Afwilliet

Afwilliet
uit Californië
Mineraal
Chemische formule	Ca3(SiO3OH)2·2H2O
Kleur	kleurloos of wit
Streepkleur	wit
Hardheid	3 tot 4 op de hardheidsschaal van Mohs
Gemiddelde dichtheid	2,63
Glans	glasglans
Opaciteit	doorzichtig
Breuk	schelpvormig
Splijting	perfect [101] goed [100]
Habitus	prismatisch, tabulair, massief
Kristaloptiek
Kristalstelsel	monoklien
Ruimtegroep	Cc
Eenheidscel	a = 16.278(1), b = 5.6321(4) c = 13.236(1) [Å]; β = 134.9°; Z = 4
Brekingsindices	nα = 1.617 nβ = 1.620 nγ = 1.634
Dubbele breking	δ = 0.0167
Optische oriëntatie	twee-assig (+); 2V = 50 tot 56°
Bijzondere kenmerken	piëzo-elektrisch gemakkelijk oplosbaar in waterstoffluoride HF en zoutzuur HCl
Lijst van mineralen
Portaal    Aardwetenschappen

Het mineraal Afwilliet, Afwillit of Afwillita is een nesosilicaat. Het is een verbinding van twee nesosilicaten met beide een hydroxylgroep en met drie atomen calcium, met molecuulformule Ca₃(SiO₃OH)₂·2H₂O. Het molecuul is dus gehydrateerd. Het mineraal is naar AF Williams (1874–1953) genoemd, die voor De Beers heeft gewerkt.

Structuur en eigenschappen

Afwilliet heeft een monoklien kristalstelsel. Onder een microscoop ziet afwilliet er als wollastoniet uit, dat tot dezelfde groep hoort.

Afwilliet is samengesteld uit dubbele ketens die bestaan uit calcium en silicium, die bij de randen en hoeken aan elkaar zijn verbonden. Dit vormt lagen evenwijdig aan het vlak met miller index [-101], die door waterstofbruggen bijeen worden gehouden.

Afwilliet is een van de calciumsilicaten die ontstaan als portlandcement zich tot beton gaat zetten. De cement krijgt zijn sterkte door het vochtig worden van de di- en tri- calciumsilicaten.

Vorming

Afwilliet ontstaat net zoals calciet, jenniet en oyeliet in gebroken aders van het mineraal spurriet. Afwilliet en spurriet ontstaan door contactmetamorfose van kalksteen. Contactmetamorfose wordt veroorzaakt door de interactie van gesteente met hitte en/of vloeistoffen van in de nabijheid kristalliserend silicaatmagma. Afwilliet en calciet ontstaan door binnengedrongen vocht. Jenniet is feitelijk een aangepast afwilliet, beide ontstaan uit calciumsilicaten door bevochtiging. Laboratoriumonderzoek heeft laten zien dat afwilliet bij een temperatuur beneden 200°C ontstaat, gewoonlijk rond 100 °C.

Vindplaatsen

Het is in de Dutoitspanmijn in Zuid-Afrika gevonden, op een diepte van 150 tot 225 meter, in een doleriet-insluitsel. Het werd in 1925 geanalyseerd en beschreven door John Parry en Frederick Wright, die het naar de ontdekker noemden. Volgens de classificatie van Strunz behoort het tot de nesosilicaten met extra ionen.

Afwilliet kon per 2013 als zeldzame mineraalvorm op maar rond de 30 plaatsen worden gevonden. De typelocatie is de Dutoitspanmijn in de buurt van Kimberley, Zuid-Afrika. In dat land is het ook gevonden in de N'Chwaning mijnen bij Kuruman en in de Wesselmijn bij Hotazel in de mangaanlagen van de Kalahari.

Het mineraal is in Duitsland gevonden bij de Zeilberg in Beieren en op verschillende plaatsen in de Vulkaaneifel. De enig bekende vindplaats in Oostenrijk is de basaltgroeve in Klöch in zuidoost Steiermark.

Andere bekende vindplaatsen zijn onder andere Ceyrat in Frankrijk, Inishcrone in Ierland en Scawt Hill in County Antrim, Noord-Ierland. Er zijn vindplaatsen in Italië. In Roemenië Oravița en Racoș (Harghita). In Israel komt het in de Hatrurim Formatie voor in de Negev en bij de rivier de Ajalon. In Japan in de groeven Mihara en Fuka in de prefectuur Okayama, voorts in Tokatoka in Nieuw-Zeeland. In Rusland in de Beneden-Toengoeska, en in het Joko-Dovirenskijmassief bij het Bajkalmeer. In de Verenigde Staten bij de Sky Blue Hill in Riverside County in Californië en de Pea Ridge Mine bij Sullivan (Missouri).

Websites

• mindat.org. Afwillite
• Afwillite Mineral Data.

Bronvermelding

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Afwillite op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.