Wikipedia:De kroeg/Archief 20091228

Publiek domein dag

Sigmund Freud, 70 jaar dood in 2009, dus auteursrecht vervalt in 2010

Behalve dat we op 1 januari 2010 een nieuw decennium kunnen vieren kunnen we ook iets anders vieren: namelijk dat werken van iedereen die in 2009 70 jaar dood was in het publieke domein vallen. Dat betekent dat het auteursrecht vervalt en dat je er alles mee mag doen wat je wil, zoals het bijvoorbeeld hier op Wikipedia zetten. Het gaat dan bijvoorbeeld om de werken van Sigmund Freud en de gedichten van W.B. Yeats. De Britse Wikimedia chapter viert het die dag al, maar misschien ook leuk voor ons om er iets mee te doen? Suggesties? Husky ^(overleg) 22 dec 2009 01:04 (CET)

Een kijkje bij 1939#Overleden leert ons dat ook werken van:

• Nienke van Hichtum, kinderboekenschrijfster
• Augusta de Wit, schrijfster
• Franz Schmidt, componist
• Howard Carter, archeoloog
• Willem de Merode, schrijver
• Joseph Roth, schrijver
• Ketty Gilsoul-Hoppe, kunstenaar
• Joan Nieuwenhuis, journalist

Onder het publiek domein zullen vallen, en waarschijnlijk nog wat meer die daar te vinden zijn. Mvg, Bas 22 dec 2009 12:14 (CET)

Ik had al even in en:Category:1939 deaths gekeken en welke artikelen daarvan de meeste links er naartoe hebben (hier), dan komt bijvoorbeeld William Butler Yeats naar boven. Multichill 22 dec 2009 13:11 (CET)

Komen werken 70 jaar na overlijden in het publieke domein? Of gebeurt dat pas op 1 januari van het daaropvolgende jaar? In het eerste geval is er wat dit betreft niets speciaals aan 1 januari, werken van Freud en Yeats zijn dan nu al enige maanden in het publieke domein. In het laatste geval zou ik niet de term 'vieren' willen gebruiken, het gaat per slot van rekening om het feit dat iemand 70 jaar geleden is overleden... Vriendelijke groet, Trewal 22 dec 2009 14:43 (CET)

Die 1 januari na 70 jaar overlijden pas. Alfons Mucha komt ook voor de liefhebbers vrij. --Sonty 22 dec 2009 14:48 (CET)

Hoe het internationaal precies is vastgelegd weet ik niet, maar artikel 37 van de Nederlandse Auteurswet 1912 stelt: "Het auteursrecht vervalt door verloop van 70 jaren, te rekenen van de 1e januari van het jaar, volgende op het sterfjaar van de maker." Spraakverwarring 22 dec 2009 14:50 (CET)

Exact: daarom is er ook reden voor een feest op 1 dag, anders zou het elke dag publiek domein dag zijn :). Mooie vondst trouwens dat Mucha's werk vrij komt! Husky ^(overleg) 22 dec 2009 19:18 (CET)

Ook de vliegtuigontwerpen van Anthony Fokker zullen in het publiek domein vallen. - Bas 22 dec 2009 19:45 (CET)

Ik snap de importantie in het kader van vrij gebruik van bronnen wel, maar een Public domain day is mij wat te gortig. Ik haal maar weer eens een klassiek voorbeeld aan. In 1986 kwam het werk van Karl Kraus vrij, met name zijn monumentale toneelwerk De laatste dagen van de mensheid dat in zeventig jaar na ontstaan maar zes of zeven keer is uitgevoerd. Een daarvan was van mij, in 1988, dus rechtenvrij. Een paar jaar later werd de regeling uitgebreid tot 70 jaar na overlijden en was mijn werk dus niet rechtenvrij, evenmin als de uitgave die ervan gemaakt is. Die uitgave is dus pas weer vrij sinds 2006. Intussen stierf echter de uitgever, en zijn rechten zijn pas beschikbaar rond 2065. Ik leef nog en hoop 75 jaar te worden, hetgeen betekent dat de bewerking vrijkomt rond 2098. Zelfs als de regeling niet was veranderd hadden we dus nog een mensenleven te gaan. Het is al heel fijn dat het werk van Hendrik Tollens vrij verspreid kan worden. In de rij graag. - Art Unbound 22 dec 2009 21:20 (CET)

Ik volg je niet helemaal. Wat heeft de uitgever ermee te maken? Het gaat om de sterfdatum van de maker, niet die van de uitgever, of mis ik iets? Hoopje 22 dec 2009 21:55 (CET)

Er waren twee, drie of vier makers, en na het wijzigen van alle sterfdata ware er vijf, of zes. Maar ik geef toe dat ik overdrijf. - Art Unbound 22 dec 2009 22:16 (CET)

Sorry voor mijn meligheid. Er is bijvoorbeeld zoiets als grootrecht. In zo'n geval hebben alle creatieve medewerkers aan bijvoorbeeld een opera of musical, deel aan de rechten. Componist, auteur, regisseur, decorontwerper, zelfs kostuumontwerper en nog wat. Dan is er sprake van een gedeeld recht op een produktie. Vandaar dat bijvoorbeeld een productie uit Wenen als geheel naar Amsterdam wordt gehaald en niet veranderd mag worden.

In mijn voorbeeld waren er dus meerdere rechthebbenden, en of de uitgever daarbij hoort is even de vraag. De tekstschrijver wel, de vertaler ook, en bij het product: uitgave was het de vraag of de oorspronkelijke schrijver (of zijn erven) wel of niet auteursrechthebbend waren. De oorspronkelijke auteur was in 1986 niet rechthebbend (auteursrecht verlopen) en in 1991 plotseling wel (auteursrecht verlengd). Toen was ik dus plotseling een dief van andermans rechten terwijl ik dat bij ontstaan van mijn werk niet was. De uitgever van mijn werk was plotseling ook een dief. De producent van de voorstelling in 1988, die bij de première geen dief was, werd vijf jaar later alsnog een dief. (Wel, dat hij altijd al een dief was geweest doet er even niet toe). Vervolgens ben ik als tekstschrijver een contract aangegaan met een regisseur, componist, een decorontwerper en zo meer, maar ik kon het natuurlijk niet helpen dat een werk dat in 1986 rechtenvrij was, dat in 1996 niet meer bleek te zijn. Mooi verhaal is dat.

Vandaar dat ik niet al te gek sta te juichen over een feestdag die Publiek domein-dag wordt genoemd. En vandaar dat ik zeg: begin maar bij Tollens of Poot, dan zit je in elk geval goed.- Art Unbound 22 dec 2009 23:17 (CET)