Keerbergen

From Wikipedia
Keerbergen
Gemeente in België Vlag van België
Keerbergen (België)
Keerbergen
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Vlaams-Brabant Vlaams-Brabant
Arrondissement Leuven
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		18,54 km² (2021)
45,95%
40,64%
13,41%
Coördinaten 51° 0' NB, 4° 38' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid 		13.196 (01/01/2023)
48,89%
51,11%
711,66 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder 		(01/01/2023)
17,09%
57,37%
25,54%
Buitenlanders 6,56% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Erik Moons
(waarnemend, Open VLD)
Ann Schevenels
(titelvoerend, Open VLD)
Bestuur Open Vld, CD&V
Zetels
Open Vld
N-VA
CD&V
Groen
 23
10
7
4
2
Economie
Gemiddeld inkomen 28.358 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 4,41% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3140 		Deelgemeente
Keerbergen
Zonenummer 015 - 016
NIS-code 24048
Politiezone Boortmeerbeek-Haacht-Keerbergen
Hulpverleningszone Oost Vlaams-Brabant
Website www.keerbergen.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Leuven
in de provincie Vlaams-Brabant
Portaal  Portaalicoon   België

Keerbergen is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente telt ruim 13.000 inwoners.

Oude toren Sint-Michielskerk
Le Grand Veneur

Geschiedenis[edit | edit source]

In de elfde eeuw zou Keerbergen een enclave van het prinsbisdom Luik in het graafschap Leuven zijn geweest.[1] In de loop van de eeuwen ging het gebied echter uit deze geestelijke handen over in het bezit van wereldlijke heren, de machtige Berthouts van Grimbergen en Mechelen. Na verloop van jaren werd een Berthout, Jan II Berthout van Berlaer, ook heer van Helmond in Noord-Brabant, dat door Jan III Berthout van Berlaer op allerlei wijzen begunstigd werd en onder zijn beheer van "dorp" tot stad groeide.

Stilaan vervreemdden de Berthouts van Keerbergen: op het einde van de vijftiende eeuw was de heerlijkheid in de handen van een aangetrouwde tak, die van Cortenbach, en ze kwam gedurende de paar volgende eeuwen in het bezit van allerlei families, om ten slotte in het begin van de achttiende eeuw met al de rechten en voorrechten van de heer verkocht te worden door Anne Marie d'Oyenbrugghe Duras, gravin van Berlo voor minder dan twintigduizend gulden.

Ook de grote abdij van Grimbergen, door de Berthouts begunstigd, heeft sedert haar stichting in 1128 een rol gespeeld in de geschiedenis van Keerbergen, waarvan zij sedert de dertiende eeuw de tienden deelde met de pastoor; zij bezat er een uitgestrekt domein, de Munninckhoeve, waar nu de Duivebergen en de Broekelei liggen, twee andere hoeven dragen nu nog de naam van Grimbergen.

Tot het einde van de zestiende eeuw stond de kerk van Keerbergen, die afhing van het bisdom Kamerijk, op de Kerkebergen, langs de Dijle. In 1737 werd een middeleeuwse kerk in het huidige centrum van het dorp, aan het Gemeenteplein, vervangen door een nieuwe kerk in barokstijl. Zij kreeg in 1764 een toren. Enkel die toren bleef bewaard, toen de kerk in 1972 werd gesloopt. Aan de overzijde van het Gemeenteplein werd ter vervanging een moderne kerk gebouwd. Bij recent archeologisch onderzoek op het Gemeenteplein werden niet alleen sporen van de oude kerk teruggevonden, maar ook van enkele huizen en bijhorende waterputten uit de middeleeuwen. Ook de huidige dorpskern gaat dus terug tot de middeleeuwen.[2]

In de Doorlaar, nabij Keerbergen, zouden soldaten van Napoleon zijn krijgskas verloren hebben.[3]

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bevond zich in Keerbergen het commandocentrum van het Amerikaans leger dat moest zorgen voor bescherming van de stad Antwerpen tegen de Duitse V-wapens. Dit commandocentrum bevond zich in het toenmalige hotel Le Grand Veneur. In het commandocentrum kwamen meldingen binnen van visuele waarnemers en radars, werd de baan van het V-wapen berekend en uitgezet op kaarten en werden bevelen gegeven naar het luchtafweergeschut dat in drie gordels rondom Antwerpen was opgesteld.

Na een lange periode van verval werd Keerbergen in de jongste decennia tot nieuw leven gewekt als buitenverblijf en centrum voor toerisme.

Geografie[edit | edit source]

Kernen[edit | edit source]

De gemeente Keerbergen heeft geen deelgemeenten. Wel is er nog de nabij de grens met Tremelo gelegen woonkern Lozenhoek en de kleinere kernen Piervenshoek en Zeept.

