Hogebeintum

**Hogebeintum**
Hegebeintum
Plaats in Nederland
	(Details) (Details)
	;
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	Noardeast-Fryslân
Coördinaten	53° 20′ NB, 5° 51′ OL
Algemeen
Oppervlakte	3,89 km²
- land	3,87 km²
- water	0,02 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	80 ; (21 inw./km²)
Woningvoorraad	43 woningen
Overig
Postcode	9173
Netnummer	0518
Woonplaatscode	3204
Foto's
	Restanten terp Hogebeintum
	Hogebeintum
Portaal	Nederland ; Friesland

Hogebeintum (officieel, Fries: Hegebeintum, [he:gə’ba.i ̯ntm]^?, ook wel Beintum, [’ba.i ̯ntm]^?) is een terpdorp in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. Hogebeintum ligt ten noorden van Leeuwarden tussen Ferwerd en Genum. In 2023 telde het dorp 80 inwoners. Hogebeintum werkt op veel fronten samen met Ferwerd, zoals met de gezamenlijke dorpsbelangenvereniging.

Beschermd dorpsgezicht[bewerken | brontekst bewerken]

Een groot deel van het dorp is sinds 1991 een beschermd dorpsgezicht, een van de beschermde stads- en dorpsgezichten in Friesland. Het dorp heeft een aantal rijksmonumenten.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

De terp van Hogebeintum werd bewoond vanaf 600 voor Christus. Het dorp waarin de terp stond wordt reeds in de 9e eeuw genoemd als 'Bintheim'. In de 10e eeuw is het dorp blijkbaar gesplitst, want er is dan sprake van een 'Westerbintheim' en een 'Osterbinetheim' (Oosterbeintum). Westerbeintum wordt vanaf de 15e eeuw Hogebeintum genoemd. Hoge verwijst naar de hoogte van de wierde en Beintum naar buntgras, een grassoort die nu niet meer voorkomt bij het dorp.

Terpen deden dienst tot de opkomst van de dijken, na 1800 zijn veel terpen geheel of gedeeltelijk afgegraven voor de zeer vruchtbare grond. Dit gebeurde in Hogebeintum met tussenpozen tussen 1870 en 1928.

Met 8,80 meter boven NAP is het de hoogste terp van Nederland en Duitsland. Door zetting (of bodemdaling) van de grond is de hoogte van de terp in de loop der tijd afgenomen; in het verleden moet de terp nog hoger zijn geweest.

De omvang van de terp bedroeg oorspronkelijk ongeveer 9,5 hectare en de doorsnee ongeveer 300 meter. Tussen 1904 en 1907 werd er een groot grafveld uit de vroege middeleeuwen gevonden. In het Fries museum is een reconstructie te zien van het gezicht van de terpdame uit de 7e eeuw.^[2]

Sinds 1999 is de officiële naam van het dorp het Friestalige Hegebeintum. Tot 2019 viel Hogebeintum in de gemeente Ferwerderadeel.

Kerk en bezoekerscentrum[bewerken | brontekst bewerken]

De kerk van Hogebeintum staat boven op de terp en dateert uit de 11e of 12e eeuw. De kerk is eigendom van Stichting Alde Fryske Tsjerken.

In de kerk bevinden zich de rouwborden van de geslachten Van Coehoorn, Van Nijsten en De Schepper die in Harsta State woonden, een iets buiten het dorp gelegen stins. Onder aan de terp is een bezoekerscentrum.