven van Toulouse. Het prototype gaat tijdens die vlucht niet door de geluidsbarrière.
3 maart NACA 1915 – Het National Advisory Committee for Aeronautics, een Amerikaans federaal agentschap, wordt opgericht. In 1958 wordt het agentschap opgeheven en vervangen door NASA. Vrede van Brest-Litovsk 1918 – In Brest-Litovsk wordt een vredesverdrag getekend tussen de Russische Socialistische Federatieve Sovjetrepubliek enerzijds en de Centrale mogendheden anderzijds. Hiermee komt er een einde aan de Eerste Wereldoorlog aan het Oostfront. The Star-Spangled Banner 1931 – The Star-Spangled Banner wordt aangenomen als het officiële volkslied van de Verenigde Staten. De tekst van het volkslied is in 1814 geschreven door Francis Scott Key.	4 maart Saladin 1193 – Generaal Saladin komt te overlijden in de citadel van Damascus. Hij was oprichter van de Ajjoebiden, een dynastie die de macht had over Syrië en Egypte. Antonio Vivaldi 1678 – De priester, violist en componist Antonio Vivaldi wordt geboren in de Republiek Venetië. Een van zijn bekendste werken is het vioolconcert De vier jaargetijden. Het zwanenmeer 1877 – In het Bolsjojtheater in de Russische hoofdstad Moskou wordt het ballet Het zwanenmeer voor het eerst opgevoerd.
5 maart Hendrik II van Engeland 1133 – Hendrik II, onder andere koning van Engeland, wordt geboren in de stad Le Mans. Hij regeert van 1151 tot zijn overlijden in 1189 over Engeland en delen van Frankrijk. Jozef Stalin 1953 – Jozef Stalin komt te overlijden. Hij was sinds halverwege de jaren twintig dictator van de Sovjet-Unie en wordt opgevolgd door Nikita Chroesjtsjov. Voyager 1 1979 – De op 5 september 1977 gelanceerde onbemande ruimtesonde Voyager I passeert de planeet Jupiter. De ruimtesonde raakt steeds verder van de Aarde verwijderd.	6 maart Michelangelo 1475 – De Italiaanse kunstschilder, beeldhouwer, architect en dichter Michelangelo wordt geboren. Hij geldt als een van de belangrijkste kunstenaars uit de Italiaanse renaissance. Scheikunde 1869 – De Russische scheikundige Dmitri Mendelejev presenteert het door hem ontwikkelde periodiek systeem aan het Russische Chemische Genootschap. Pim Fortuyn 2002 – De Nederlandse politicus Pim Fortuyn wint met zijn partij Leefbaar Rotterdam de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam. Enkele maanden later wordt Fortuyn vermoord.
7 maart Perpetua en Felicitas 203 – Perpetua en Felicitas sterven de martelaarsdood. Vanwege hun christelijk geloof worden ze in het amfitheater van Carthago ter dood gebracht en voor de wilde dieren geworpen. Telefoon 1876 – Alexander Graham Bell ontvangt patent voor de telefoon. Kepler Space Observatory 2009 – Het Amerikaanse ruimteagentschap NASA lanceert het Kepler Space Observatory, een satelliet om planeten die net als de Aarde bewoonbaar kunnen zijn op te sporen.	8 maart Textielindustrie 1908 – In New York staken vrouwen als protest tegen de slechte arbeidsomstandigheden in de textielindustrie. Februarirevolutie 1917 – In Petrograd begint de Februarirevolutie. Volgens de in het Keizerrijk Rusland in gebruik zijnde juliaanse kalender is het 23 februari. MH370 2014 – Een Boeing 777 van Malaysia Airlines, met 239 mensen aan boord, verdwijnt 2 uur na vertrek van de radar. Het toestel is waarschijnlijk ergens in de Indische Oceaan gestort en is tot op heden niet gevonden.
