Oudenburg

From Wikipedia
Oudenburg
Stad in België Vlag van België
Oudenburg (België)
Oudenburg
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Arrondissement Oostende
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		35,6 km² (2021)
80,99%
7,59%
11,42%
Coördinaten 51° 11' NB, 3° 0' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkingsdichtheid 		9.911 (01/01/2023)
50,19%
49,81%
278,41 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder 		(01/01/2023)
18,44%
59,05%
22,51%
Buitenlanders 4,07% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester Romina Vanhooren (Open Vld)
Bestuur Open Vld, sp.a, N-VA
Zetels
CD&V
Open Vld
sp.a
N-VA
 21
9
9
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 20.492 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad 3,71% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
8460
8460
8460
8460 		Deelgemeente
Oudenburg
Ettelgem
Roksem
Westkerke
Zonenummer 059
NIS-code 35014
Politiezone Kouter
Hulpverleningszone Zone 1
Website www.oudenburg.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Oostende
in de provincie West-Vlaanderen
Foto's
Het stadhuis van Oudenburg
Het stadhuis van Oudenburg
Portaal  Portaalicoon   België

Oudenburg is een stad in de Belgische provincie West-Vlaanderen. Oudenburg ligt op de grens van De Polders en de zandstreek. De stad telt ruim 9.900 inwoners (2023).

Geschiedenis[edit | edit source]

De stad is net als Tongeren ontstaan uit een Romeinse vestiging. Tussen 180 en 250 na Chr. werd het castellum gebouwd en de burgerlijke nederzetting verbouwd tot militaire versterking. Dit gebeurde op een landtong die uitstak in het moerassige kustgebied. Het castellum was deel van een reeks forten langs de Noordzee en de kusten van Engeland, namelijk de Litus Saxonicum. Deze kustverdediging werd voornamelijk opgetrokken als bescherming tegen de piraterij van de Chauken en Friezen. In het begin van de 5de eeuw verloor het castellum zijn militaire betekenis, toen het garnizoen werd teruggetrokken naar Italië om daar de Germaanse invallen (trachten) tot staan te brengen. De vesting raakte in verval in de volgende eeuwen. Het is niet duidelijk of het fort eventueel een rol zou hebben gespeeld tegen de plunderingen van de Vikingen. Wat wel vaststaat is dat het Romeinse castellum diende als steengroeve voor de streek. Zo liet graaf Boudewijn V van Vlaanderen de stenen overbrengen naar Brugge. Daar zouden ze dienen voor de bouw van de Burg. Met de stenen uit het castellum werd ook de Sint-Pieterskerk (1056-1070) gebouwd.

De vierkante structuur van dit fort tekent zich nog duidelijk af in de dorpskern, twee elkaar kruisende straten binnen een vierkante vorm. Ook in de middeleeuwen was het een bloeiende stad, zeker op het gebied van de lakenindustrie. In 1128 werd een walgracht gegraven, de Stedebeek. Deze omsloot het vroegere castellum (15 hectare groot). Oudenburg kon beschouwd worden als een smalstad. De zware poldergrond leende zich bovendien uitstekend tot het verbouwen van meekrap, een verfplant die gebruikt werd om lakens rood (kleur) te verven. De vroegste vermelding van dit industriegewas komt voor in Oudenburg en Zandvoorde tussen 1173 en 1191, en de meekrapteelt nam, parallel met de ontwikkeling van de Vlaamse lakennijverheid een hoge vlucht.

In 1084 stichtte de heilige Arnoldus te Oudenburg de benedictijner Sint-Pietersabdij. Hij was op vredesmissie in Vlaanderen en kwam in Oudenburg terecht. Er was ook een belangrijke brouwerij aanwezig in het complex; de heilige Arnoldus is dan ook de patroonheilige van de bierbrouwers. Behalve een middeleeuwse duiventoren is echter niets bewaard gebleven van de oorspronkelijke bebouwing. Op de locatie is nu onder andere het Romeins Archeologisch Museum (RAM) gevestigd.