Ligging[edit | edit source]

Keerbergen ligt net aan de grens van de provincie Vlaams-Brabant met Antwerpen. Zo komt het dat Keerbergen twee straten, de Grens- en de Bakestraat, deelt met de Antwerpse gemeenten Bonheiden (Rijmenam) en Putte (Grasheide). Dit wil zeggen dat de inwoners van één straat in een andere gemeente én provincie kunnen wonen dan hun buur of overbuur. Waar bij de Grensstraat de grens door het middel van de weg loopt, loopt de grens bij de Bakestraat veel grilliger. Het gaat slechts om een klein stukje van de Bakestraat dat behoort tot Rijmenam terwijl de rest Keerbergs grondgebied is.

De Dijle vormt de grens van Keerbergen met de Vlaams-Brabantse gemeente Haacht, een grens die overbrugd wordt door de Oude en de Nieuwe Hansbrug. De grens met Tremelo loopt door de Tremelobaan. Ook hier is ongeveer een kilometer lang een deel van de baan Keerbergen, terwijl de overkant deel uitmaakt van Tremelo.

Geografische aspecten[edit | edit source]

De topografie van de gemeente is eerder beperkt en over het algemeen vlak. We vinden wel enkele valleien terug zoals de Dijlevallei, de Raambeekvallei en ook de oude Dijlemeander is een laaggelegen gebied in de gemeente. De hoogte varieert er van zo'n 18 meter op de stuifzandrug op de grens met Tremelo (nabij de Kruisstraat) tot zo'n 4 meter in de Dijlevallei.

Keerbergen vormt de overgang van de Brabantse Kempen naar de Zuiderkempen. Tevens wordt Keerbergen tot de landstreek Dijleland gerekend. Het quartaire dek bestaat er dan ook voornamelijk uit dominant zandige texturen tot hier en daar wat zandleem. Door de relatief arme en goed gedraineerde zandige gronden vinden we hier ook vaak een sterke antropogene invloed in de bodem terug (de zogenaamde plaggenbodems). Langs de Raambeekvallei in het noorden van de gemeente, bij de oude riviermeander in het zuidwesten en rond enkele gebiedjes rond Het Meer (die eigenlijk een vijver is) zijn de gronden natter en hebben ze geen profielontwikkeling. De texturen zijn er iets zwaarder (leem tot zelfs kleiig). Verder zijn er nog duingebieden terug te vinden. Dit zijn opgewaaide stuifzandruggen die tijdens het Laat-Glaciaal uit de drooggevallen Demer opgewaaid zijn tot rivierduinen. Deze vinden we vooral in het uiterste westen en in het centraal-zuidelijk gedeelte van de gemeente langs de grens met Tremelo.

Net zoals in de andere Vlaamse gemeenten was Keerbergen ooit ook overspoeld door zeeën en bedekt met mariene afzettingen uit het Tertiair. In het uiterste noordoosten dagzoomt de Boomse klei en iets meer naar het zuiden toe de Formatie van Bilzen. Het overgrote deel van de gemeente heeft echter de Formatie van Zelzate en de Formatie van Sint-Huibrechts-Hern in de ondergrond zitten.

Bezienswaardigheden[edit | edit source]

Heimolen
Oude Hansbrug over de Dijle
Breuk van het Sint-Sebastiaansgilde
Gedenksteen 'Headquarters Antwerp X' in 'Le Grand Veneur'
Voormalig interieur van 'Le Grand Veneur'
Zie Lijst van onroerend erfgoed in Keerbergen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap[edit | edit source]

Keerbergen ligt in de Zuiderkempen op een hoogte van 8-13 meter. In het zuiden stroomt de Dijle. Het bosrijke gebied is vrijwel geheel verkaveld en met villa's bebouwd. Ten oosten van de kom vindt men nog het Meer van Keerbergen. De belangrijkste natuurgebieden zijn de Broekelei, het Pommelsven en de Kruisheide.

Demografie[edit | edit source]

Demografische ontwikkeling[edit | edit source]

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners
van jaar tot jaar
Op 1 januari
1992 tot heden
Aantal[5]
1992 10.914
1993 11.143
1994 11.352
1995 11.494
1996 11.542
1997 11.683
1998 11.753
1999 11.804
2000 11.992
2001 12.015
2002 12.110
2003 12.196
2004 12.265
2005 12.381
2006 12.444
2007 12.580
2008 12.639
2009 12.708
2010 12.643
2011 12.743
2012 12.774
2013 12.899
2014 12.879
2015 12.803
2016 12.831
2017 12.707
2018 12.743
2019 12.850
2020 12.954
2021 13.073
2022 13.118
2023 13.196

