Wim van der Grinten

Wim van der Grinten
Persoonlijke gegevens
Volledige naam	Willem Christiaan Leonard van der Grinten
Geboortedatum	7 september 1913
Geboorteplaats	Nijmegen
Overlijdensdatum	1 juni 1994
Overlijdensplaats	Nijmegen
Land(en) van nationaliteit	Nederlands
Religie	Rooms-Katholieke Kerk
Politieke partij	KVP, CDA (vanaf 1980)
Lid van	Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen
Academische achtergrond
Alma mater	Katholieke Universiteit Nijmegen
Proefschrift	Rechtmatigheid van de doodstraf (1937)
Promotor(s)	W.J.A.J. Duynstee
Wetenschappelijk werk
Vakgebied(en)	Burgerlijk recht
Universiteit	Katholieke Universiteit Nijmegen Katholieke Hogeschool Tilburg
Soort hoogleraar	Gewoon hoogleraar
Promovendi	J.M.M. Maeijer · E.A.A. Luijten · A.V.M. Struycken · S.C.J.J. Kortmann · A. Hammerstein
Beroep	politicus, academisch docent
Functies
1945–1949	Gemeenteraadslid in Rotterdam
1945–1949	Fractievoorzitter
1949–1951	Staatssecretaris van Economische Zaken
Dbnl-profiel

Willem Christiaan Leonard (Wim) van der Grinten (Nijmegen, 7 september 1913 – aldaar, 1 juni 1994) was een Nederlandse rechtsgeleerde en KVP-politicus.

Hij was van 1949 tot 1951 staatssecretaris van Economische Zaken in het kabinet-Drees-Van Schaik en daarmee de eerste staatssecretaris in de Nederlandse parlementaire geschiedenis.

Biografie

W.C.L. van der Grinten was de zoon van de Nijmeegse hoogleraar staatsrecht en oud-gemeentesecretaris Jozef van der Grinten. Hij studeerde tussen 1931 en 1934 rechten aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, was senator van het Nijmeegsch Studenten Corps Carolus Magnus, en lid van het literair-mystieke dispuut De Gong. Hij was genoodzaakt zijn studie zo snel mogelijk te voltooien omdat zijn vader overleed en zijn moeder alleen de zorg droeg voor de overige negen kinderen. In 1937 promoveerde hij bij Willem Duynstee op het proefschrift Rechtmatigheid van de doodstraf. Hij onderzocht of de doodstraf rechtmatig is, of dat voor de uitvoering ervan een rechtsgrond te vinden is. De conclusie was dat de staat inderdaad het recht heeft om de doodstraf op te leggen in gevallen waarin de dood verdiend is. Waarbij opgemerkt moet worden dat Van der Grinten niet spreekt over een verplichting. Hij volgde hiermee de lijn van Thomas van Aquino. De doodstraf zou gerechtvaardigd zijn wanneer de rechtsorde verstoord wordt. Volgens Van der Grinten wordt deze orde verstoord wanneer iemand een rechtsgoed aantast dat noodzakelijk is voor het bereiken van het staatsdoel. Ook wegens heling en diefstal kan iemand zijn recht op leven verspelen. Latere publicaties van zijn hand hebben geen ideologische benadering. Wel zijn redelijkheid en billijkheid een belangrijk uitgangspunt.

Hij was voor een periode van twee jaar te Arnhem advocaat, waarmee hij 100 gulden per maand verdiende. Dit was echter onvoldoende om financieel rond te komen dus werd hij in 1936 uit noodzaak bedrijfsjurist bij Unilever maar bleef wel ook als advocaat werkzaam. Hij hield zich in deze periode bezig met het vennootschapsrecht. In 1945 maakte hij de overstap naar het Nederlands Beheersinstituut waar hij het hoofd was van het Bureau Rotterdam. Van der Grinten was van januari 1949 tot en met 1951 staatssecretaris van Economische Zaken. Daarvoor was hij van 1945 tot en met 1949 namens de Katholieke Volkspartij lid van de gemeenteraad van Rotterdam. In zijn kortstondige politieke loopbaan had hij een belangrijk aandeel in de totstandkoming van de Wet op de bedrijfsorganisatie, waarbij de SER werd ingesteld.

Na zijn staatssecretariaat werd hij in 1951 hoogleraar burgerlijk en handelsrecht aan de toenmalige Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg. Van 1957 tot 1984 aan was hij als hoogleraar burgerlijk recht verbonden aan de Katholieke Universiteit Nijmegen, als opvolger van Charles Petit die was benoemd tot raadsheer in de Hoge Raad. Zijn afscheidsrede was getitels Discriminatie en burgerlijk recht. Hij groeide uit tot een coryfee op het gebied van het burgerlijk recht, handelsrecht en ondernemingsrecht. Tegen de tijd dat hij zijn afscheidsrede hield was hij van iemand die uitging van op katholieke filosofie of dogmatiek gefundeerde beschouwingen veranderd in een practicus en pragmaticus. Hij fungeerde als voorzitter van diverse commissies, onder andere over het vennootschapsrecht. Tevens was hij jarenlang een gezaghebbend Kroonlid van de SER en voorzitter van de Mijnraad. In 1969 werd hij verkozen tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Tussen 1969 en 1972 was hij rector van de Nijmeegse universiteit.

Kabinetsformatie 1977 - Dries Van Agt (l), informateur Wim van der Grinten (m) en Hans Wiegel (r)

Tijdens de kabinetsformatie van 1977 werd hij aangezocht als informateur, nadat eerdere pogingen tot formatie van een tweede kabinet-Den Uyl waren vastgelopen. In bijzonder kort tijdsbestek slaagde Van der Grinten erin de grondslag te leggen voor samenwerking tussen CDA en VVD, en daarmee voor de vorming van het eerste kabinet-Van Agt.

Van der Grinten bleef tot op hoge leeftijd actief in de wetenschap, en was onder meer voorzitter van de Mijnraad. Hij overleed in 1994. Hij was getrouwd en had één dochter.

Publicaties (selectie)

• Afstammings- en naamrecht (1987).
• Discriminatie en burgerlijk recht (1984, afscheidsrede).
• Redelijkheid en billijkheid in het overeenkomstenrecht (1978).
• Aansprakelijkheid van en voor minderjarigen en geestelijk gestoorden, met J.C.M. Leyten (1968).
• Preadvies over nietigheid van besluiten van organen van de N.V. (1966).
• Certificering van onroerend goed, met W.C. Treurniet (1964).
• Arbeidsovereenkomstenrecht, met anderen (1961).
• Aard van het kwekersrecht (1957).
• Overheid en verzorging vanwege het Humanistisch Verbond (1954).
• De organisatie van het bedrijfsleven (1944).
• Rechtmatigheid van de doodstraf (1937).

Bronnen, noten en/of referenties

• G.H.A. Schut (1988). W.C.L. van Grinten - een pragmatisch realist in: Juristenportretten, pp. 59-68.
• J.M.M. Maeijer (1994). Levensbericht W.C.L. van der Grinten, in: Levensberichten en herdenkingen, Amsterdam, pp. 43–52.

Voorganger: G. Brenninkmeijer

Rector magnificus van de Radboud Universiteit Nijmegen 1969-1972

Opvolger: Ch.M.A. Kuyper

Voorganger: Mathieu Smeets

Rector magnificus van Tilburg University 1953-1954

Opvolger: Jules Pieters

Mediabestanden

Zie de categorie Wim van der Grinten van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.