Associatie van liggend walstro en schapengras

Associatie van liggend walstro en schapengras
	Associatie van liggend walstro en schapengras met o.a. fijn schapengras en muizenoor
Syntaxonomische indeling
Klasse:	Nardetea; (klasse van heischrale graslanden)
Orde:	Nardetalia; (orde van heischrale graslanden)
Verbond:	Violion caninae; (verbond van heischrale graslanden)
Associatie
	Galio hercynici-Festucetum ovinae; Rasch ex Stieperaere 1969

De associatie van liggend walstro en schapengras (Galio hercynici-Festucetum ovinae) is een associatie uit het verbond van heischrale graslanden (Violion caninae). De associatie betreft een vrij algemene plantengemeenschap van drogere zandgronden gedomineerd door grassen en grasachtige planten, met op de tweede plaats kleinbloemige kruiden.

Naamgeving en codering[bewerken | brontekst bewerken]

Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r19Aa01
Natura2000-habitattypecode (EU-code): H6230
BWK-karteringscode: hn

De wetenschappelijke naam Galio hercynici-Festucetum ovinae is afgeleid van de botanische namen van twee diagnostische plantensoorten van de associatie, het liggend walstro (Galium saxatile, synoniem: Galium hercynicum) en het fijn schapengras (Festuca filiformis, synoniem: Festuca ovina).

Symmorfologie[bewerken | brontekst bewerken]

Vegetatie van de associatie van liggend walstro en schapengras worden gekenmerkt door een relatief open, laagblijvende vegetatie met een zeer beperkte boomlaag (meestal kleinblijvende zomereiken) en een beperkte struiklaag met struikhei, dophei en brem.

De kruidlaag is goed ontwikkeld en wordt gedomineerd door grassen en grasachtige planten als pilzegge. De grassen zijn vaak polvormend. Bijkomend vinden we kleinbloemige overblijvende kruiden met vooral liggend walstro en tormentil.

De moslaag is weinig opvallend en evenmin divers.

Ecologie[bewerken | brontekst bewerken]

Deze plantengemeenschap komt vooral voor op droge, oligotrofe, dikwijls wat lemige zandgronden, zoals in droge graslanden, open plekken in het bos en wegbermen.

De vegetatie is voor de watervoorziening vooral afhankelijk van een microklimaat met een hoge luchtvochtigheid.

Subassociaties in Nederland en Vlaanderen[bewerken | brontekst bewerken]

Typische subassociatie
Subassociatie met pijpenstrootje

In Vlaanderen worden in de associatie van liggend walstro en schapengras twee varianten onderscheiden, die niet benoemd zijn.

In boszomen en open plaatsen in het bos komt een variant voor met typische soorten van de klasse van gladde witbol en havikskruiden, zoals hengel, echte guldenroede en schermhavikskruid. In de variant zonder bosplanten is rode dophei dan weer de differentiërende soort.

Verspreiding[bewerken | brontekst bewerken]

Het verspreidingsgebied van de associatie van liggend walstro en schapengras is beperkt tot de Europese Atlantische regio.

In Nederland is deze associatie zeldzaam en beperkt tot de hogere zandgronden, voornamelijk in het Drents- en het Gelders district. Ze kent eenzelfde verspreiding als de stuifzandgemeenschappen, de associatie van struikhei en bosbes en de associatie van hondsroos en jeneverbes.

In Vlaanderen is ze meer verspreid, voornamelijk over de provincies West-Vlaanderen, Antwerpen en Limburg.

Bedreiging en bescherming[bewerken | brontekst bewerken]

Deze associatie wordt onder andere bedreigd door verruiging en verbossing, vooral door de verder oprukkende Amerikaanse vogelkers. Voor de instandhouding zijn maaien en verwijderen van het strooisel, extensieve begrazing en/of afbranden mogelijke oplossingen.

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen[bewerken | brontekst bewerken]

De associatie is binnen het verbond het minst soortenrijk. Voor Nederland zijn liggend walstro en pilzegge kensoorten, voor Vlaanderen is dat veel minder het geval omdat die soorten ook in vochtigere gemeenschappen voorkomen. Grassen en schijngrassen zijn dominant, met voornamelijk tandjesgras, borstelgras, fijn schapengras, gewoon struisgras, bochtige smele, gewone veldbies en de al genoemde pilzegge. Opmerkelijk is dat het valkruid in deze associatie, alhoewel nog steeds zeer zeldzaam, zijn optimum kent.

Ze onderscheidt zich van de andere associaties binnen het verbond door de aanwezigheid van onder andere brem, fijn schapengras, schapenzuring, bochtige smele, gewoon biggenkruid, muizenoor en zandzegge. Van haar verwante associatie uit haar verbond, de associatie van klokjesgentiaan en borstelgras, kan zij verder worden onderscheiden door het ontbreken van aan vochtige standplaatsen gebonden soorten als veenmossen, ronde zonnedauw en gevlekte orchis.

In de onderstaande tabel staan de belangrijkste diagnostische taxa van de associatie van liggend walstro en schapengras voor Nederland en Vlaanderen.

Boomlaag

Kensoort	Diff.soort	Abundantie	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking
		O	zomereik	Quercus robur

Struiklaag

Diff.soort	Abundantie	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking
	A	struikhei	Calluna vulgaris
	O	gewone dophei	Erica tetralix
dA		gewone brem	Cytisus scoparius
dS		rode dophei	Erica cinerea	variant zonder bosplanten

Kruidlaag

Kensoort	Diff.soort	Abundantie	Triviale naam	Botanische naam	Opmerking
kA		D	liggend walstro	Galium saxatile
kA		A	pilzegge	Carex pilulifera
kV		Z	hondsviooltje	Viola canina
kV		Z	mannetjesereprijs	Veronica officinalis
kV		Z	gelobde maanvaren	Botrychium lunaria
kV		Z	stijve ogentroost	Euphrasia stricta
kV		Z	rozenkransje	Antennaria dioica
kV		Z	heidezegge	Carex ericetorum
kV		Z	kleine schorseneer	Scorzonera humilis
kK		A	tandjesgras	Danthonia decumbens
kK		F	borstelgras	Nardus stricta
kK		F	tormentil	Potentilla erecta
kK		Z	valkruid	Arnica montana
	dA	A	fijn schapengras	Festuca filiformis
		F	gewoon struisgras	Agrostis capillaris
		F	pijpenstrootje	Molinia caerulea
	dA	F	schapenzuring	Rumex acetosella
	dA	F	bochtige smele	Avenella flexuosa
		F	gewone veldbies	Luzula campestris
	dA	O	gewoon biggenkruid	Hypochaeris radicata
	dA	O	muizenoor	Pilosella officinarum
		O	gestreepte witbol	Holcus lanatus
		O	gewoon reukgras	Anthoxanthum odoratum
	dA		zandblauwtje	Jasione montana
	dA		zandzegge	Carex arenaria
	dA		klein vogelpootje	Ornithopus perpusillus
	dS		echte guldenroede	Solidago virgaurea	variant met bosplanten
	dS		hengel	Melampyrum pratense	variant met bosplanten
	dS		schermhavikskruid	Hieracium umbellatum	variant met bosplanten