Performancekunst
Zie Performance (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Performance.
Performancekunst is een kunstvorm binnen de beeldende kunst waarbij live-acties door beeldende kunstenaars plaatsvinden in het bijzijn van of met participatie van publiek. Elementen hierbij zijn provocatie, unieke ervaringen en het ontwikkelen van een kunstwerk zonder vooropgezette regels.
Een categorie hiervan is uithoudingskunst (endurance art), met ongemakken als pijn, uitputting en eenzaamheid, die veel uithoudingsvermogen vergen. Soms zijn dit zeer langdurige performances.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
In de kunststroming Fluxus speelden performances een belangrijke rol. De stroming wilde muziek en beeldende kunst dichter bij elkaar brengen. Vaak vonden de Fluxusconcerten wel plaats op een podium in de ambiance van een klassiek concert, bijvoorbeeld met een concertvleugel op het toneel en een acteur met een viool. Maar bij Fluxus werden de bezoekers getrakteerd op werken die zij zo niet hadden verwacht, zoals het met een grote spanningsboog kapotslaan van een viool op een piano. Het resulterende geluid was op te vatten als het muziekstuk en de hele actie was beschreven in een korte aanwijzing, die de compositie van het muziekstuk vormde. Dit soort concert kwam mede voort uit de dadabeweging en de concrete muziek. Het vond zijn vervolg in de happenings en de levende kunstwerken (Gilbert & George, Fabiola). Andere benamingen voor deze kunstrichting zijn 'interventiekunst' en action art. Verwante richtingen zijn: living theatre, straattheater, situationisme.
Performancekunstenaars[bewerken | brontekst bewerken]
De Duitse conceptuele kunstenaar Joseph Beuys deed verschillende performances met dode hazen en één met een levende coyote in een kooi in een galerieruimte in New York, maar zelf noemde hij deze werken liever simpelweg 'acties' (Duits: Aktionen). Een Koreaanse kunstenaar die in zijn begintijd als performance speciaal geprepareerde piano's bespeelde was Nam June Paik. Andere performancekunstenaars zijn de Nederlanders Moniek Toebosch en, het voormalige kunstenaarsduo, Marina Abramović en Ulay.
Internationaal bekende kunstenaars[bewerken | brontekst bewerken]
Afghanistan
België
Cuba
Duitsland
Engeland
Frankrijk
Griekenland
Italië
Japan
Nederland
- Bas Jan Ader
- Armando
- Han Bennink
- Johnny van Doorn
- Willem de Ridder
- Wim T. Schippers
- Lydia Schouten
- PINK de Thierry
- Moniek Toebosch
- Simon Vinkenoog
Oostenrijk
Papoea-Nieuw-Guinea
Rusland
Servië
Spanje
Suriname
USA
- Vito Acconci
- Laurie Anderson
- Chris Burden
- William S. Burroughs
- James Lee Byars
- John Cage
- Finnegan the Poet
- Allen Ginsberg
- Allan Kaprow
- Jack Kerouac
- Paul McCarthy
- Nam June Paik
- Faith Ringgold
- Emmett Williams
Zwitserland
Bodyart[bewerken | brontekst bewerken]
Vanuit de performancekunst en de conceptkunst ontwikkelde zich in de jaren 60 de kunstvorm die bodyart (lichaamskunst) genoemd wordt en die sterk de nadruk legt op fysieke methoden, zoals bodypainting, tattoeages en piercings om tot een beeldend statement te komen.
Overige betekenissen van performance[bewerken | brontekst bewerken]
- Mensen die bij voorkeur Engelse termen bezigen (vooral in de ICT komt dat veel voor) zeggen en schrijven performance als ze prestatie bedoelen.
- In de psychodiagnostiek wordt performance (of performantie) gebruikt om dat aspect van de intelligentie aan te duiden, waar de verbale component nauwelijks een rol speelt.
Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]
- Huybrechts, Liesbeth e.a.; Cross-over. Kunst, media en technologie in Vlaanderen, 2008, Uitg. LannooCampus, Leuven, ISBN 978-90-209-7850-6. (Hoofdstuk: Reis naar de binnenkant van het beeld, door Kurt Vanhoutte)
