Help:Gebruik van openbare bronnen

Overzicht hulppagina's
Wikipedia Hulppagina's
Alfabetische index Portaal:Hulp en beheer Helpdesk Toch een paar regels Veelgestelde vragen (FAQ) Veelgestelde verwijderingsvragen Hoe je mee kunt doen Waarom zou ik meedoen? Uitleg Terminologie op Wikipedia Nieuwe pagina aanmaken Titel kiezen Titel wijzigen Redirectpagina aanmaken Pagina's samenvoegen Tips voor het schrijven van een goed artikel Tips voor het vertalen van een artikel Tekstopmaak Spelling Tabellen Formules Tijdbalken Afbeeldingen en bestanden Geluid Links Interwiki-links Sjablonen Navigatie Categorieën Kleine wijziging Bots Coördinaten & externe kaarten Hulpmiddelen Toegankelijkheid Privacy
Zie ook Regels en richtlijnen Zie ook Artikelen bewerken

Voor hoe te verwijzen naar bronnen waaraan de informatie voor een lemma ontleend is, zie Wikipedia:Bronvermelding

Een openbare bron is een plaats waar iedereen toegang toe heeft en waar informatie, teksten, bestanden, afbeeldingen, etc gevonden kunnen worden. Als een tekst, bestand, afbeelding, etc in Wikipedia overgenomen wordt, dient altijd aangegeven te worden wie de maker is (het is niet toegestaan te doen alsof men het zelf gemaakt heeft).

Soorten openbare bron

Er zijn verschillende soorten openbare bronnen op het internet te vinden:

• Bronnen met materiaal dat tot het publieke domein behoort, bijvoorbeeld omdat de makers van het werk langer dan 70 jaar geleden zijn overleden. Uit deze werken mag vrijelijk - ook letterlijk - worden overgenomen. Vaak zal het nodig zijn de stijl aan te passen voor Wikipedia.
• Bronnen zoals deze Wikipedia en de zusterprojecten daarvan met materiaal dat vrijgegeven is door middel van de GNU-licentie voor vrije documentatie (GFDL) en CC BY-SA 3.0, of een vergelijkbare licentie.
• Bronnen waarvan de rechthebbenden hebben laten weten, geen bezwaar te hebben met overname in Wikipedia, tegen de voorwaarden van de GNU-licentie voor vrije documentatie en CC BY-SA 3.0. Dat vereist dat men ook overname voor commerciële doeleinden (mits onder 'GFDL' en CC BY-SA 3.0) toelaat. Hieronder worden een aantal van deze bronnen genoemd.
• Bronnen die gratis toegankelijk zijn, maar die voor overname van teksten, afbeeldingen of bestanden speciale toestemming vereisen. Hieronder vallen ook websites die uitsluitend niet-commercieel gebruik van hun inhoud toestaan. Uit die bronnen kan niets worden gekopieerd naar wikipedia, maar de kennis of informatie uit die bronnen kan wel gebruikt worden.
• Bronnen die voor iedereen toegankelijk zijn, maar waarvoor men betaling, of inschrijving als abonnee vereist. Bijvoorbeeld de archieven van sommige dagbladen. Dat zijn wel openbare bronnen, maar geen vrije bronnen.

Lijst met openbare bronnen op internet

Volledig vrije openbare bronnen

Materiaal in het publieke domein of met CC0.

• Project Laurens Jz Coster Vergelijkbaar met Project Gutenberg, maar voor Nederlandstalige teksten.
• Nederlandse Overheid: https://www.overheid.nl Tenzij expliciet anders is aangegeven, is informatie op overheid.nl vrij van auteursrecht.
• Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië Het auteursrecht is vervallen.
• Open datasets van de Koninklijke Bibliotheek
• Rijksoverheidswebsite Tenzij een vorm van beeld of anders vermeld, is CC0 van toepassing. Zie betreffende copyrightbepaling

Andere beschikbare Nederlandstalige bronnen

Op deze bronnen rust wèl auteursrecht, maar de betreffende licentie laat vrije distributie in gelimiteerde vorm toe. Soms betekent dat dat de oorspronkelijke auteur vermeld moet worden. In andere gevallen gelden er beperkingen op het bewerken van het materiaal. Het is belangrijk de licentie op zulke restricties na te kijken.

