Friedrich Fröbel

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf Fröbelonderwijs)
Friedrich Fröbel
Friedrich Fröbel
Persoonlijke gegevens
Volledige naam Friedrich Wilhelm August Fröbel
Geboortedatum 21 april 1782
Geboorteplaats Oberweißbach/Thür. Wald
Overlijdensdatum 21 juni 1852
Overlijdensplaats Marienthal
Begraafplaats SchweinaBewerken op Wikidata
Locatie begraafplaats Begraafplaats op Find a Grave
Locatie graf Graf op Find a Grave
Nationaliteit Duits
Wetenschappelijk werk
Vakgebied Pedagogiek
Onderzoek onderwijstheorieën en geestelijke training bij jonge kinderen
Bekend van oprichting kleuterschool
Alma mater Friedrich-Schiller-Universität Jena
Atelier met handschoenenBewerken op Wikidata
Instituten Froebel College
Portaal  Portaalicoon   Onderwijs

Friedrich Wilhelm August Fröbel (Oberweißbach/Thür. Wald (Schwarzburg-Rudolstadt), 21 april 1782Marienthal (Saksen-Meiningen), 21 juni 1852) was een Duits opvoedkundige. Hij is de oprichter van de eerste kleuterschool, in 1837 in Bad Blankenburg (Thüringen). Het was een instituut voor kinderen jonger dan zes jaar, die hij bezighield met allerhande zelfbedachte werkjes die hij leerzaam achtte. In 1840 hernoemde hij de school een Kindergarten, een tuin van kinderen voor kinderen, opdat de kleintjes maar mochten groeien als kool. Het verschil met de al bestaande opvangcentra voor kleuters was dat Fröbel educatie in kleuterscholen introduceerde.[1]

In zijn onderwijstheorieën ging Fröbel uit van een geloof in goddelijke eenheid in de natuur, waarbij hij geestelijke training toepaste als een fundamenteel principe. Papiervouwen was volgens hem een uitstekende methode om de kleuters te laten kennismaken met abstracte structuren. Driedimensionale lichamen als de bol, de kubus en de cilinder zouden de ontwikkeling van het kind stimuleren; een idee dat resulteerde in de eerste blokkendozen.

De nadruk als belangrijke ontwikkelingselementen bij jonge kinderen lag op:

  • een plezierige leeromgeving,
  • eigen activiteiten van kinderen,
  • lichamelijke beweging.

In het onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

Wellicht is de aandacht die Fröbel had voor jonge kinderen nog wel belangrijker geweest dan zijn ideeën zelf. Zijn methodische aanpak heeft de pedagogiek mede gevormd.

Het Froebel College, tegenwoordig onderdeel van de universiteit van Roehampton in Londen, is gesticht in 1892. Het is een didactisch onderzoekscentrum en biedt lerarenopleidingen. De filosofie was bij de oprichting radicaal te noemen: onderwijs moet een creatief en dynamisch proces zijn, waarbij alle aspecten van de persoonlijkheid samen worden ontwikkeld, sociaal, moreel, esthetisch, spiritueel en wetenschappelijk. En het moet leuk zijn.

In Nederland is het gedachtegoed van Friedrich Fröbel in eerste instantie verspreid door met name de schrijfster Elise van Calcar (1822-1904) en onderwijskundige Wijbrandus Haanstra (1841-1925).

Voor de Tweede Wereldoorlog droegen veel scholen met de term fröbelschool ook de onderwijsmethode uit. Met het in zwang komen van het werkwoord fröbelen in het algemeen taalgebruik gingen steeds meer fröbelscholen zichzelf aanduiden met de algemenere term kleuterschool.

In de taal[bewerken | brontekst bewerken]

't Fröbelhuuske, een knutselwinkel in Terborg

In de hedendaagse taal heeft door Fröbel geïntroduceerde woord kindergarten zich een plaats veroverd als een kinderdagverblijf zonder speciale educatieve functie, met name in Angelsaksische landen, maar het woord is ook in andere talen gesignaleerd. In de Verenigde Staten maken kindergartens deel uit van het reguliere curriculum van alle scholieren. Op de Britse eilanden en met name in Schotland is de term nursery school echter gebruikelijker. In Duitsland kan voor het eerste onderwijs een Vorschule verbonden zijn aan een Kindergarten (mv.: Kindergärten); de leerplicht is in de deelstaten verschillend geregeld.

Fröbelen[bewerken | brontekst bewerken]

Van Fröbels naam is het eponiem fröbelen afgeleid: "vrijblijvend creatief bezig zijn", vaak (maar niet noodzakelijkerwijs) met een licht denigrerende ondertoon. Ook het Duitse begrip Fröbelschule heeft soms deze ondertoon. In Nederland en Vlaanderen werd zeker tot in de jaren zestig van de 20e eeuw de term fröbelschool gebruikt om een kleuterschool aan te duiden.

Symbolische pedagogiek werd door Fröbel gedefinieerd als het symbolisch beschouwen van de werkelijkheid als het beschouwen van de feitelijke mogelijkheden. Hierin lag de kern van de taak voor de opvoeder.

Noot[bewerken | brontekst bewerken]

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

  • Wim Westerman, De invloed van Fröbel in Nederland. In: De wereld van het jonge kind, vol. 31, 2003, afl. 3, pp. 66-70
  • Wim Westerman, Friedrich Wilhelm August Fröbel (1782-1852), Pedagoog van de gaven en het vrije spel. In: Tom Kroon en Bas Levering (red.), Grote pedagogen in klein bestek, Amsterdam, SWP, 2008 / 2019, 5e druk, pp. 75-79
  • Tina Bruce (ed.), Early childhood practice: Froebel today. London, Sage, 2012

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Referenties[bewerken | brontekst bewerken]

  1. (en) Gutek, Gerald L., Friedrich Froebel (1782–1852). education.stateuniversity.com. Gearchiveerd op 15 augustus 2020. Geraadpleegd op 5 maart 2020.