9 maart Barbarossa 1152 – Frederik I, bijgenaamd Barbarossa (Roodbaard), wordt door de aartsbisschop van Keulen tot koning van Duitsland gekroond. Drie jaar later wordt hij keizer van het Heilige Roomse Rijk. Pedro Álvares Cabral 1500 – De Portugese zeevaarder en ontdekkingsreiziger Pedro Álvares Cabral vertrekt met een vloot van dertien schepen naar India. Tijdens zijn reis ontdekt hij het huidige Brazilië. Barbie 1959 – Speelgoedfabrikant Mattel introduceert de pop Barbie tijdens de American International Toy Fair in New York. Ruth Handler wordt gezien als de bedenker van de pop.	10 maart Lorenzo da Ponte 1749 – Italiaans schrijver van libretti Lorenzo da Ponte wordt geboren. Hij schrijft de libretti voor 28 opera's en verwerft bekendheid door zijn samenwerking met Mozart. Bombardement op Tokio 1945 – De Verenigde Staten bombarderen de stad Japanse hoofdstad Tokio. Met circa 84.000 doden en ruim 40.000 gewonden als gevolg wordt dit gezien als het dodelijkste luchtbombardement ooit. Osama bin Laden 1957 – Osama bin Laden wordt geboren in Riyad. Hij is de oprichter van terreurorganisatie Al Qaida en is verantwoordelijk voor de aanslagen op 11 september 2001.
11 maart Keizerrijk Vietnam 1945 – Bảo Đại roept de onafhankelijkheid van het Keizerrijk Vietnam uit. Deze vazalstaat van het Japans Keizerrijk houdt na een paar maanden, op 23 augustus, op te bestaan. Litouwen 1990 – Na demonstraties tegen het Sovjetbewind verklaart Litouwen zich als eerste Baltische staat onafhankelijk van de Sovjet-Unie, waar het sinds 1940 deel van uitmaakte. Zeebeving Sendai 2011 – 130 kilometer ten oosten van de Japanse kust vindt een zeebeving plaats met een kracht van 9,0 op de schaal van Richter. Door de aardbeving en de daaropvolgende tsunami vallen bijna 25.000 doden.	12 maart Cesare Borgia 1507 – Cesare Borgia overlijdt in de Spaanse stad Viana. Aanvankelijk is Borgia een geestelijke, later verovert hij met de hulp van zijn vader, paus Alexander VI, en koning Lodewijk XII van Frankrijk grote delen van Italië. Nederlandsche Cocaïnefabriek 1900 – In Amsterdam wordt de Nederlandsche Cocaïnefabriek geopend. Het bedrijf produceert op grote schaal cocaïne voor medicinale doeleinden uit in Nederlands-Indië geteelde cocaplanten en daarnaast producten als novocaïne, morfine, heroïne en efedrine. SARS 2003 – De Wereldgezondheidsorganisatie slaat alarm wegens een besmettelijke longziekte. Een maand later zijn wereldwijd 2781 gevallen gemeld, waarvan 111 patiënten inmiddels overleden zijn. Nog een week later wordt de definitieve identificatie van het SARS-virus bekendgemaakt.
13 maart Uranus 1781 – William Herschel beseft dat het in 1690 voor het eerst waargenomen hemellichaam 34 Tauri geen ster maar een planeet is. Hij noemt de planeet Georgium Sidus (naar koning George III). In 1850 krijgt de planeet de naam Uranus. Anschluss 1938 – Met de voltooiing van de Anschluss wordt Oostenrijk als Ostmark een deel van het Groot-Duitse Rijk. Arthur Seyss-Inquart wordt rijksstadhouder. Gijzeling 1978 – Drie Zuid-Molukkers dringen het provinciehuis van Drenthe in Assen binnen. In totaal worden 16 vrouwen en 55 mannen gegijzeld. De gijzelnemers eisen de vrijlating van 21 Zuid-Molukse gevangenen die na eerdere acties zijn gearresteerd. Om hun eisen kracht bij te zetten wordt een van de gegijzelden een uur na het begin van de gijzeling voor het raam met kogels doorzeefd.	14 maart Albert Einstein 1879 – Theoretisch natuurkundige Albert Einstein wordt geboren in Ulm in het Duitse Keizerrijk. Einstein is vooral bekend om zijn speciale en algemene relativiteitstheorie. De formule E = mc² waarin de massa-energierelatie wordt uitgedrukt, is wereldberoemd. Zita van Bourbon-Parma 1989 – Zita van Bourbon-Parma overlijdt in Zwitserland. Zij was de laatste keizerin van Oostenrijk en de laatste koningin van Hongarije. Westerscheldetunnel 2003 – De opening van de Westerscheldetunnel maakt de autoveerdiensten tussen Vlissingen en Breskens en tussen Kruiningen en Perkpolder van de Provinciale Stoombootdiensten in Zeeland overbodig. De tunnel is 6,6 kilometer lang en ligt tot 60 meter onder water.