Overheden

• Regeringswebsite (niet langer in gebruik): Onder voorwaarde dat de herkomst wordt vermeld (bijvoorbeeld met een link), mogen onderdelen van de inhoud van Regering.nl worden overgenomen. Afbeeldingen vallen hier niet onder zie hier
• Het ministerie van VROM. Van het colofon op de website: "Deze site komt tot stand onder verantwoordelijkheid van de Centrale Directie Communicatie van het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. U kunt, met bronvermelding, informatie van deze site kopiëren. Wilt u in dat geval wel vermelden dat de meest actuele informatie te vinden is op de site van VROM zelf? Auteursrechten op de afbeeldingen op deze site zijn uitdrukkelijk voorbehouden."
• Ministerie van Defensie: Hebben aangegeven dat hun materiaal gebruikt mag worden, mits herkomstvermelding plaatsvindt (zie overlegpagina).
• Ministerie van Financiën: Volgens de tekst op hun website (4 jun 2006 00:46 (CEST)) mag alles met bronvermelding worden overgenomen. De copyright tekst luidt: "Het auteursrecht op de website wordt door het ministerie van Financiën voorbehouden. Onder voorwaarde dat de bron vermeld wordt, mogen onderdelen van de inhoud van de website worden overgenomen."
• Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, idem: "Het auteursrecht op de website wordt door het ministerie van VWS voorbehouden. Onder voorwaarde dat de bron vermeld wordt, mogen onderdelen van de inhoud van de website worden overgenomen."
• Overheid.nl: Informatie die u via www.overheid.nl vindt is vrij van rechten, tenzij in de Help bij het betreffende onderdeel iets anders staat. Dat betekent dat u die informatie vrij kunt kopiëren, bewerken en aan derden kunt doorleveren.,zie hier.
• Europese Unie. Reproductie met herkomstvermelding toegestaan, tenzij anders vermeld. Indien voor de reproductie of het gebruik van tekstfragmenten of multimedia-informatie (geluid, beelden, software enz.) voorafgaande toestemming vereist is, wordt hiermee de bovengenoemde algemene toestemming opgeheven en zullen beperkingen van het gebruik daarin duidelijk aangegeven worden.
• Europees parlement Reproductie met herkomstvermelding toegestaan, tenzij anders vermeld.

Anderen

• KNMI. Alle informatie die het KNMI op internet publiceert is openbaar en mag in principe door derden worden gebruikt, mits het KNMI als herkomst wordt vermeld.
• cbs.nl - Het Centraal Bureau voor de Statistiek staat iedereen toe om het voor eender welk doel te gebruiken, zolang de herkomst correct wordt vermeld. Verspreiding, afgeleide werken, commercieel gebruik en ander gebruik zijn hierbij toegestaan. (zie ook commons:Template:Statistics Netherlands map met de OTRS mail.)
• De Levensberichten en Herdenkingen 2010, 2011 en 2012 op de website van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen bevatten biografieën van 37 recent overleden wetenschappers onder de licentie CC-BY-3.0. Deze biografieën mogen dus onder naamsvermelding worden overgenomen. Op de website staan nog enkele andere documenten die zijn gepubliceerd onder CC-BY-3.0 of CC-BY-SA-3.0.
• Parlementair Documentatie Centrum van de Universiteit Leiden, met o.a.:

- Parlement & Politiek - overname teksten was tot 2016 toegestaan met herkomstvermelding (niet meer), afbeeldingen echter niet (zie ook Parlement & Politiek).

- Politiek Compendium - overname teksten was in het verleden toegestaan met bronvermelding (waarschijnlijk niet meer).

- Europa Nu - overname teksten was in het verleden toegestaan met herkomstvermelding, afbeeldingen deels niet en deels met vermelding van de (oorspronkelijke) herkomst (waarschijnlijk niet meer).