Politiek[edit | edit source]

Structuur[edit | edit source]

Keerbergen Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Vlaams-Brabant Vlaams-Brabant Leuven Keerbergen
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers		 Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Vlaams-Brabant Leuven Diest Haacht Keerbergen
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Geschiedenis[edit | edit source]

Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024
10
4
7
2
10 4 7 2 
De 23 zetels zijn als volgt verdeeld:

(Voormalige) burgemeesters[edit | edit source]

Tijdspanne Burgemeester
- Thys[6]
1778-1796 Gaspar Bosmans
1819-1826 Boujoz
1826-1830 J. Claes
1830-1852 J. van Langendonck
1852-1855 Jos. Cloetens
1855-1858 P. Coremans
1858-1868 dr. Fr. Michiels
1868-1870 P. Coremans
1870-1885 Edw. van Langendonck
1885-1889 J. Fr. Geens
1889-1903 J. C. Vervloesem
1903-1904 dr. J. Roex
1904-1915/1920 J. Mollekens en J. Van Camp
1920-1926 Alfons Verlinden
1926-1931/1932 Jan-Baptist Palmaerts
1931/1932-1953 Guillaume Asselberghs
1953-1970 Julien Peere
1970-1976 Jules Ceulemans[7]
1976-2000 Marcel Schroos[8][9] (CVP)
2001-2012 Ann Schevenels (VLD / Open Vld)
2013-2018 Dominick Vansevenant (N-VA)
2019-heden Ann Schevenels (Open Vld)

Legislatuur 2013-2018[edit | edit source]

Open Vld, sp.a en Lijst Schroos (deze laatste zat in 2006 in kartel met N-VA) besloten in kartel op te komen als kieslijst 'Keerbergen 2020'.[10] Burgemeester is Dominick Vansevenant (N-VA). Hij leidt een coalitie bestaande uit N-VA en CD&V. Samen vormen ze de meerderheid met 13 op 23 zetels.

Legislatuur 2019-2024[edit | edit source]

Open Vld werd bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 de grootste partij met 10 zetels. Zij gingen in coalitie met CD&V en vormen zo een meerderheid van 14 op 23 zetels. Lijsttrekker Ann Schevenels (Open Vld), verzaakte echter aan het burgemeesterschap, en ging opnieuw zetelen in de deputatie van de Provincie Vlaams-Brabant. Sedert 1 januari 2019 is Ann Schevenels titelvoerend burgemeester, en wordt zij vervangen door waarnemend burgemeester Erik Moons (Open VLD).

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[edit | edit source]

Partij of kartel 10-10-1976 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000[11] 8-10-2006[12] 14-10-2012[13] 14-10-2018[14]
Stemmen / Zetels % 17 % 21 % 21 % 21 % 21 % 23 % 23 % 23
CVP1 / CD&V2 26,871 5 45,051 11 42,731 10 40,471 10 30,691 7 23,512 6 25,722 6 17,5 4
VU1 / N-VA&Schroos2 / N-VA3 12,391 2 11,961 2 81 1 - - 16,892 4 28,313 7 27,93 7
PVV1 / VLD2 / Keerbergen2020A / Open Vld3 / 15,391 2 20,941 4 27,341 6 29,042 7 38,262 10 33,782 9 36,41A 10 38,03 10
SP1 / sp.a-spirit2 / Keerbergen2020A / sp.a3 18,361 3 22,051 4 21,931 4 17,581 3 13,121 2 8,582 1 3,53 0
Agalev1 / Groen!2 / Groen3 - - - 8,041 1 11,241 2 6,412 1 - 11,13 2
LSP1 / LSP-Rood!2 / LSP-Consequent Links3 - - - - - 0,441 0 1,842 0 2,0 3 0
Vlaams Belang - - - - - 10,38 2 3,78 0 -
KGBC 26,99 5 - - - - - - -
Anderen(*) - - - 4,86 0 6,7 0 - 3,95 0 -
Totaal stemmen 4975 6294 7065 7909 8262 8849 9079 9947
Opkomst % 95,87 94,51 92,28 94,51 91,54 86,5
Blanco en ongeldig % 2,97 3,72 3,07 3,49 4,59 2,58 2,84 2,7

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen. (*) 1994: GEMBER / 2000: GEMBEL / 2012: d.e.n.k. /

Cultuur[edit | edit source]

Symbolen[edit | edit source]

Gemeentewapen[edit | edit source]

Het oudste zegel van de schepen van Keerbergen dagtekent van 1308 en draagt een schild met drie palen met de tekst: "scabinorum de Kerberghe". Het was het wapen van de heren van Berthout van Berlaer. Dit zegel was in gebruik tot 1492, maar op andere zegels (uit 1540, 1697 en 1786), die bewaard worden in het Algemeen Rijksarchief, ziet men een gelijkaardig embleem.