Tijdens de 2e helft van de 16e eeuw vonden de godsdienstoorlogen plaats en verdween de welvaart uit het stadje. In 1579 werd de abdij verwoest nadat in 1578 de monniken vertrokken waren. In 1584-1585 richtten de Spanjaarden een fort in op het terrein der verwoeste abdij. In het nabijgelegen Oostende heersten de Calvinisten en zij probeerden de stad te verdedigen met inundaties, waarbij de polders ten noorden van Oudenburg regelmatig overstroomden. In 1590 werd Oudenburg verwoest door troepen uit Oostende, waarop de vesting door de Spanjaarden werd herbouwd en versterkt. Doordat de Spaansgezinden verder naar Oostende oprukten en het Beleg van Oostende (1601-1604) inging, raakte de vesting Oudenburg vanaf 1599 buiten gebruik. In het eerste kwart van de 17de eeuw, na de val van Oostende, werden de versterkingen afgebroken en werd de abdij herbouwd. Het stadhuis en de hallen van Oudenburg werden niet herbouwd.

Oudenburg lag langs de oude landweg Oudenburg-Brugge-Aardenburg. Het had een strategische positie aan de oever van de Ieperlee, een riviertje en kreek die Brugge met Nieuwpoort en Ieper verbond en waarvan stukken gebruikt werden om het kanaal Plassendale-Nieuwpoort en het kanaal Brugge-Oostende en de sluis van Plassendale (1623) aan te leggen. Ook werden de geïnundeerde polders ten noorden van Oudenburg weer drooggelegd.

In 1797, onder Frans bewind, werd de abdij afgebroken. Slechts een enkel overblijfsel restte. Oudenburg ontwikkelde zich als een voornamelijk agrarische plaats.

Oudenburg was een van de zes Vlaamse gemeenten die in 2015 geselecteerd was in een grootschalig genetisch genealogisch onderzoek aan de KU Leuven[1]. Hierin werd de Y-chromosomale variatie onderzocht van mannen die via diepe vaderlijke stambomen een link met de stad hadden[2][3].

Bezienswaardigheden[edit | edit source]

Zie Lijst van onroerend erfgoed in Oudenburg voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Galerij[edit | edit source]

  • Oudenburg in de eerste helft van de 17e eeuw (afbeelding uit Flandria Illustrata - 1641)
    Oudenburg in de eerste helft van de 17e eeuw (afbeelding uit Flandria Illustrata - 1641)
  • Onze-Lieve-Vrouwekerk
    Onze-Lieve-Vrouwekerk
  • Het voormalig abtsgebouw, nu Romeins Archeologisch Museum (RAM)
    Het voormalig abtsgebouw, nu Romeins Archeologisch Museum (RAM)
  • Het Oudenburgs Vaartje
    Het Oudenburgs Vaartje
  • De abdijhoeve
    De abdijhoeve
  • Radiostation in Oudenburg
    Radiostation in Oudenburg

Natuur en landschap[edit | edit source]

Oudenburg ligt aan de rand van het West-Vlaams poldergebied op een hoogte van ongeveer drie meter. Oudenburg ligt aan het Kanaal Plassendale-Nieuwpoort en aan het Oudenburgs Vaartje die Oudenburg verbond met de Ieperlee. Natuurgebieden zijn het Oostends Krekengebied, 't Pompje en Schorreweide.

Kernen[edit | edit source]

In 1977 hebben de gemeenten Roksem, Ettelgem en Westkerke zich met Oudenburg verenigd tot de huidige fusiegemeente Oudenburg. Op 1 januari 2010 telde de gemeente 8.972 inwoners, op een totale oppervlakte van 35,38 km². In Oudenburg zelf woont ruim de helft van de bevolking; de rest is verdeeld over de drie deelgemeenten. Ettelgem ligt net ten zuidoosten van het stadscentrum; de dorpskern sluit door lintbebouwing tegenwoordig aan op het centrum van Oudenburg, enkel nog gescheiden door de snelweg A18/E40. De dorpjes Westkerke en Roksem liggen een paar kilometer zuidwaarts, langs de weg van Brugge naar Gistel.