• Staten-Generaal Digitaal - full-text Kamerverslagen, Kamerstukken en Kamervragen uit de periode 1814-1995. De 454.800 documenten bevatten samen 2,5 miljoen rechtenvrije pagina’s (CC0), met veel visuele toelichting in de vorm van kaarten en tekeningen.
• Rechtspraak.nl: Hun site zegt "U mag de informatie van deze site met bronvermelding overnemen, met uitzondering van beeldmateriaal."
• Milieuloket - overname teksten toegestaan met herkomstvermelding, afbeeldingen deels niet en deels met vermelding van de (oorspronkelijke) herkomst.

Algemene openbare bronnen

De hieronder genoemde bronnen zijn openbaar, dus voor iedereen toegankelijk, en bovendien gratis te raadplegen. Overname is niet zonder meer toegestaan.

• Narcis/DAREnet: Nederlandse wetenschappelijke onderzoeksresultaten. Meer dan 150.000 online toegankelijke artikelen en boeken, afkomstig van alle Nederlandse universiteiten, de KNAW en NWO. Biedt ook toegang tot de Nationale Proefschriftensite, waarin ruim 20.000 dissertaties te raadplegen zijn. Overname met herkomstvermelding.
• (nl) Uitgebreid overzicht van alle digitale collecties en catalogi van de Koninklijke Bibliotheek en het Nationaal Archief
• (nl) Catalogi Koninklijke Bibliotheek van België
• Zoeken.bibliotheek.be: hier vind je een overzicht van boeken, tijdschriften, tijdschriftartikels, video's, cd-roms, momenteel zijn circa 690.731 werken opgenomen. Een groot aantal van de werken is zeker ook aanwezig in vele plaatselijke openbare bibliotheken. Raadpleeg hiervoor de lokale catalogus.
• (nl) Databank met ISBN-titels van publicaties sinds eind jaren zestig van het Centraal Boekhuis. [1]

Biografieën

• (nl) Biografisch Woordenboek van Nederland 1880-2000 (BWN) Diverse significante Nederlanders (Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis)
• (nl) Teksten over Nederlandse filosofen op de website van de Koninklijke Bibliotheek. Zie de precieze lijst van URLs (pdf) van de vrijgegeven pagina's. Teksten zijn beschikbaar onder de licentie CC-BY 4.0.

Kranten-, tijdschriften- en boekenarchieven

Kranten

• (nl) Leeuwarder Courant 1752 - vorige week (Stichting Digitaal Archief Leeuwarder Courant)
• (nl) Digitaal krantenarchief 1910 - 1945 Het Centrum, De NRC, Het Vaderland en Het Volk (Koninklijke Bibliotheek)
• (nl) Delpher kranten 1618-1995 - 11 miljoen full-text Nederlandse krantenpagina's van 1618-1995. 84 miljoen krantenartikelen, nieuwsberichten, advertenties en familieberichten in kranten uit Nederland, Nederlands-Indië, Suriname, de Nederlandse Antillen, de Verenigde Staten en uit de Tweede Wereldoorlog
• (nl) Delpher regionale krantenbanken - ruim één miljoen krantenpagina’s uit regionale krantenbanken
• (nl) Rotterdamsch Nieuwsblad 1929 - 1946 (Gemeentearchief Rotterdam)
• (nl) Regionale kranten Amersfoort (Archief Eemland)
• (nl) Regionale kranten Leiden Leidsche Courant, Leidsch Dagblad en Nieuwe Leidsche Courant (Regionaal Archief Leiden)

Tijdschriften

• (nl) Elseviers Geïllustreerd Maandschrift 1891 - 1940 (Elseviers.nl)
• (nl) Delpher tijdschriften - ruim 3,2 miljoen pagina’s uit meer dan 230 titels uit de 19e, 20e en 21e eeuw