15 maart Julius Caesar 44 v.Chr. – De dictator perpetuus van de Romeinse Republiek wordt vermoord bij aanvang van een senaatsvergadering in de curia van het Theater van Pompeius. Jean-Pierre Monseré 1971 – Regerend wereldkampioen wielrennen Monseré komt bij een ongeluk tijdens een koers in Retie om het leven. Sovjet-Unie 1990 – Michail Gorbatsjov wordt de eerste (en laatste) president van de Sovjet-Unie. Zijn al eerder ingezette politiek van glasnost en perestrojka (openheid en hervorming) leiden binnen twee jaar tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.	16 maart Verenigd Koninkrijk der Nederlanden 1815 – Als Napoleon Bonaparte een nieuw offensief begint, wacht Willem Frederik van Oranje-Nassau de uitkomst van het Congres van Wenen niet af, maar benoemt zichzelf tot Koning der Nederlanden. Tom Poes 1941 – In het dagblad De Telegraaf/Nieuws van de dag verschijnt de eerste aflevering van de strip Het geheim der blauwe aarde. Het is de eerste strip waarin Tom Poes een rol speelt. Olivier B. Bommel doet in dit verhaal nog niet mee. IJzertoren 1946 – De IJzertoren, een in 1930 ingewijd vredesmonument in de West-Vlaamse stad Diksmuide, wordt met dynamiet opgeblazen.
17 maart VOC 1798 – Nadat de Nederlanden in 1795 door de Eerste Franse Republiek zijn verslagen en als Bataafsche Republiek zijn ingelijfd, wordt de Vereenigde Oostindische Compagnie, de eerste naamloze vennootschap met vrij verhandelbare aandelen en ooit het grootste handelsbedrijf ter wereld, genationaliseerd en uiteindelijk opgeheven. Koninkrijk Italië 1861 – Victor Emanuel II, de koning van Sardinië, wordt de eerste koning van een verenigd Italië. Verdrag van Brussel 1948 – Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, België, Nederland en Luxemburg ondertekenen als reactie op de Praagse Coup een verdrag waarin afspraken gemaakt worden over militaire samenwerking in West-Europa. Vervolgafspraken met onder andere de Verenigde Staten leiden in 1949 tot de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie.	18 maart Rudolf Diesel 1858 – De werktuigbouwkundige Rudolf Diesel wordt, als zoon van Duitse migranten, geboren in de Franse hoofdstad Parijs. Geïnspireerd door Carl Linde, van wie hij colleges volgt aan de Technische Universiteit München, doet hij pogingen een motor met een hoger rendement te ontwikkelen. Dit leidt eind 19e eeuw tot de uitvinding van de dieselmotor. George I van Griekenland 1913 – Koning George I van Griekenland wordt, twee weken voor zijn vijftigjarig regeringsjubileum, tijdens een wandeling door Thessaloniki door een geesteszieke doodgeschoten. Aleksej Leonov 1965 – Vanuit het ruimtevaartuig Voschod 2 voert kosmonaut Aleksej Leonov de eerste ruimtewandeling uit.