# Naam Oppervlakte
km²		 Bevolking
(01/01/2004)
I Oudenburg 14,73 4.627
II Ettelgem 7,03 1.123
III Roksem 5,56 1.486
IV Westkerke 8,06 1.605

Bron: Stad Oudenburg Jaarverslag 2004

De gemeente Oudenburg grenst na de fusies aan de volgende dorpen en gemeenten:

Kaart[edit | edit source]

Oudenburg, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen

Demografische ontwikkeling[edit | edit source]

Demografische evolutie voor de fusie[edit | edit source]

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente[edit | edit source]

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari - 1992 tot heden
Jaar Aantal[4]
1992 8.339
1993 8.360
1994 8.465
1995 8.585
1996 8.597
1997 8.665
1998 8.710
1999 8.739
2000 8.810
2001 8.813
2002 8.794
2003 8.781
2004 8.834
2005 8.884
2006 8.929
2007 8.947
2008 8.955
2009 8.983
2010 8.972
2011 9.042
2012 9.110
2013 9.094
2014 9.217
2015 9.222
2016 9.279
2017 9.325
2018 9.300
2019 9.381
2020 9.507
2021 9.672
2022 9.717
2023 9.911
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030

Politiek[edit | edit source]

Structuur[edit | edit source]

Oudenburg Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen Oostende Oudenburg
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegen­woordigers		 Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring West-Vlaanderen Oostende-Veurne-Diksmuide Oostende Gistel Oudenburg
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-
Samenstelling gemeenteraad 2019-2024
9
9
2
1
9 9 2 1 
De 21 zetels zijn als volgt verdeeld:

De burgemeester van Oudenburg is Anthony Dumarey.

2013-2018[edit | edit source]

Burgemeester bleef Ignace Dereeper (CD&V). Hij leidt een coalitie bestaande uit CD&V en sp.a. Samen vormen ze de meerderheid met 13 op 21 zetels. Midden 2018 nam hij ontslag en werd opgevolgd door partijgenoot Peter Velle.

2019-2024[edit | edit source]

Na de gemeenteraadsverkiezingen nam Open Vld onder leiding van Anthony Dumarey het initiatief om een coalitie te vormen met N-VA en sp.a. Anthony Dumarey (Open Vld) werd op 1 januari 2019 de 15de burgemeester van Oudenburg.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[edit | edit source]

Partij 10-10-1976[5] 10-10-1982[5] 9-10-1988[5] 9-10-1994[5] 8-10-2000[5] 8-10-2006[6] 14-10-2012[7] 14-10-2018
Stemmen / Zetels % 19 % 19 % 19 % 19 % 19 % 19 % 21 % 21
CVP1 / CD&V2 38,231 9 48,091 11 47,591 12 46,811 10 38,471 8 47,22 10 42,532 10 38,02 9
PVV1 / VLD2 / Open Vld3 17,951 3 17,321 3 19,791 4 29,772 6 30,832 7 30,12 6 28,183 6 37,23 9
SP1 / sp.a2 23,021 5 27,241 5 10,721 1 10,741 1 12,891 2 15,892 3 15,612 3 14,02 2
VU1 / N-VA2 13,311 2 7,361 0 - - - - 13,682 2 10,92 1
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - 1,931 0 - 5,241 0 6,82 0 - -
D.I.S. - - - 12,68 2 12,56 2 - - -
NB - - 10,2 1 - - - - -
Gem.Bel. - - 9,76 1 - - - - -
VB 5,13 0 - - - - - - -
Voor Al 2,37 0 - - - - - - -
Totaal stemmen 5410 5793 6072 6373 6618 6859 6992 7013
Opkomst % 95,74 96,04 95,57 96,78 95,79 94,3
Blanco en ongeldig % 2,66 3,8 3,8 3,86 3,66 2,95 3,79 4,7

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.