Boeken

• (nl) Delpher Boeken Basis - ruim 52.000 full-text gedigitaliseerde boeken uit de 17e, 18e, 19e en 20e eeuw
• (nl) Delpher Boeken via Google - 320.000 full-text gedigitaliseerde boeken uit de 16e, 17e, 18e en 19e eeuw. Komen voort uit het samenwerkingsproject van de Koninklijke Bibliotheek en Google. Deze gedigitaliseerde boeken zijn ook vindbaar op Google Books
• (nl) Early Dutch Books Online - meer dan twee miljoen gedigitaliseerde bladzijden uit 11.240 boeken (9.710 titels) gedrukt in de jaren 1781-1800 in het Nederlandse taalgebied

Andere archieven op internet

• (nl) Archief Eemland - geschiedenis van Amersfoort en regio Eemland
• (nl) Gemeente Amsterdam Stadsarchief
• (nl) Gemeente Rotterdam Gemeentearchief
• (nl) Het Utrechts Archief - stad en provincie Utrecht, archieven Nederlandse Spoorwegen, landelijk centrum mbt kerkelijke archieven
• (nl) Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (Huygens ING)
• (nl) (fy) Tresoar - Fries Historisch en Letterkundig Centrum
• (nl) (fy) Wumkes.nl - Digitale Historische Bibliotheek Friesland

Anders-talige openbare bronnen

• Lijst van rechtenvrije bronnen op de Duitstalige Wikipedia.
• Lijst van rechtenvrije bronnen op de Engelstalige Wikipedia, gerangschikt per vakgebied.
• Lijst van rechtenvrije bronnen op de Franstalige Wikipedia, gerangschikt per vakgebied.
• Lijst van niet geheel rechtenvrije bronnen op de Engelstalige Wikipedia, gerangschikt per vakgebied.

Media

Vrije bronnen van foto's

Let op: bij websites met foto's wordt met het woord rechtenvrij vaak bedoeld dat er voor het gebruik van een foto niet apart betaald hoeft te worden. Dat betekent beslist niet dat ze vrij van auteursrechten zijn.

Onderstaande websites bevatten veel afbeeldingen die in het publieke domein vallen of onder een licentie die verenigbaar is met Wikipedia. Dit geldt echter niet voor alle bestanden op deze websites, lees daarom altijd goed de voorwaarden voor gebruik

• http://www.public-domain-photos.com - Ongeveer 5000 foto's in het publieke domein.
• Public Domain Cliparts Meer dan 8000 cliparts in het publieke domein, zonder auteursrechtelijke beperkingen, en in svg-formaat.
• Wikipedia's linkpage voor illustraties
• Websites van de Amerikaanse overheid
  • US Fish and Wildlife Service
  • Nasa.gov
  • Nasa Planetary Photojournal
  • Noaa.gov
  • Public Health Image Library
• Vissen
• Vlinders
• Insecten
• Insecten en reptielen
• Amfibieën en reptielen
• Planten en dieren
• Allerlei dieren, mooie foto's
• Free On Line Photos
• Copyright-Free Photo Archive Public Domain Photos and Images
• PD Photo.org
• Library of Congress oude foto's (PD)
• Het verleden in beeld, afbeeldingen van oude beroepen en schepen
• Mineralen
• Demis.nl/mapclip, kaarten kunnen worden gebruikt onder vrije PD licentie, een link naar de site wordt gewaardeerd.
• De Gemeente-Atlas van Nederland: kaarten uit 1865-1870. En een vermelding van de URL van de site of van de betreffende provinciepagina is gewenst.
• Fotocollectie Nationaal Archief op Flickr The Commons
• Het Geheugen Van Nederland, 830.000 afbeeldingen uit 100 Nederlandse musea, bibliotheken en archieven.
• Europeana, een Europese portal voor cultureel erfgoed (Wikipedia-lemma)
• Foto's in het publiek domein

Op de Engelstalige versie van Wikipedia kun je een grote lijst van bronnen van foto's vinden op Public domain image resources

Vrije screenshots van films

Films in het publiek domein mogen gebruikt worden voor screenshots. Voorbeelden hiervan zijn:

- Films geproduceerd door de Amerikaanse federale overheid

- Amerikaanse films van vóór 1923

- Films van vóór 1978 die in Amerika geen copyright registratie hebben.