19 maart Wyatt Earp 1848 – Revolverheld Wyatt Earp wordt geboren in Monmouth in Illinois. Rond 1880 vormen hij en zijn broers de politiemacht in het stadje Tombstone in het Arizona-territorium. Met hun vriend Doc Holliday raken ze in 1881 betrokken bij het vuurgevecht bij de O.K. Corral. Nerodecreet 1945 – Adolf Hitler ziet in dat nazi-Duitsland de Tweede Wereldoorlog niet kan winnen en vaardigt het Nerodecreet uit: de hele Duitse infrastructuur dient vernietigd te worden. Tunesië 1956 – Tunesië wordt een koninkrijk, onafhankelijk van Frankrijk. Iets meer dan een jaar later wordt de koning afgezet en wordt Tunesië een republiek.	20 maart Amerikaanse literatuur 1852 – Eerste publicatie van het door de Amerikaanse abolitioniste Harriet Beecher Stowe geschreven boek De hut van Oom Tom. Otto von Bismarck 1890 – Otto von Bismarck wordt door keizer Wilhelm II van Duitsland ontslagen als rijkskanselier van het Duitse Keizerrijk, waarvan hij de architect was. Koningin Juliana 2004 – Precies 70 jaar na haar grootmoeder, Emma van Waldeck-Pyrmont, overlijdt Juliana, tussen 1948 en 1980 Koningin der Nederlanden.
21 maart Johann Sebastian Bach 1685 – Johann Sebastian Bach wordt geboren in de Duitse stad Eisenach. Bach wordt door de meeste muziekwetenschappers beschouwd als een van de grootste en invloedrijkste componisten uit de geschiedenis van de klassieke muziek. Hongarije 1919 – Béla Kun roept in Hongarije de Radenrepubliek uit, de eerste communistische staat na de Oktoberrevolutie in Rusland. Doodstraf 1952 – Op de Waalsdorpervlakte worden de oorlogsmisdadigers Andries Pieters en Artur Albrecht gefusilleerd. Het zijn de laatste doodstraffen die in Nederland voltrokken worden.	22 maart Maximiliaan I 1459 – De Oostenrijkse aartshertog Maximiliaan I wordt geboren in Wiener Neustadt. Na het overlijden van zijn vrouw Maria van Bourgondië in 1482 komen de Nederlanden aan het huis Habsburg. Hugo de Groot 1621 – De Nederlandse rechtsgeleerde Hugo de Groot ontsnapt in een boekenkist uit slot Loevestein. Film 1895 – In Parijs vertonen de gebroeders Lumière hun eerste film: La sortie des usines Lumière.
23 maart Sint Maarten 1648 – Het Verdrag van Concordia regelt de verdeling van Sint Maarten in een Frans en een Nederlands deel. Paul I van Rusland 1801 – De Russische tsaar Paul I wordt in Sint-Petersburg vermoord. Tijdens zijn regering streed Rusland tegen de gevolgen van de Franse Revolutie en de legers van Napoleon Bonaparte. Machtigingswet 1933 – De Duitse Rijksdag neemt de Machtigingswet aan en zet daarmee zichzelf buitenspel. De volgende dag krijgt de NSDAP van Adolf Hitler vrij spel.	24 maart Michiel de Ruyter 1607 – De Nederlandse admiraal Michiel de Ruyter wordt geboren in Vlissingen. Hij is een van de bekendste zeehelden uit de Nederlandse geschiedenis. Jules Verne 1905 – De Franse schrijver Jules Verne komt te overlijden in Amiens. Hij was pionier in het sciencefictiongenre en schreef onder andere het boek Twintigduizend mijlen onder zee. Dirk Frimout 1992 – Dirk Frimout gaat met de spaceshuttle Atlantis als eerste Belg de ruimte in. Hij blijft in de ruimte tot 2 april van dat jaar en cirkelt in totaal 143 keer rond de aarde.