Door het gemeentebestuur van Keerbergen werd op datum van 24 december 1954 navraag gedaan bij de Raad van Adel over het vroegere wapen. In een schrijven van het provinciaal gouvernement van Brabant gedateerd op 10 september 1955, gericht aan het schepencollege, werd het volgende vermeld: "De raad heeft vastgesteld dat bedoelde gemeente bewezen heeft dat haar schepenen het gevraagde wapen onder het ancien régime hebben gebruikt. Hij heeft dienvolgens geoordeeld, dat aan het verzoek, waarvan sprake, een gunstig gevolg kan worden voorbehouden. Het aan gezegde gemeente te erkennen wapen zou moeten worden beschreven als volgt:Van zilver met drij palen van keel, het schild geplaatst voor een heilige Michaël, met opgeheven zwaard van goud, die een duivel van sabel neervelt."

De in het Frans gestelde tekst luidt: "D'argent à trois pals de gueules, l'écu posé devant un Saint Michel, l'épée haute d'or terrassant un demon de sable".

Vlag van Keerbergen[edit | edit source]

Zie Vlag van Keerbergen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De vlag van Keerbergen is gebaseerd op het wapenschild. Ze bestaat dus uit zeven even lange banen van wit en van rood.

Muziek[edit | edit source]

De groep Belgian Asociality heeft een nummer getiteld Keerbergen ('89).[15]

Jeugd[edit | edit source]

In de gemeente is een jeugdbeweging, Chiro Keerbergen, gevestigd in de Broekelei. Daarnaast is er de KLJ Keerbergen die gevestigd is op Putsebaan 115. En er is nog een Scouts en Gidsen Keerbergen die gevestigd zijn op Eekhoorndreef 9. De jeugdbewegingen organiseren kampen en op zondag kan iedereen die lid is ernaartoe komen om te spelen.

Cultuurprijs[edit | edit source]

De gemeente Keerbergen beoogt met de uitreiking van de Cultuurprijs de erkenning van verenigingen, organisaties, gezelschappen of personen die een verdienstelijke rol gespeeld hebben op het culturele klimaat van de gemeente. De naam van de laureaat wordt gebeiteld op een tegel die op een zichtbare plaats wordt verwerkt in het gemeenschapscentrum.[16]

Een overzicht van de laureaten:

  • 2004: Gust Dierikx
  • 2007: Frans Cornelis
  • 2008: Gust Van Huyck
  • 2009: K.A.T. (Keerbergse Amateur Toneelkring)
  • 2010: Pirrewit (Vendeliersgilde)
  • 2011: Jef Van Grieken (schilder, kunstenaar)
  • 2012: K.F. Sint-Cecilia
  • 2013: Gaby Jansseune & Angele Selschotter
  • 2014: Philip Schoovaerts
  • 2015: Koninklijke heemkring De Botermolen
  • 2016: Gitaarklas Cadenza
  • 2017: Rolstoeldansvereniging de Keerbergse Amigo's
  • 2018: Davidsfonds Keerbergen
  • 2019: Bettina von Winckelmann
  • 2022: Lieve Lieckens

Mobiliteit[edit | edit source]

Keerbergen had van 1932 tot 1963 een eigen vlieghaven, waarop vooral het bedrijf Cogea actief was. De Duitse bezettingsmacht zou van de infrastructuur gebruikmaken. Er is ook een onderaardse gang van de gebouwen die de Duitsers toentertijd bezetten - nu gebouwen van het Koninklijk Atheneum Keerbergen - naar het vliegveld. Het vliegveld verdween echter en door de uitgraving van de zandgrond ontstond het huidige meer van Keerbergen, dat 12 hectare groot is.[17]

Economie[edit | edit source]

Keerbergen is de rijkste gemeente van Vlaams-Brabant en de op een na rijkste gemeente van België. In 2019 bedroeg het gemiddeld fiscale inkomen per inwoner in de gemeente € 27.718 en de welvaartsindex 145,1 (België = index 100). (Bron: Statbel)

Onderwijs[edit | edit source]

Keerbergen heeft een bepaalde vermaardheid in verband met onderwijs. Het is een relatief compacte gemeente, maar heeft toch secundair onderwijs van alle netten.

Sport[edit | edit source]

Bekende Keerbergenaren[edit | edit source]

Overleden in Keerbergen[edit | edit source]

Nabijgelegen kernen[edit | edit source]

Rijmenam, Putte, Grasheide, Grootlo, Tremelo, Haacht

Externe links[edit | edit source]

Zie de categorie Keerbergen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Retrieved from "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Keerbergen&oldid=67396325"