Burgemeesters[edit | edit source]

In 1795 werd België aangehecht bij de Franse Republiek. De oude bestuursstructuren worden vervangen door negen departementen. West-Vlaanderen werd het departement van de Leie genoemd en werd in 40 kantons ingedeeld. Gemeenten die geen 5000 zielen telden, werden bestuurd door een municipalité de canton. Oudenburg, Ettelgem, Roksem en Westkerke maakten deel uit van het kanton Gistel. Ter plaatse was een agent municipal hoofd van politie en ambtenaar voor de burgerlijke stand.

  • Joannes Allaert, agent municipal van de Commune van Oudenburg (september 1796 - september 1800)

Vanaf 1800 werd Oudenburg opnieuw een zelfstandige gemeente. De burgemeesters waren opeenvolgend:

  • Philippe Stubbe (°1769), pachter van de abdijhoeve (7 september 1800 - januari 1808).
  • Michiel Janssens (overleden 6 maart 1829), sluismeester van de Oude en Nieuwe Polder (1808-1829), lid van de Provinciale Staten van West-Vlaanderen.
  • Hendrik Bousson (overleden 9 januari 1875), notaris (1829-1875).
  • Henri Bousson, notaris, zoon van Hendrik (1875-1884).
  • Joseph Van Loo (Klemskerke, 27 september 1828 - Oudenburg, 18 oktober 1915), trouwde met Rosalie Dombrecht (1834-1904), weduwe van Leopold Monballiu. Kinderen: Achille (°17 juli 1862), Louise (° 27 oktober 1868), Adelard (° 1 januari 1870) en Carolus (° 9 juli 1873). Burgemeester van 17 januari 1885 tot en met 31 december 1907.
  • August Constandt (3 februari 1908 tot 24 april 1921).
  • Karel Smis (4 november 1921 - 28 mei 1941), afgezet door de Duitse Militärverwaltung.
  • Henri Decramer, oorlogsburgemeester (1941-1944).
  • Paul Vanderheyde (overleden 26 augustus 1953), waarnemend in september 1944, burgemeester in 1947-1953.
  • Jules Maenhoudt (1953-1976).
  • Jos Van der Perre, eerste burgemeester van de nieuwe gemeente Oudenburg na fusie Ettelgem-Oudenburg-Roksem-Westkerke (1977-1989).
  • Ignace Dereeper (1989-2018).
  • Peter Velle (1 juni 2018 - 2019).
  • Anthony Dumarey (2020- 2 oktober 2023)[8]
  • Romina Vanhooren (2 oktober 2023 - heden)

Sport[edit | edit source]

Voetbalclub KWS Oudenburg is sinds begin jaren 30 aangesloten bij de KBVB en actief in de provinciale reeksen.

Bekende Oudenburgenaars[edit | edit source]

Stedenbanden[edit | edit source]

Oudenburg is een partnerstad van de Duitse steden Essentho en Dietkirchen (sinds 1973), alsook het Franse Marais-Vernier.[9] Hoewel er geen officiële stedenband bestaat, zijn de gemeenten Oudenburg en de Zeeuwse stad Aardenburg sterk verbonden vanwege de Romeinse band en de aanwezigheid van archeologische musea (respectievelijk het Romeins Archeologisch Museum en Museum Cultuurforum Aardenburg) in beide steden.[10] Hoewel dit in vele gevallen van toepassing is, heeft Oudenburg ondanks de gelijkaardige naam van de stad geen stedenbanden met het Britse Aldeburgh of het Duitse Oldenburg.

Nabijgelegen kernen[edit | edit source]

Westkerke, Zandvoorde, Snaaskerke, Ettelgem, Bredene, Roksem

Externe links[edit | edit source]

Zie de categorie Oudenburg van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Retrieved from "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oudenburg&oldid=67325438"