25 maart Thames Tunnel 1843 – In Londen wordt de eerste tunnel onder een bevaarbare waterweg geopend. Claude Debussy 1918 – De Franse componist Claude Debussy komt te overlijden in Parijs. Hij was een van de invloedrijkste componisten van impressionistische muziek van zijn tijd. Elton John 1947 – Popzanger, componist en pianist Elton John wordt geboren in de Londense wijk Pinner. Met meer dan 300 miljoen verkochte opnames is hij een van de succesvolste artiesten ooit.	26 maart Beethoven 1827 – De in Duitsland geboren componist Ludwig van Beethoven overlijdt in Wenen. Beethoven wordt gerekend tot de Eerste Weense School. Hij bracht het classicisme tot voltooiing en bereidde de weg voor de romantiek. Slinger van Foucault 1851 – In het Panthéon in Parijs bewijst Léon Foucault met behulp van een slinger dat de aarde draait. Carol I 1866 – Karel Eitel Frederik Zephyrinus Lodewijk, uit het huis Hohenzollern-Sigmaringen, wordt gekozen als domnitor (vorst) van Roemenië. Door de vertegenwoordiger van een erkende dynastie aan de macht te brengen hoopt men een eind te maken aan de overheersing door omringende landen. Karel neemt de Roemeense naam Carol I aan. Op 10 mei 1881 wordt hij gekroond tot eerste rege (koning) van Roemenië.
27 maart Karel I van Engeland 1625 – Karel I wordt koning van Schotland, Engeland en Ierland. Wilhelm Röntgen 1845 – De Duitse natuurkundige Wilhelm Röntgen wordt geboren in Lennep. In 1895 ontdekt hij de later naar hem genoemde Röntgenstraling. Aardbeving Alaska 1964 – Alaska wordt getroffen door de zwaarste aardbeving in de geschiedenis van de Verenigde Staten. De beving, met een kracht van 9,2 op de schaal van Richter, en de daarop volgende 67 meter hoge vloedgolf kosten aan 131 mensen het leven.	28 maart Krimoorlog 1854 – Tijdens de Krimoorlog scharen Groot-Brittannië en Frankrijk zich aan de kant van het Ottomaanse Rijk en daarmee tegen Rusland. Commune van Parijs 1871 – Installatie van de Commune van Parijs, een democratisch gekozen revolutionaire regering die twee maanden later met geweld wordt afgezet. Kernongeval Verenigde Staten 1979 – In de kerncentrale Three Mile Island in Pennsylvania vindt er door problemen met het koelsysteem een meltdown plaats in een van de reactoren.
29 maart Nieuw-Zweden 1565 – Zweedse kolonisten vestigen zich in Nieuw-Zweden, in de buurt van de huidige stad Philadelphia. Elektronenmicroscoop 1956 – Sovjet-Russische wetenschappers demonstreren in Londen de eerste elektronenmicroscoop. Eurovisiesongfestival 1969 – Het 14e Eurovisiesongfestival kent vier winnaars: Frankrijk (Frida Boccara met Un jour, un enfant), het Verenigd Koninkrijk (Lulu met Boom bang-a-bang), Nederland (Lenny Kuhr met De troubadour) en gastland Spanje (Salomé met Vivo cantando).	30 maart Meter 1791 – De Franse academie van wetenschappen definieert een nieuwe standaardmaat: de meter, zijnde het tienmiljoenste deel van de afstand van de Noordpool tot de evenaar, gemeten via de meridiaan van Parijs. Vincent van Gogh 1853 – De Nederlandse kunstschilder Vincent van Gogh wordt geboren in Zundert. Hoewel hij tegenwoordig wordt gezien als een van de grote schilders van de 19e eeuw, werd er tijdens zijn leven slechts één schilderij van hem verkocht. Aankoop van Alaska 1867 – De Verenigde Staten kopen Russisch-Amerika voor een bedrag van 7,2 miljoen dollar.
31 maart Isaac Newton 1727 – De Britse natuurkundige, wiskundige, astronoom, natuurfilosoof, alchemist, muntmeester en theoloog Isaac Newton overlijdt in Kensington. Volgens een peiling uit 2005 beschouwen leden van de Royal Society hem als de grootste geleerde in de hele geschiedenis van de wetenschap. Eiffeltoren 1889 – Op het terrein van de wereldtentoonstelling wordt de Eiffeltoren ingehuldigd. Tenzin Gyatso 1945 – De 14e dalai lama, de belangrijkste tulku binnen het Tibetaans boeddhisme, krijgt politiek asiel in India.