Italiaanse films ouder dan twintig jaar mogen gebruikt worden voor screenshots- mits hier geen tekst op te lezen is. Gebruik voor deze screenshots het sjabloon:PD-IT. LET OP: deze screenshots mogen niet op wikimedia commons worden geplaatst.

Vrije bronnen van foto's, bronvermelding verplicht

• Flickr heeft erg veel Creative Commons-gelicenseerde foto's. Let op dat u alleen foto's uploadt die CC-BY of CC-BY-SA zijn gelicenseerd. U kunt alleen door deze foto's zoeken via deze link
• WebMuseum, tekst en afbeeldingen mogen worden gekopieerd onder de termen van Creative Commons
• Pics for learning disclaiwmer bij upload gewenst: hier
• Beeldbankvenw, luchtfoto's Nederland (vooral kust, verkeer- en waterwerken...) - licentiesjabloon voor uploaden: {{beeldbank}}
• Monumentenzorg Amsterdam - gebruik sjabloon {bmz} bij uploaden. Bronvermelding verplicht.
• Brabants Historisch Informatie Centrum - De reproducties van kaarten en prenten mogen overgenomen, mits als bronvermelding Collectie BHIC vermeld wordt. Let op: de foto's op de site mogen niet overgenomen worden, dus enkel de kaarten en prenten!

• (nl) Beeldbank Verkeer en Waterstaat (registreren bronvermelding) Waterstaatkundige onderwerpen in Nederland.

Overig foto-, film- en geluidsmateriaal

• (nl) Zoeken in Beeld & Geluid archief o.a. Polygoon-bioscoopjournaal (een aantal fragmenten; niet volledig) / Jaaroverzichten tot 1978 (1934, 1946 en 1950-1978)
• (nl) ANP radionieuwsberichten 1937 - 1984 - Gezien de CC-BY-NC 3.0-licentie op deze data is het uploaden van afbeeldingen/scans naar Commons en teksten naar Wikisource niet mogelijk, wel zijn de objecten interessant voor referenties en citaten op Wikipedia.

Privé-sites

• https://www.xs4all.nl/~wvganswk/esp.htm
• https://www.nissaba.nl

  auteur waarschuwt dat niet alle informatie 100% zeker is, Andre Engels

• https://www.vogelringschier.nl/

  ook foto's (gegevens van website)

• http://www.stopwapenhandel.org

  tekst (uiteraard is een gedeelte niet-NPOV)

  • gooijer.netfirms.com

    Auteur Frans de Gooijer heeft in een email aan de Wikipedia moderatoren toestemming gegeven voor gebruik. - André Engels 27 jun 2004 02:08 (CEST)

• De Mieliestronk (Afrikaans) - https://www.mieliestronk.com, zie af:GebruikerBespreking:Alias
• CPU-World (bronvermelding verplicht, gebruik sjabloon {{CPU-World}}) - http://www.cpu-world.com
• http://users.skynet.be/ovo/ (Ons Volk Ontwaakt) MADe 28 jan 2006 08:51 (CET)

Wat niet gebruikt mag worden

Onderstaand lijstje bevat bronnen waarvan expliciet door de makers ervan is aangegeven dat we ze in het geheel niet mogen gebruiken.

• De Europese Ruimtevaartorganisatie ESA staat commercieel gebruik van hun media niet toe, derhalve zijn ze niet geschikt voor Wikipedia. Soms zijn er goede alternatieven te vinden voor hun foto's bij de NASA waarvan de foto's wel gebruikt mogen worden.
• https://www.rulers.org is niet helemaal vrij te gebruiken; een van de redenen hiervoor is bijvoorbeeld dat de licenties GFDL en CC BY SA 3.0 commercieel gebruik wel toe staan, maar dat staat de website niet toe. (Data from this site may be queried and copied on a not-for-profit basis only if the source is accurately credited.)

Zie ook

• Voor informatie over wanneer bronnen wel of niet betrouwbaar genoeg zijn, zie Wikipedia:Betrouwbaarheid van bronnen.
• Voor een overzicht van boeken en dergelijke waar Wikipedia-medewerkers over beschikken, zie Wikipedia:Wikipedianen en hun bronnen.