Willem IJsbrantsz. Bontekoe
Willem IJsbrantszoon Bontekoe (Hoorn, 1587 - aldaar, 1657) was een Hoorns schipper en koopman. Hij heeft geen bijzondere ontdekkingen op zijn naam staan, maar is bekend geworden door zijn journaal van de reis naar Indië in opdracht van de VOC. Dit populaire journaal is veelvuldig heruitgegeven, en Johan Fabricius verwerkte het onderwerp in zijn jeugdroman De scheepsjongens van Bontekoe.
Bontekoe werd 2 juni 1587 in Hoorn gedoopt. Hij was geboren in het huis aan de Veermanskade 15 met de gevelsteen De Bontekoe. Vermoedelijk was hij het oudste kind van IJsbrant Willemsz Bontekoe en Geertje Jacobs, en het gezin bestond waarschijnlijk uit tien of meer kinderen.
Hij volgde op twintigjarige leeftijd zijn vader op als schipper van het schip De Bontekoe, waarvan hij zelf slechts voor 1/32 deel eigenaar was.[1] Bontekoe voer toen vooral in Europese wateren. In 1608 vervoerde hij zout tussen La Rochelle en Danzig, in 1611 goederen naar Archangelsk. De schepen waar hij op voer werden in de loop der tijd steeds groter; in 1607 was zijn schip nog 90 last groot, in 1617 130 last. Wel noemde hij zijn schip telkens De Bontekoe. Op een reis naar Sevilla werd het schip op 17 september 1617 door Algerijnse kapers geroofd. Bontekoe werd op 13 oktober door bemiddeling van de Hollandse renegaat Soliman Rais vrijgekocht. [2]
In 1618 trad Bontekoe op 31-jarige leeftijd in dienst bij de VOC.[3] Op 28 december van dat jaar begon hij aan een reis naar Oost-Indië als schipper van de Nieuw Hoorn. Vanaf hier begint het Journaal van Bontekoe, het dagboek dat hij schreef over de reis. Op de reis naar Indië vloog het schip in brand en ontplofte. Toch bereikte Bontekoe Indië. In Indië werd hij door Jan Pieterszoon Coen naar de Zuid-Chinese Zee gestuurd om onder andere de handelsbetrekkingen met China aan te halen, maar de reis had meer weg van een rooftocht dan van een handelsmissie. Op 25 november 1625 keerde Bontekoe als gezagvoerder van het schip Hollandia terug in Nederland.
-
Geboortehuis Bontekoe in Hoorn -
Gevelsteen De Bontekoe -
Grafsteen van de vader van W.IJ.Bontekoe
Waarschijnlijk heeft hij zelf na 1625 niet meer gevaren, maar hield hij zich onder andere met de handel in hout bezig. Op 1 maart 1626 trouwde de bijna veertigjarige Bontekoe met Eeltje Bruijns (36).[4] Bontekoe had waarschijnlijk met zijn handel en zijn reis voor de VOC aanzienlijk verdiend. Hij was bijvoorbeeld met 200 gulden de belangrijkste donateur voor de verbouwing van de kerk voor de remonstrantse gemeente in Hoorn, en later leende hij nog eens 700 gulden aan de kerkgemeente. Zijn huwelijk bleef kinderloos en zijn vrouw stierf in 1646. Datzelfde jaar werd ook zijn journaal uitgegeven. Bontekoe zelf overleed in 1657.
Trivia
Zijn vader, Ysbrandt Willemssoon Bontekoe, overleed in 1608. Hij werd begraven in de Noorderkerk in Hoorn, waar zijn grafsteen nog aanwezig is.
| Bronnen, noten en/of referenties |